Η σημασία της Κυριακής προσευχής (μέρος 7ο-τελευταίο)

Ο Διάβολος έχει τόσο θράσος και μανία, ώστε δεν δίστασε να "πειράσει", να βάλει σε πειρασμό και τον ίδιο τον αναμάρτητο Κύριο. Ο Κύριος ως άνθρωπος πειράσθηκε από τον Σατανά. Ο Κὐριος ήταν αναμάρτητος και δεν είχε εσωτερικούς πειρασμούς. Μονο εξωτερικά τον "ἐπείρασε" ο Σατανἀς. Γι' αυτό ο Κύριος λέγει: "Ἔρχεται γὰρ ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων, καὶ ἐν ἐμοὶ οὐκ ἔχει οὐδέν (Ιω. 14, 30)": έρχεται ο Σατανάς, για να πραγματοποιήσει την τελευταία και βιαιότερη επίθεσή του εναντίον μου. 

Αλλά δεν θα βρει σ' Εμένα τίποτα το δικό του, το οποίο θα του δίνει κάποια εξουσία ή κάποιο δικαίωμα επάνω μου. Τον κατανίκησε όμως και του είπε: "Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανά". Τον ανάγκασε να εξαφανισθεί. "Τότε ἀφίησιν αὐτόν ὁ διάβολος (Ματθ. δ, 10-11)". Εμείς πὠς θα νικήσουμε τους πειρασμούς; Γράφει κάποιος πνευματικός άνθρωπος, σύγχρονος κληρικός: "Τίποτε δεν μπορεί να κάνει τον πειρασμό να χάσει τη γοητεία του, όσο η παρουσία του Θεού".

Αυτό βλέπουμε στη ζωή του παγκάλου Ιωσήφ, ο οποίος είναι ένα αιώνιο φωτεινό παράδειγμα. Κατανίκησε τον σαρκικό πειρασμό της γυναίκας του Πετεφρή, επειδή είχε έντονη τη συναίσθηση της παρουσίας του Θεού. Και στη σκληρή ώρα του πειρασμού είπε τα μοναδικά εκείνα λόγια: "Πῶς ποιήσω τό ῥῆμα τοῦτο τό πονηρόν καί ἁμαρτήσομαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ; (Γεν. 39,9)".

Καλό είναι και θα μας ωφελήσει να θυμηθούμε εδώ τον μεγάλο Ασκητή της ερήμου και νικητή του Διαβόλου, τον άγιο Αντώνιο. Ο όσιος Αντώνιος αντιμετώπισε σκληρούς δαιμονικούς πειρασμούς και τους νίκησε με την Χάρι του Θεού και τον έντονο προσωπικό αγώνα. Αυτό αποδεικνύει ότι μόνο ο Θεός μπορεί να μας σώσει στις δύσκολες στιγμές των πειρασμών και σ' Αυτόν πρέπει να καταφεύγουμε, όταν πειραζόμαστε. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Να μη στηριζόμαστε στον εαυτό μας και να ξεθαρρεύουμε. Και ο αγιότερος μπορεί να λυγίσει, όταν δεν ζητάει επίμονα τη βοήθεια του Θεού και δεν φωνάζει "ἀπό καρδίας", με την καρδιά του, "ἀλλά ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ"!

"Πατέρα μου ουράνιε", λέει ένας ασκητής ιεραπόστολος, "δες τις επιθέσεις που δοκιμάζω. Δεν μου φθάνει το χάλι μου και η αθλιότητά μου, έχω και τις ενέργειες του Πονηρού να αντιμετωπίσω. Πώς όμως να τις αντιμετωπίσω νικηφόρα; Μου λείπουν οι δυνάμεις γι' αυτό. Βλέπω τον εχθρό να με δένει κι εγώ δεν μπορώ να προβάλω αντίσταση. Έλα λοιπόν Εσύ, ο Ισχυρότερος, και δέσε τον ισχυρό ως προς εμένα Σατανά. Άρπαξέ με και κάνε με ολότελα δικό Σου σκεύος. Την ώρα που ο προδότης εαυτός μου είναι έτοιμος να λυγίσει,  "ῥῦσαι με ἀπό τοῦ πονηροῦ". Την ώρα που προσπαθεί να με μπλέξει στα βρόχια, ενώ βαδίζω ανύποπτος, "ῥῦσαι με ἀπό τοῦ πονηροῦ". Όταν οι άλλοι ζητούν να με βλάψουν στην πορεία μου, "ῥῦσαι με ἀπό τοῦ πονηροῦ". Αμήν. (Αρχιμ. Ευσ. Βίττη, Αναβάσεις, σελ. 161,162).

Γνωρίζουμε λοιπόν εκ πείρας πόσο αδύναμοι είμαστε και πόσο εύκολα παρασυρόμαστε και πέφτουμε. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης χρησιμοποιεί ένα πετυχημένο παράδειγμα για τους σαρκικούς πειρασμούς και λέει: "Είσαι στουπί βρεγμένο με βενζίνη. Μόλις πλησιάσει μια σπίθα φωτιάς, θα καείς. Απόφευγε λοιπόν να πλησιάζεις τη φωτιά και να ρίχνεις μόνος σου τον εαυτό σου στη φωτιά". 

Να είμαστε λοιπόν πάντοτε άγρυπνοι και να ζητάμε τη βοήθεια του Θεού και να ξέρουμε ότι μόνο ο Θεός μπορεί να μας βοηθήσει στη δύσκολη ώρα του πειρασμού. Όταν όμως εμείς οι ίδιοι βάζουμε τον εαυτό μας σε πειρασμό, πώς θα μας προστατεύσει ο Κύριος; Ο Θεός σέβεται την ελευθερία μας και δεν μας αναγκάζει, όταν δεν θέλουμε, να κάνουμε το θέλημά Του. Εμείς, μόνοι μας, ελεύθερα, να αποφασίσουμε να αντισταθούμε στον πειρασμό, ζητώντας τη βοήθεια του Θεού και αναφωνώντας: "Γλίτωσέ με από τον Πονηρό τη φοβερή ώρα του πειρασμού". Και ας έλθουμε τώρα και στην επισφράγιση της Προσευχής αυτής:

"Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας · Αμήν".
Αυτός είναι ο επίλογος της Προσευχής που μας δίδαξε ο Κύριος και σημαίνει: Τα ζητάμε όλα αυτά που αναφέρθηκαν προηγουμένως από Σένα, διότι δική Σου είναι η βασιλεία και η δύναμη και η δόξα, στους ατελεύτητους αιώνες. Αμήν.

Ο αείμνηστος αρχιμανδρίτης π. Διονύσιος Φαραζουλής αναλύει ως εξής τους τρεις αυτούς λόγους προσαγωγής στον Θεό των αιτημάτων της Κυριακής Προσευχής (Ερμηνεία της Κυριακής Προσευχής, σελ. 151-153):  "Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία":διότι ομολογούμε ότι δική Του είναι η Βασιλεία. Αυτός είναι ο Βασιλέας και Κυρίαρχος του ορατού και αοράτου κόσμου. 

"Καί ἡ δύναμις": διότι Αυτός έχει όλη τη δύναμη και την εξουσία και ως παντοδύναμος Θεός μπορεί να πραγματοποιήσει τα αιτήματα των τέκνων Του και να τους χορηγήσει κάθε χάρη κι ευλογία. "καί ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας · Αμήν": διότι παρέχοντας σε μας τις ανεκτίμητες δωρεές και τα ελέη Του, Αυτός είναι δίκαιο να δοξάζεται και να τιμάται στους ατελεύτητους αιώνες. Και όντως, αληθώς ισχύουν αυτές οι πιο πάνω αλήθειες. 

Επίλογος
Χρήσιμα και ωφέλιμα είναι όσα είπαμε ως εδώ. Ας τελειώσουμε με μια πολύτιμη συμβουλή του οσίου Πέτρου, Επισκόπου Λαοδικείας, ο οποίος φωτιζόμενος από το Πανάγιον Πνεύμα, μας λέει αυτά τα καταπληκτικά λόγια:

"Πάτερ ἡμῶν". Τότε είναι Πατέρας μας ο Θεός, όταν με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος (κατά το Βάπτισμα) αξιωθούμε της δωρεάς της υιοθεσίας. Γιατί Αυτός που αποκαλεί τον Θεό Πατέρα, οφείλει να είναι καθαρός από αμαρτίες και κληρονόμος της Βασιλείας των Ουρανών. Γίνεται δε θρασύς αυτός που εξομοιώθηκε με τον Διάβολο, αποκαλώντας Πατέρα τον Θεό, τον Οποίο δεν δοξάζει. 

Αναφέροντας τη λέξη "ἡμῶν", δηλώνει ότι ένα είναι οι πολλοί, ως μέλη ενός σώματος, που έχει Κεφαλή τον Χριστό. Υποδηλώνει ακόμη και την ανάγκη να προσευχόμαστε ο ένας για τον άλλο, διότι είμαστε αδελφοί (Πέτρου Λαοδικείας, Εξήγησις εις την Κυριακήν Προσευχήν, PG 86B, 3329-3332). 

Πόσα εκατομμύρια Χριστιανοί, πιστά μέλη της Αγίας του Χριστού Εκκλησίας, έχουν απευθύνει την Κυριακή Προσευχή στον ουράνιο Πατέρα μας με πίστη θερμή και ζωή αγία! Και ιδιαίτερα οι άγιοι Απόστολοι, αλλά και τόσοι Ιεράρχες, Όσιοι και Ασκητές, άγιοι Μάρτυρες, θεοφόροι Πατέρες, κληρικοί και λαϊκοί, άνδρες και γυναίκες! Ας τους παρακαλούμε να μας ενισχύουν με τις πρεσβείες τους, ώστε κι εμείς να νιώθουμε το βαθύ νόημα της Προσευχής που μας δίδαξε ο Κύριος και με συναίσθηση, ταπείνωση και παρρησία και με θεάρεστη ζωή να τολμάμε να αποκαλούμε Πατέρα μας τον Θεό.
(Αρχιμ. Γεωργίου Δ. Μπιζά, Έχουμε Πατέρα!, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα, 2018)

        Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

 

Η σημασία της Κυριακής προσευχής (μέρος 6ο)

Κάποιος άρχοντας στην Αλεξάνδρεια είχε παρεξηγηθεί με κάποιον συνάδελφό του και του κρατούσε κακία. Το έμαθε αυτό ο άγιος Πατριάρχης και τον κάλεσε να έλθει να τον δει. Όταν ήλθε, του είπε να λάβει μέρος σε μια προσευχή μαζί με τον Πρωτοσύγκελλο. Όταν θα έλεγαν το "Πάτερ ἡμῶν", ο Πατριάρχης συνεννοήθηκε με τον Πρωτοσύγκελλο και άφησαν τον άρχοντα να απαγγείλει μόνος του την Κυριακή Προσευχή. 

Όταν έφθασε στο αίτημα "ἄφες ἡμῖν...ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἠμῶν", ο Πατριάρχης του είπε με πραότητα: "Βλέπε, εἰς ποίαν φρικτήν ὥραν τί λέγεις τῷ Θεῷ, ὄτι ὥσπερ ἐγώ ἀφῶ (συγχωρώ), οὕτω καί σύ ἄφες μοι". Πρόσεξε σε ποια φρικτή ώρα βρίσκεσαι και τι λες στον Θεό. Όπως εγώ συγχωρώ, έτσι κι Εσύ συγχώρησέ με. Ο άρχοντας τότε ήλθε σε μετάνοια και είπε στον Πατριάρχη: "Όσα διατάξεις, κύριέ μου, θα τα κάνει ο δούλος σου".

Αυτό παθαίνουμε κι εμείς. Λέμε στον Θεό "όπως κι εμείς συγχωρούμε" και δεν έχουμε συγχωρήσει. Μέσα μας υπάρχει η εκδικητικότητα και μερικές φορές βράζει το μίσος και η κακία. Μάλιστα κάποτε νομίζουμε ότι είναι τόσο μεγάλα και σοβαρά αυτά που μας έκαναν οι άλλοι, ώστε είναι αδύνατο να τους συγχωρήσουμε. 

Και μένουμε αδιάλλακτοι ίσως για χρόνια και μάλιστα με συγγενείς και αδέλφια για τα περιβόητα κληρονομικά. Και όμως! Τα δικά μας λάθη, που μας συγχωρεί ο Θεός, αν τα σκεφθούμε καλά, θα δούμε ότι είναι και περισσότερα και σοβαρότερα. Γι' αυτό δεν υπάρχει άλλη λύση, παρά να μαλακώσουμε και να συγχωρήσουμε. Τότε η αδελφοσύνη γίνεται πραγματικότητα και βασιλεύει στην καρδιά μας η αγάπη του Θεού.

Το πόσο αναγκαία είναι η συγχώρεση φαίνεται και από τα επόμενα λόγια που μας διδάσκει ο ίδιος ο Χριστός. Μας λέει ότι όταν στεκόμαστε στην προσευχή, απαραιτήτως πρέπει να συγχωρούμε, εάν έχουμε κάτι εναντίον κάποιου, για να μας συγχωρήσει ο Θεός και να μπορέσουμε να προσευχηθούμε. Εάν δεν συγχωρούμε, δεν θα συγχωρηθούμε και τότε πώς θα προσευχηθούμε; Πρέπει να το καταλάβουμε, να το χωνέψουμε. Εάν δεν συγχωρούμε, δεν μπορούμε να προσευχηθούμε και να εισακουσθούμε. Δεν μπορούμε να πούμε Πατέρα τον Θεό, όταν δεν συγχωρούμε τον αδελφό μας. 

Ο Κύριος μας είπε και κάτι ακόμα πιο τολμηρό που πρέπει να προσέξουμε: "᾿Εὰν οὖν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ μνησθῇς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ, ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῷ σου, καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου. (Ματθ. ε, 23-24)". Δηλαδή: Αν προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο κι εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου για κάποια αδικία που του έκανες, άφησε εκεί το δώρο σου μπροστά στο θυσιαστήριο και πήγαινε πρώτα και συμφιλιώσου με τον αδελφό σου.

Και τότε, αφού συνδιαλλαγείς, έλα και πρόσφερε το δώρο σου, διότι μόνο τότε αυτό θα γίνει δεκτό από τον Θεό. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι: Συγχώρα και προχώρα. Συγχώρησε, για να συγχωρηθείς και πολύ θα ωφεληθείς. Το επόμενο αίτημα επισημαίνει έναν κίνδυνο που διατρέχουμε και φανερώνει τον εχθρό που μας πολεμάει:

"Καί μή εἰσενέγκῃς ἠμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλά ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ"
 Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά; Τα χρησιμοποιούμε τόσο συχνά. Τα κατανοούμε όμως; Η ερμηνεία τους είναι η εξής: Και μην επιτρέψεις να πέσουμε σε πειρασμό, αλλά γλίτωσέ μας από τον Πονηρό που μας πολεμάει. Με αυτό το αίτημα μας διδάσκει ο Κύριος πρώτον ότι έχουμε πειρασμούς και δεύτερον ότι υπάρχει ο Πονηρός, ο οποίος μας επιβουλεύεται, μας εχθρεύεται. 

Ποιοι είναι οι πειρασμοί και ποιος είναι ο Πονηρός και πώς μας επιβουλεύεται; Πειρασμοί είναι τα διάφορα διλήμματα που μας καλούν να πάρουμε θέση και να αποφασίσουμε. Μερικά παραδείγματα θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε ποιοι είναι οι πειρασμοί. 

Θα υποταχθούμε στο θέλημα του Θεού ή θα παρασυρθούμε και θα κάνουμε το δικό μας, που είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού; Βλέπεις, ο Θεός δεν μας αναγκάζει, αλλά μας αφήνει ελεύθερους. Τι θα αποφασίσουμε λοιπόν; Θα υποταχθούμε σ' εκείνο που μας προκαλεί η αμαρτία; Θα εκτελέσουμε το θέλημα του Θεού, που είναι ο αγιασμός μας (Α΄ Θεσσ. δ, 3) ή θα υποκύψουμε στις αμαρτωλές απαιτήσεις του σαρκικού ανθρώπου; 

Μην επιτρέπεις, λέμε στον Θεό,να βρεθούμε σ' αυτήν τη δυσάρεστη θέση, διότι καταλαβαίνουμε ότι είμαστε αδύναμοι και κινδυνεύουμε να πέσουμε. Η ώρα του πειρασμού είναι πολύ κρίσιμη. Οι πειρασμοί του Σατανά είναι φοβεροί και μοιάζουν με θανατηφόρα βέλη, που εκτοξεύει εναντίον μας, για να μας βλάψει. Γι' αυτό παρακαλούμε τον Κύριο και του λέμε: Απάλλαξέ μας από αυτά με τρόπο που Εσύ γνωρίζεις. Έχουμε πειρασμούς από τον κακό εαυτό μας και από τον αμαρτωλό κόσμο, ο οποίος μας προκαλεί και μας σπρώχνει στην αμαρτία. Έχουμε πειρασμούς από τον Διάβολο, όπως είπαμε. 

Εφόσον υπάρχει ο Διάβολος, θα έχουμε πειρασμούς. Αυτός δεν κάνει άλλη δουλειά από το να πειράζει τους ανθρώπους. Ούτε πηγαίνει στο ταμείο ανεργίας. Έχει μέρα-νύχτα δουλειά. Αιώνες τώρα εργάζεται το κακό, σπρώχνει τους ανθρώπους στην αμαρτία και ποτέ δεν βάζει ο νους του το καλό. Έχει μεγάλη πείρα στις "μεθοδείες" του, στα τεχνάσματα.

Θυμηθείτε τους πειρασμούς του δικαίου Ιώβ. Θυμηθείτε τον Ιούδα. Μπήκε μέσα του ο Σατανάς και αλώνιζε. Το δίλημμα του Ιούδα ήταν: τον Χριστό ή τον χρυσό; Προτίμησε ελεύθερα το δεύτερο. Κανείς δεν τον ανάγκασε. Μόνος του έκανε την εκλογή και έφθασε στην καταστροφή. Πόσα παρόμοια διλήμματα παράνομου κέρδους αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι!
(Αρχιμ. Γεωργίου Δ. Μπιζά, Έχουμε Πατέρα!, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα, 2018)

συνεχίζεται....

        Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

 

Η σημασία της Κυριακής προσευχής (μέρος 5ο)

Και τώρα από τον ουρανό στρεφόμαστε προς τη γη, προς τις υλικές ανάγκες μας με το επόμενο αίτημα:
"Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον"
Και αυτό το αίτημα δεν υστερεί σε βάθος νοημάτων: Δώσε μας σήμερα τον καθημερινό μας άρτο, που είναι αναγκαίος για τη συντήρηση της υπάρξεώς μας. Ζητάμε λοιπόν από τον Θεό να μας δίνει τον άρτο τον επιούσιο. Ποιος είναι ο άρτος αυτός; Θα το δούμε στη συνέχεια. 

Είμαστε υλικοί άνθρωποι, έχουμε υλικό σώμα και αυτό έχει τις απαιτήσεις του, τις ανάγκες του, για να διατηρηθεί. Οι σωματικές απαιτήσεις δεν παραβλέπονται στην προσευχή αυτή, αλλά έχουν τη θέση τους. ιδιαίτερη σημασία έχουν και οι λέξεις "ἡμῶν" και "ἡμῖν". Δεν λέμε δώσε μου τον άρτο μου, αλλά δώσε μας τον άρτο μας. Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός δεν δίνει τον άρτο μόνο σε μας και μόνο για μας. Ζητάμε να μας δίνει τον άρτο. Σε όλους. Σε όσους δεν έχουν και πεινούν.

Μας τον δίνει, για να έχουμε κι εμείς και να μπορούμε να δίνουμε σ' αυτούς που δεν έχουν. Όπως μας δίνει απλόχερα ο Θεός, έτσι να δίνουμε κι εμείς με απλοχεριά κι όχι με τσιγκουνιά σ' αυτούς που στερούνται. Βάζει όμως ο Κύριος και κάποια όρια, τα οποία μας προφυλάσσουν από την πλεονεξία. Τα όρια αυτά δηλώνουν οι λέξεις "ἐπιούσιον" και "σήμερον". 

Επιούσιος είναι αυτός που αναφέρεται στην ουσία μας, ο απαραίτητος, για να συντηρηθούμε, να ζήσουμε. Το "σήμερον" σημαίνει τις άμεσες ανάγκες μας. Τα απαραίτητα ζητάμε, όχι τα περιττά. Για να ζήσουμε. Όχι για να πλουτίσουμε και να σπαταλήσουμε. Αν το άκουγαν αυτό οι πλούσιοι, δεν θα υπήρχε πείνα και δυστυχία. Να σκεφθεί κανείς ότι κάποιος πλούσιος, για να καθίσει στην πρώτη θέση μιας συναυλίας, πλήρωσε 13000 ευρώ, τη στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι πεινούν! 

Ως άνθρωποι όμως αδύναμοι που είμαστε, μας βασανίζουν οι σκέψεις και οι αμφιβολίες. Παρακαλούμε να έχουμε σήμερα το ψωμί μας. Για τα παραπέρα τι θα γίνει; Αύριο και μεθαύριο τι θα κάνουμε; Μήπως πεινάσουμε; Μήπως στερηθούμε; Εδώ πρέπει να δείξουμε πλήρη εμπιστοσύνη στην αγαθή πρόνοια και την αγάπη του Θεού. "Ο Θεός που φροντίζει για τα σπουργίτια, δεν θα φροντίσει πολύ περισσότερο για μας τα λογικά πλάσματά Του, τα παιδιά Του (Ματθ. ι, 30-31)", μας λέει ο Ίδιος. Θα Τον παρακαλούμε λοιπόν με εμπιστοσύνη και αύριο και μεθαύριο και πάντοτε. 

Πόσο ευτυχείς θα ήμασταν, αδελφέ, αν μπορούσαμε να καταλάβουμε από ποιο φοβερό άγχος μας γλιτώνει το αίτημα αυτό,αν το βιώνουμε μέσα μας βαθιά! Από πόσες ψυχοφθόρες φροντίδες μας απαλλάσσει. Είναι το καλύτερο φάρμακο και μάλιστα χωρίς παρενέργειες, που θα μας λυτρώσει και από τη φοβερή αρρώστια του αιώνα μας, που ονομάζεται κατάθλιψη. Θα το πάρουμε; 

Οι θεοφόροι όμως Πατέρες δίνουν και κάποια άλλη εξήγηση στη φράση "ἐπιούσιος ἄρτος". Άρτος είναι ο Χριστός: "ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς (Ιω. στ, 48)". Γι' αυτό και η Κυριακή Προσευχή προτρέπει τους πιστούς να κοινωνούν τον "Ἄρτο τῆς ζωῆς", τον Κύριο Ιησού Χριστό στο Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Η αγία μας ορθόδοξη Εκκλησία κανόνισε να απαγγέλλεται το "Πάτερ ἡμῶν" στη θεία Λειτουργία, λίγο πριν κοινωνήσουν οι Χριστιανοί, για να εννοούν ότι ο Άρτος που κοινωνούν είναι ο Χριστός. Αυτό σημαίνει ότι ο Κύριος, στην Προσευχή που μας δίδαξε, δεν περιορίζει το αίτημα αυτό μόνο στις υλικές ανάγκες, αλλά περιλαμβάνει και τις πνευματικές, όπως είναι η θεία Κοινωνία. Δεν έχουμε δηλαδή μόνο σώμα. Έχουμε και ψυχή. 

Ο άγιος ο Κοσμάς ο Αιτωλός, τέλος, με βάση το "δός ἡμῖν" της Προσευχής, υποδεικνύει στους γονείς έναν θαυμάσιο εποπτικό τρόπο, για να μάθουν στα παιδιά τους να εξαρτώνται από τον Θεό: "Να κάμῃς μιαν εικόνα του Χριστού, της Παναγίας, του Προδρόμου, να έχῃς και τον άγιον των παιδιών σου. 
Και όταν το παιδί σου σηκώνεται από τον ύπνον και σας γυρεύῃ ψωμί, μην του δίδῃς, μόνο να πάρῃς το ψωμί, να το βάλῃς εμπρός εις την εικόνα του Χριστού και αν του είπῃς: Εγώ, παιδί μου, ψωμί δεν έχω· ο Χριστός έχει. Σήκω να κάμῃς τον σταυρόν σου, να παρακαλέσουμε τον άγιόν σου να παρακαλέσῃ τον Χριστόν να σου δώσῃ. Βλέποντας τότε ο διάβολος το παιδίον πως έχει την ελπίδα του εις τον Χριστόν και εις τον άγιόν του κατακαίεται και φεύγει. Και έτσι συνηθίζετε τα παιδιά σας, να τα παιδεύετε από μικρά, δια να συνηθίζουν εις τον καλόν δρόμον (Σεβασμ. Αυγουστ. Καντιώτη, Κοσμάς ο Αιτωλός, έκδοση 27η, σελ. 243)".

Το επόμενο αίτημα της Προσευχής μας καλεί να στραφούμε στον εαυτό μας και λέει: "Καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν". Αλήθεια, έχουμε σκεφθεί ποιοι είμαστε εμείς που τολμάμε να απευθυνθούμε προς τον άπειρο και απρόσιτο Θεό και να Τον αποκαλέσουμε Πατέρα μας; Αυτό, όπως έχουμε πει, είναι μεγάλη τόλμη. Τολμηρό όμως είναι και το ίδιο το αίτημα: "Καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν", που σημαίνει: 

Και συγχώρησέ μας τα χρέη των αναρίθμητων αμαρτιών μας, όπως κι εμείς συγχωράμε εκείνους που μας χρωστούν, επειδή μας αδίκησαν. Με το αίτημα αυτό ο Κύριος μας υπενθυμίζει την αμαρτωλότητα και αναξιότητά μας. Πόσο είμαστε αμαρτωλοί και παραβάτες του θείου θελήματος, το οποίο ζητάμε να επικρατήσει πάνω στη γη με την Προσευχή αυτήν που απευθύνουνε στον Θεό. 

Για άλλη μια φορά να θαυμάσουμε τη μακροθυμία και το έλεος του Θεού. Όλα μας τα συγχωρεί και τα παραβλέπει. Όσο κι αν Τον έχουμε προσβάλει με τη ζωή μας, όσο κι αν Τον έχουμε εκθέσει ως παιδιά Του ανυπάκουα. Αρκεί να μετανοήσουμε. Αρκεί να παραδεχθούμε τις αμαρτίες μας, να καταφύγουμε σ' Αυτόν και να ζητήσουμε το έλεός Του. 

Για μας τους αμαρτωλούς υπάρχει και το Μυστήριο της Εξομολογήσεως, που έχει η αγία του Χριστού Εκκλησία. Αυτό ξεπλένει όλες τις αμαρτίες μας. Αρκεί να καταφύγουμε σ' αυτό με μετάνοια και συντριβή και να πούμε στον Κύριο: Είμαστε ανάξιοι και αμαρτωλοί. Πατέρα μας, Σε παρακαλούμε, συγχώρησέ μας για όσα σου έχουμε φταίξει: "Ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν". Κι εμείς Σου υποσχόμαστε ότι θα συγχωρήσουμε αυτούς που μας έφταιξαν. Όπως μας αγαπάς Εσύ και μας τα συγχωρείς όλα, έτσι κι εμείς θα συγχωρήσουμε αυτούς που μας αδίκησαν. Θα συγχωρήσουμε, για να συγχωρηθούμε. 

Μεγάλη τόλμη και πλατιά καρδιά χρειάζεται για να το εφαρμόσουμε αυτό, να συγχωρούμε δηλαδή αυτούς που μας αδικούν και μάλιστα "ἀπό καρδίας", με την καρδιά μας. Γι' αυτό και πολλές φορές σκοντάφτουμε, όταν λέμε τα λόγια αυτά και πέφτουμε και αποδεικνυόμαστε ασυνεπείς στις υποσχέσεις μας στον Θεό. Στον βίο του αγίου Ιωάννη του ελεήμονος αναφέρεται ένα περιστατικό πολύ διδακτικό.Ο άγιος Ιωάννης ο ελεήμων, πατριάρχης Αλεξανδρείας, ήταν άνθρωπος συγγνώμης και ανεξικακίας και αυτή την αρετή προσπαθούσε να μεταδώσει και στο ποίμνιό του.

(Αρχιμ. Γεωργίου Δ. Μπιζά, Έχουμε Πατέρα!, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα, 2018)

συνεχίζεται....

        Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

 

Η σημασία της Κυριακής προσευχής (μέρος 4ο)

Ασφαλώς δεν ζητάμε να έλθει μια επίγεια βασιλεία. Ο Χριστός το ξεκαθάρισε το θέμα με τα λόγια: "Ἡ βασιλεία ἡ ἐμή οὐκ ἐστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου (Ιω. ιη, 36)". Η δική μου η Βασιλεία δεν προέρχεται από τον κόσμο αυτόν, ούτε στηρίζεται πάνω σε κάποια ανθρώπινη θέληση ή κοσμική δύναμη. Άλλο νόημα έχει το αίτημα που αναφέρεται εδώ: Η Βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας, όπως μας είπε ο Κύριος. Ο Θεός βέβαια είναι ο μόνος παντοδύναμος εξουσιαστής των πάντων και όταν θελήσει, μπορεί να υποτάξει τα πάντα κάτω από την απεριόριστη εξουσία Του.

Το αίτημα όμως αυτό της Προσευχής μας διδάσκει να στρέψουμε την προσοχή μας προς τα μέσα, προς το εσωτερικό μας. Το "ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου" σημαίνει να βασιλεύσει ο Θεός στις καρδιές μας, με την ολοκληρωτική αφοσίωσή μας σε Αυτόν. Αυτό είναι το πρώτο και κύριο νόημα του αιτήματος αυτού.

Αν όμως το επεκτείνουμε κάπως, μπορούμε να πούμε ότι ζητάμε η Βασιλεία του Θεού να επικρατεί και στην εξωτερική ζωή και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Να είναι η Βασιλεία του Θεού "βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων" και η δεσποτεία Του "ἐν πάσῃ γενεᾷ καί γενεᾷ". Όταν βλέπουμε τις προσπάθειες των απίστων ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο να επιβληθούν και να βασιλεύσουν....
Όταν η εκμετάλλευση και η αδικία των ανθρώπων φθάνει στο χειρότερο σημείο... Όταν οι αλληλοσπαραγμοί, το μίσος και ο διχασμός κυριαρχούν, τότε με θερμή πίστη να απευθύνουμε την ικεσία: "Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου". Η θλιβερή πραγματικότητα που ζούμε, ας κάνει το αίτημά μας κραυγή ισχυρή: "Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου"!

Ας έλθει η Βασιλεία Σου με την ελεύθερη και πρόθυμη υποταγή όλων των ανθρώπων σε Σένα, ώστε με την υπακοή τους στα προστάγματά Σου, να γίνουν πραγματικοί υπήκοοί Σου, ολοκληρωτικά αφοσιωμένοι σε Σένα. Να πούμε και κάτι άλλο σχετικό που αφορά στον εαυτό μας. Αν, καθώς απευθύνουμε το αίτημα αυτό της Προσευχής, ο Θεός μας ρωτήσει: Εσύ τι κάνεις, για να έλθει η Βασιλεία μου; Τι θα απαντήσουμε; Πάντως, όταν επικρατεί η Βασιλεία του Θεού, γίνεται αυτό που λέει το επόμενο αίτημα:

"Γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς έν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς"
Ο λόγος αυτός της Κυριακής Προσευχής σημαίνει: Ας γίνει το θέλημά Σου και στη γη από τους ανθρώπους, όπως γίνεται αυτό και στον ουρανό από τους αγγέλους και τους Αγίους. Το θέλημα λοιπόν του Θεού είναι να γίνουμε "άγιοι", όπως γράφει ο απόστολος Πέτρος: "Κατά τόν καλέσαντα ὑμᾶς ἅγιον καί αὐτοί ἅγιοι ἐν πάσῃ ἀναστροφῇ γενήθητε (Α΄Πετρ. α, 15)". 

Κατά το πρότυπο του αγίου Θεού που σας κάλεσε, γίνετε κι εσείς άγιοι σε κάθε περίσταση και σε κάθε συμπεριφορά σας. Άγιοι όχι μόνο όταν είμαστε στην εκκλησία, αλλά σε κάθε στιγμή της ζωής μας: όταν μας βρίζουν, όταν μας αδικούν, μας συκοφαντούν, όταν μας έρχεται να θυμώσουμε.... Ίσως μας φαίνεται ακατόρθωτο αυτό. Κι όμως είναι κατορθωτό με τη Χάρι του Θεού.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας άφησε ένα λαμπρό παράδειγμα υποταγής στο θέλημα του Θεού. Λίγο πριν τον εξορίσουν, είπε τα εξής θαυμαστά λόγια: "Πάντοτε στη ζωή μου λέω: Κύριε, ας γίνει το θέλημά Σου. Όχι ό, τι θέλει ο ένας κι ο άλλος άνθρωπος, αλλά ό, τι θέλεις Εσύ. Αυτό είναι για μένα πύργος· αυτό είναι για μένα βράχος ακλόνητος· αυτό είναι για μένα ραβδί (στήριγμα) πολύ στερεό. Αν θέλει ο Θεός να γίνει αυτό, ας γίνει. Αν θέλει να είμαι εδώ, Τον ευγνωμονώ. Όπου θέλει να βρεθώ, Τον ευχαριστώ (Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, ομιλία προ της εξορίας, PG 52, 430".

Όπως καταλαβαίνουμε, χρειάζεται μεγάλος ηρωισμός, για να πει κανείς τα λόγια αυτά και να αφήσει τον εαυτό του στα χέρια του Θεού, ιδίως όταν αντιμετωπίζει ασθένεια και άλλες δοκιμασίες. Ας δούμε τώρα κι ένα πολύ διδακτικό περιστατικό, που αναφέρεται στο εικοστό πρώτο κεφάλαιο του ιερού βιβλίου των "Πράξεων των Αποστόλων".

Ο ακούραστος κήρυκας του Ευαγγελίου Παύλος βρίσκεται στην Καισάρεια της Παλαιστίνης και σκοπεύει να επισκεφθεί τα Ιεροσόλυμα. Κάποιος προφήτης με το όνομα Άγαβος φωτίζεται από το Άγιον Πνεύμα και προφητεύει ότι τώρα που πρόκειται να φθάσει στα Ιεροσόλυμα ο Απόστολος Παύλος, τον περιμένουν δεσμά και φυλακίσεις. Τα λόγια αυτά συγκλονίζουν τους Χριστιανούς της Καισάρειας. 

Με δάκρυα τον παρακαλούν να μη συνεχίσει το ταξίδι του για τα Ιεροσόλυμα. Ο μέγας του Χριστού Απόστολος παραμένει άκαμπτος στο καθήκον. Με τέλεια υποταγή στο θέλημα του Θεού, αλλά και με πολλή αγάπη προς τους Χριστιανούς, τους λέει τα εξής: "Γιατί μου συντρίβετε την καρδιά με τα δάκρυά σας; Σας αγαπώ και ενδιαφέρομαι για τη σωτηρία σας.

Εφόσον όμως το καθήκον με καλεί να πάω στα Ιεροσόλυμα, είμαι πρόθυμος όχι μόνο δεσμά και φυλακίσεις να υπομείνω, αλλά και αυτή τη ζωή μου να θυσιάσω για τον Κύριό μου Ιησού Χριστό (στιχ. 8-13)". Μετά από αυτό το παράδειγμα της υποταγής του μεγάλου Αποστόλου στο θέλημα του Θεού, οι Χριστιανοί σταμάτησαν τις παρακλήσεις, ειρήνευσαν και με δακρυσμένα ακόμη τα μάτια είπαν: "Το θέλημα τοῦ Κυρίου γινέσθω (Πραξ. κα, 14)".

Αν μπορούσαμε να το λέμε κι εμείς αυτό, όταν αντιμετωπίζουμε θλίψεις και κινδύνους, αδικίες, συκοφαντίες, κάποιον θάνατο, πόση ανακούφιση και ανάπαυση και ψυχική γαλήνη θα εξασφαλίζαμε! Πάντως το παράδειγμα του Αποστόλου μας καλεί να είμαστε προετοιμασμένοι και για τα χειρότερα, ώστε να μείνουμε ακλόνητοι στο θέλημα του Θεού. Τότε θα ησυχάζουμε και θα αναπαυόμαστε, επαναλαμβάνοντας τη φράση: "Το θέλημα τοῦ Κυρίου γινέσθω". Ό, τι θέλει ο Κύριος, ας γίνει. Άλλωστε ο Θεός ξέρει καλύτερα από εμάς.

Αλήθεια, έχεις σκεφθεί, αδελφέ, ποιο εμπόδιο υπάρχει, που δεν αφήνει να γίνει το θέλημα του Θεού; Πολύ θα μας ωφελήσει να το εντοπίσουμε και να προσέχουμε πολύ. Είναι το "εγώ μας", το δικό μας αμαρτωλό θέλημα, το οποίο πολλές φορές δεν υποτάσσεται, αλλά αντιτάσσεται στο θέλημα του Θεού, "τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον (Ρωμ. ιβ, 2)". 

Τα εγωιστικά και αμαρτωλά θελήματά μας δεν αφήνουν πολλές φορές περιθώρια να γίνει το θέλημα του Θεού. Πρέπει όμως να πούμε ότι το θέλημα του Κυρίου μας ασφαλίζει, όταν το εκτελούμε, μας προστατεύει από πολλούς κινδύνους και μας βγάζει από πολλά αδιέξοδα. Βέβαια πρέπει να είναι κανείς καλλιεργημένος πνευματικά, για να μπορέσει να ταυτίζει το θέλημά του με το θέλημα του Θεού και να λέει: "Ό, τι θέλει ο Θεός". Ὀταν όμως το καταφέρει αυτό, αισθάνεται βαθιά χαρά και ειρήνη από την Χάρι που ελκύει.

Κι ένα ακόμη παράδειγμα. Πόσο ευτυχής ήταν ο άγιος Φιλάρετος ο ελεήμων, που γιορτάζει την 1η Δεκεμβρίου, για τον οποίο ο ιερός Συναξαριστής γράφει: "Έδωσε τις τελευταίες συμβουλές στους δικούς του και κατόπιν με πρόσωπο που ακτινοβολούσε χαρά και φως, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο, την ώρα που πρόφερε το ¨γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς έν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς¨ της Κυριακής Προσευχής".

(Αρχιμ. Γεωργίου Δ. Μπιζά, Έχουμε Πατέρα!, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα, 2018)

συνεχίζεται....

        Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!