Το φιλάνθρωπο μυστήριο της Μετανοίας (μέρος 1ο)

 

Η μετάνοια υπήρξε πάντοτε αναγκαία εκδήλωση σε όλους τους ανθρώπους. Και οι προ Χριστού άνθρωποι, όχι μόνο όσοι απ' αυτούς λάτρευαν τον αληθινό Θεό, όπως ήταν οι Ιουδαίοι, αλλά και πολλοί από τους ειδωλολάτρες και εθνικούς, αισθάνονταν την ανάγκη της μετανοίας. Τους οδηγούσε ο έμφυτος ηθικός νόμος στο τι πρέπει να πράττουν. Δεν είχαν τον γραπτό νόμο. Νόμος ήταν ο ίδιος ο εαυτός τους, δηλαδή η συνείδησή τους. 

Ποιος δίδαξε στον Άβελ να προσφέρει θυσία στον Θεό από τα καλύτερα πρόβατά του; Ποιος δίδαξε τον Κάιν ότι ήταν κακό ο φόνος του αδελφού του; Ο Νώε, επίσης, μετά τον κατακλυσμό προσφέρει θυσία στον Θεό, για να του εκφράσει την ευγνωμοσύνη του για τη διάσωσή του. 

Και εμείς που ζούμε στην εποχή της Καινής Διαθήκης, έχουμε όλοι ανάγκη της μετανοίας. Αυτή την ανάγκη του ανθρώπου θέλησε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός να καλύψει με το μυστήριο της Μετανοίας. Εμπιστεύθηκε στην Εκκλησία Του την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες χωρίς κανέναν περιορισμό. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους λόγους Του: "ὅσα ἐάν λύσητε" και "ὅσα ἐάν δήσητε", καθώς και "ἄν τινων ἀφῆτε" και "ἄν τινων κρατῆτε (Ματθ. ιη, 18 Ιω κ, 23)". Διάκριση προσώπων ή παραβάσεων ή πλήθους αυτών δεν γίνεται καμία. Αρκεί να μετανοεί ο πιστός ειλικρινά και αληθινά. Εφόσον ο πιστός Χριστιανός μετανοεί ειλικρινά και προσέρχεται στο μυστήριο και με ταπείνωση και συντριβή εξομολογείται και ζητεί την άφεση των αμαρτιών του, ο φιλάνθρωπος Σωτήρας και Λυτρωτής ο Κύριος Ιησούς Χριστός, του την προσφέρει οσαδήποτε και αν είναι τα αμαρτήματά του. 

Εκείνος με την άπειρη αγάπη Του συγχώρησε ανθρώπους με βαρύτατα αμαρτήματα, γιατί μετανόησαν ειλικρινά. "Ἰδού νῦν καιρός εὐπρόσδεκτος, ἰδού νῦν ἡμέρα σωτηρίας (Προς Κορινθ. στ, 2)". Δηλαδή τώρα είναι ο κατάλληλος καιρός που μας δέχεται ο Χριστός. Τώρα, γιατί η ζωή αυτή είναι ο καιρός για μετάνοια.  Ας μας αξιώσει ο Κύριος "τὀν ὑπόλοιπο χρόνον τῆς ζωῆς ἡμῶν ἐν εἰρήνῃ καί μετανοίᾳ ἐκτελέσαι", "ἄξια τῆς μετανοίας ἔργα πράσσοντας (Πράξεων, 26, 20)". 

Στην προσπάθειά του ο Χριστιανός για βαθιά και ειλικρινή μετάνοια, καλείται να ξεπεράσει δυο εμπόδια που συνήθως ορθώνει εμπρός μας ο εχθρός της σωτηρίας μας, ο μισόκαλος διάβολος. 

1. Το πρώτο είναι η εξοικείωση με την αμαρτία και κάποια πνευματική αναισθησία. "Ο κόσμος σήμερα", λένε πολλοί, "δεν είναι όπως στα παλιά χρόνια, άλλαξαν οι εποχές. Πολλά που παλαιότερα θεωρούνταν ως αμαρτίες, σήμερα δεν ισχύουν. Όλοι οι άνθρωποι έτσι κάνουν και έτσι συμπεριφέρονται. Δεν χρειάζεται να είμαστε πολύ σχολαστικοί και λεπτολόγοι". 

Θέλουν να πείσουν τον εαυτό τους, όσοι κάνουν αυτές τις σκέψεις, ότι όταν μια αμαρτία την κάνουν πολλοί άνθρωποι, παύει πλέον να είναι αμαρτία. Όταν όμως μια αμαρτία, μικρή ή μεγάλη, δεν διορθώνεται με αληθινή μετάνοια και ειλικρινή Εξομολόγηση και προσπάθεια προς διόρθωση, αρχίζει πλέον ο ολισθηρός κατήφορος στη ζωή του Χριστιανού. Προετοιμάζει την ψυχή να παρασυρθεί σε άλλη αμαρτία και σε άλλες παραβάσεις του θελήματος του Θεού. 

Με τα αλλεπάλληλα όμως ολισθήματα δημιουργείται η έξη και το πάθος. Η φωνή της συνειδήσεως εξασθενεί. Χάνει την ευαισθησία που είχε μέχρι προ ολίγου, έως ότου παύσει να αντιδρά και να ελέγχει. Προσοχή λοιπόν στο εμπόδιο αυτό της αληθινής και συνεχούς ειλικρινούς μετανοίας μας. Ο απόστολος Παύλος μας καλεί σε συνεχή επαγρύπνηση, "..... ἵνα μή σκληρυνθῇ ἐξ ὑμῶν τις ἀπάτη τῆς ἁμαρτίας (Εβρ. γ, 13)". Καμιά εξοικείωση δεν χωρεί με την αμαρτία. 

2. Το δεύτερο εμπόδιο της ειλικρινούς Εξομολογήσεως και αληθινούς μετανοίας είναι η απόγνωση. Ο πιστός διαπιστώνει από την καθημερινή πράξη ότι δύσκολα αποχωρίζεται από τις συνήθειες του παλαιού ανθρώπου.

 Αποφασίζει έτσι να διορθωθεί. Συλλαμβάνει όμως το εαυτό του να αποκλίνει από την ακριβή τήρηση του λόγου του Θεού. Αυτό μερικές φορές τον αποθαρρύνει. Νομίζει ότι δεν υπάρχει για αυτόν σωτηρία. Σκέψεις όντως καταλυτικές για την περαιτέρω αγωνιστική του πορεία.  Όμως "δεν χανόμαστε τόσο από την αμαρτία όσο από την απόγνωση. Εκείνος που αμάρτησε, αν ανανήψει και μετανοήσει, γρήγορα επανορθώνει αυτό που έγινε. 

Εκείνος όμως που απελπίστηκε δεν μετανοεί. Γι' αυτόν τον λόγο στερείται αυτής της διορθώσεως, επειδή δεν ωφελείται από το φάρμακο της μετανοίας (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ΕΠΕ 12, 310-312)". "Δεν ευχαριστούμε τον Διάβολο τόσο όταν αμαρτάνουμε, όσο όταν απελπιζόμαστε". Η αγάπη και η ευσπλαχνία του Θεού δεν έχουν όρια: "τό αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας (Α Ιω. α, 7)". 

(Ψυχικό λουτρό, Το φιλάνθρωπο μυστήριο της Μετανοίας, Σύλλογος Ορθοδόξων Ιεραποστολικής δράσεως Ο Μέγας Βασίλειος)

συνεχίζεται.....

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

Ας είναι ευφρόσυνος και δημιουργικός ο μήνας Ιούλιος!

Φράσεις για προβληματισμό 60ο μέρος

Οι Έλληνες είστε πολύ τυχεροί, γιατί έχετε μια ιστορία που ελάχιστοι λαοί στον κόσμο έχουν. Οι περισσότεροι λαοί δεν έχουν την κληρονομιά ενός μεγαλειώδους κράτους, όπως οι Έλληνες (Νόρμαν Ντέιβις, διακεκριμένος καθηγητής Ιστορίας). 

Κρεῖσσον σοφίαν ἐμπορεύεσθαι ἤ χρυσίου καί ἀργυρίου θησαυρούς: είναι καλύτερο και επικερδέστερο να εμπορεύεται κάποιος και να εξαγοράζει με κάθε θυσία τη θεία σοφία, παρά να κερδίζει θησαυρούς από χρυσά και ασημένια νομίσματα (Παροιμίες, γ, 14). 

Ού δόκιμον τό ἀπείραστον· τό δέ βασανισθέν ἐν τοῖς πράγμασι δοκιμώτερον ὡς ἐν καμίνῳ χρυσός: είναι ασύνετο να υιοθετείται άκριτα το αδοκίμαστο και άγνωστο. Αντίθετα, εκείνο που ελέγχεται βασανιστικά κατά την καθημερινή πράξη, αποδεικνύεται στέρεο και αποδοτικό όπως ο χρυσός στη φωτιά (Γρηγόριος Θεολόγος, Επιστ. CCXIV προς τον ιερέα Σακερδώ). 

Δεν έχει τόση σημασία και αξία το να γεννηθεί κάποιος από μεγάλους, σε πλούτο και αξίωμα, όσο το να γεννηθεί ο ίδιος μεγάλος (Ιωάννης Χρυσόστομος). 

Το πιο γλυκό πράγμα και όνομα είναι η ειρήνη, που ενώ όλοι την επαινούν, μόνο λίγοι την στηρίζουν (Γρηγόριος Θεολόγος). 

Ἡ μέν ἰατρική τήν ὑγείαν, ἡ δέ γυμναστική τἠν εὐεξίαν τῷ σώματι ἐντίθησι: η ιατρική από τη μια μεριά συμβάλλει στην υγεία του σώματος, ενώ από την άλλη πλευρά η γυμναστική προσφέρει ευεξία στο σώμα (Σπουδαία αρχαιοελληνική σκέψη). 

Εἰς τελειότητα τοῦ ἀνθρώπου τρία δεῖ συνδραμεῖν, φύσιν, μάθησιν καί ἄσκησιν: στην τελειοποίηση του ανθρώπου τρία πράγματα πρέπει να βοηθήσουν: η φύση, η μάθηση και η άσκηση (Πλούταρχος). 

Τόν γάρ οὐκ ὄντα πᾶς εἴωθεν ἐπαινεῖν. Φθόνος γάρ τοῖς ζώσι πρός τόν ἀντίπαλον: τον νεκρό όλοι συνηθίζουν να τον επαινούν, ενώ τους ζωντανούς τους φθονούν οι αντίπαλοι (Θεόκριτος). 

Ἀχάριστον εὐεργετεῖν καί νεκρόν μυρίζειν, ὄφιν τρέφειν καί πονηρόν εὐεργετεῖν ταὐτόν ἐστιν: το να ευεργετεί κανείς αχάριστο και να αλείφει με μύρα νεκρό, είναι το ίδιο πράγμα με το να τρέφει φίδι και να ευεργετεί πονηρό (Σπουδαία αρχαιοελληνική φράση). 

Ἀτυχοῦντα μή ἐπιγέλα: στον άνθρωπο που συμβαίνουν διάφορες ατυχίες να μην γελάς (Πλούταρχος). 

Για να κάνεις μια κακή πράξη είναι ποταπό. Το να κάνεις αντίστοιχα μια καλή, η οποία δεν συνεπάγεται κάποια θυσία, είναι κοινό. Το να κάνεις μεγάλα έργα, που έχουν κινδύνους, αυτό είναι γνώρισμα των εξαιρετικών ανθρώπων. 

Θαρσεῖν χρή, τάχ' αὔριον ἔσετ' ἄμεινον: θάρρος, φίλε μου, μπορεί η αυριανή μέρα να είναι για σένα πιο ευνοϊκή. Πρέπει να έχεις θάρρος, το αύριο ίσως να είναι καλύτερο. Μονάχα οι νεκροί δεν έχουν ελπίδες (Θεόκριτος). 

Μήπως χρειάζεται να προσθέσουμε λίγο πάθος στη ζωή μας; Για ό, τι προσπαθούμε, για ό, τι αγωνιζόμαστε, με ό, τι καταπιανόμαστε, οι χλιαρές ενέργειες έχουν συνήθως και το ανάλογο υποτονικό αποτέλεσμα. Λίγη ζωντάνια ακόμα, λίγες επιδιώξεις παραπάνω, για καλύτερη καρποφορία. Δεν λέω, βολικός ο εφησυχασμός ίσως και η απραξία, αλλά πώς να το κάνουμε. Κατά τη λαϊκή έκφραση: "Λίγα δίνεις, λίγα παίρνεις" (Σελλαδίτικα νέα). 

Ο άνθρωπος της αγάπης είναι άνθρωπος της υπομονής. Υπομένει ελαττώματα, αδυναμίες και βάρη του αδελφού του. Στην καθημερινή ζωή δίνονται πολλές αφορμές προστριβών, ακόμη κι από πολύ αγαπητά μας πρόσωπα. Όλες αυτές οι προστριβές υπερνικώνται, εάν έχουμε αγάπη στην καρδιά μας. Η αγάπη μας βοηθεί να ανεχόμαστε και να υπομένουμε τις αδυναμίες των άλλων, να τους αντιμετωπίζουμε με αρχοντιά και ανωτερότητα! (Σπουδαία σκέψη)

"Σίμων Ἰωνᾶ, ἀγαπᾶς με; (Ιω κα, 15-25)". Βγάλε από την ερώτηση το "Σίμων Ἰωνᾶ" και βάλε το όνομά σου. "(...) με αγαπάς;" Τι απάντηση θα πάρει στην ερώτησή Του; Αφορμή δίνει στον καθένα μας να εξετάσουμε βαθιά τον εαυτό μας, την καθημερινή μας ζωή, τις προτιμήσεις και επιλογές που διαρκώς κάνουμε, για να δούμε αν στην ερώτηση αυτή του Κυρίου μπορούμε να απαντήσουμε όπως ο Πέτρος. "Κύριε, εσύ τα γνωρίζεις όλα. Εσύ ξέρεις ότι Σε αγαπώ", πάνω και πέρα από καθετί άλλο στη ζωή μου (Αρχιμανδρίτη Αποστόλου τσολάκη, Μίλησέ μου Χριστέ, εκδόσεις Σωτήρ). 

Δεν έχω άνθρωπο. Ο λόγος αυτός του πονεμένοι κατάκοιτου είναι παράπονο και πολλών ανθρώπων σε κάθε εποχή. Καθήκον αγάπης ιερό έχουμε να συμπαριστάμεθα, όσο μπορούμε σε τέτοιους πονεμένους ανθρώπους. Να τους πλησιάζουμε με στοργή και ενδιαφέρον. Να τους στηρίζουμε στην πίστη προς τον Κύριο. Μπορεί να μην έχουμε άνθρωπο. Έχουμε όμως τον Θεάνθρωπο Σωτήρα και Λυτρωτή μας κοντά μας (Σπουδαία σκέψη). 

Σε ό, τι κι αν κάνουμε, σημασία έχει η ωφέλεια των ψυχών, αλλά και η δόξα προς τον Θεό. Η ανθρώπινη δόξα είναι ψεύτικη, παροδική. Η δόξα του Θεού όμως είναι αληθινή, αιώνια και αναφαίρετη (Σπουδαία σκέψη). 

Ο Κύριος δεν αντιπαρέρχεται και δεν αδιαφορεί για κάθε θλιβόμενο, για κάθε πονεμένο, για κάθε πάσχοντα. Και όταν ακόμη εσύ δεν αναζητείς τον Θεό και δεν τον επικαλείσαι και δεν του αναπέμπεις θερμή και ικετευτική προσευχή, σε αναζητεί Εκείνος ως άλλο πρόβατο απολωλός (Λουκ ιε, 6). Ο άνθρωπος μπορεί να λησμονεί τον Θεό, ο Θεός όμως ποτέ δεν λησμονεί τον άνθρωπο. Τον βλέπει, τον παρακολουθεί, τον παραστέκει. Του χαρίζει με τρόπους θαυμαστούς τα δώρα της πατρικής του αγάπης, όπως συνέβη με τον εκ γενετής τυφλό (Κυριακοδρόμιο, τόμος 1ος, εκδόσεις Σωτήρ) 

Θεέ μεγαλοδύναμε, μεγάλο τ' όνομά Σου, φύλλο δεν πέφτει απ' το δεντρί χωρίς το θέλημά Σου (Δημοτικό τραγούδι). 

Μισεύεις, Κωσταντάκη μου κι εμένα πού μ' αφήνεις, πρώτα σ' αφήνω στον Θεό και δεύτερο στ' αγίους! (Δημοτικό τραγούδι). 

Η πολυλογία είναι μια μάστιγα, η οποία συνδέεται με μια δεύτερη: την περιέργεια. Γιατί οι φλύαροι θέλουν να ακούνε πολλά, για να έχουν περισσότερα να λένε (Πλούταρχος). 

Την πρώτη εκείνη βραδιά της Αναστάσεως οι μαθητές έβλεπαν ένα έκπαγλο, συνάμα και συνταρακτικό θέαμα. Τα χέρια του Κυρίου και τα άχραντα πόδια Του γεμάτα φως και δόξα και ζωή. Συνάμα και πληγωμένα. Τρυπημένα από τα καρφιά, τα σημάδια των πληγών τόσο εμφανή μπροστά τους. Ναι, ένας Θεός τραυματισμένος. Ένας Θεός θα έρχεται δίπλα μας και θα βλέπουμε τα χέρια Του τρυπημένα. Από αγάπη για τον καθένα μας. Είμαι ο Θεός σου, που θέλησα να τραυματισθώ, για να είσαι εσύ αιώνια υγιής κοντά μου. Υγιής, ένδοξος, φωτεινός (Αρχ. Αποστόλου Τσολάκη, Μίλησέ μου Χριστέ, εκδόσεις Σωτήρ). 

Η Ανάληψη του Κυρίου ως Θεανθρώπου, το γεγονός δηλαδή ότι ο Υιός του Θεού κάθισε στα δεξιά του Πατρός και ως άνθρωπος, αυτήν ακριβώς την ανύψωση του ανθρώπου δηλώνει. Δεν ήταν αρκετό για την ανθρώπινη φύση να βρίσκεται μεταξύ των Αγγέλων; Και όμως υψώθηκε πάνω από τους Αγγέλους. Ξεπέρασε τις Αγγελικές αρχές και δεν σταμάτησε παρά μόνο όταν έφθασε στον θρόνο του Κυρίου. "Τά τῆς γῆς ἐπί τῆς γῆς καταλιπόντες, δεῦτε ἀνανήψωμεν καί εἰς ὕψος ἐπάρωμεν ὄμματα καἰ νοήματα" (Σπουδαία σκέψη). 

Ό, τι κατορθώνουμε να το αποδίδουμε στη χάρη του Θεού. Να καλλιεργούμε το ταπεινό φρόνημα. Τότε θα μας σκεπάζει ο Θεός με το έλεός Του και θα μας ευλογεί πλούσια (Σπουδαία σκέψη). 

Στις θύελλες που σαρώνουν τον σύγχρονο κόσμο, να μένουμε αμετακίνητοι, σταθεροί και αφοσιωμένοι ακόλουθοι του Χριστού. Πολλοί αντίχριστοι και σήμερα, πολλοί που πολεμούν το έργο  του Χριστού, αρνούνται τη Θεότητά Του και δεν δέχονται τη σωτηρία που προσφέρει ως ο μόνος Θεάνθρωπος, ο μόνος Λυτρωτής και Σωτήρας του κόσμου και του ανθρώπου. Να μην επηρεασθούμε από τις δυσκολίες και τους πειρασμούς της κρίσιμης και ταραγμένης εποχής μας (Σπουδαία σκέψη). 

Στην Εκκλησία βρίσκουμε την υγεία, την παρηγοριά, την ελπίδα και τη σωτηρία της ψυχής μας.... Πολλοί  οι πειρασμοί, παιδιά μου, πολλές οι παγίδες του διαβόλου. Αλλά όλα διαλύονται με την προσευχή και τη χάρη του Θεού... Η στενοχώρια είναι η πιο μεγάλη αρρώστια. Να τη διώχνετε (Σπουδαίες σκέψεις). 

Αν δεν μπορείς να γίνεις λεωφόρος, γίνε ένας χωματόδρομος ή έστω ένα μονοπάτι! Αν δεν μπορείς να γίνεις ήλιος, γίνε φεγγαράκι ή έστω ένα αστεράκι (Σπουδαία σκέψη). 

Θεία κοινωνία και εικόνες: μπορούν να βλάψουν τους πιστούς λόγω πανδημίας; (μέρος 4ο-τελευταίο)

"Χάρις δίδοται θεία ταῖς ὕλαις διά τῆς τῶν εἰκονιζομένων προσηγορίας". Δια των εικονιζομένων αγίων δἰδεται θεία Χάρις και στην ύλη πάνω στην οποία είναι αποτυπωμένη η εικόνα τους. Η Χάρις που σκηνώνει στον άγιο περνά δηλαδή και στο ξύλο της εικόνας του, το οποίο το αγιάζει και το χαριτώνει, ώστε και αυτό να μεταδίδει αγιασμό και Χάρι και να επιτελούνται συχνά και μέσω αυτού θαύματα εκπληκτικά.

Την αλήθεια αυτή διατυπώνουν σαφώς οι άγιοι Πατέρες της Ζ Οικουμενικής Συνόδου, καθώς διδάσκουν ότι "ἀσπαζόμενοι τῆν είκόνα καί τιμητικῶς προσκυνοῦντες μεταλαμβάνομεν ἁγιασμοῦ". 

Όπως συμβαίνει και με όλα τα άγια σκεύη και ιερά αντικείμενα του ναού, που χρησιμοποιούνται στη θεία Λατρεία, τα οποία ως αφιερωμένα στον άγιο θεό και στους αγίους Του μετέχουν αγιασμού και Χάριτος. Γι' αυτό η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος διακηρύττει: "Οἱ τῷ Θεῷ μόνῳ τήν λατρείαν ἡμῶν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσάγοντες, πάντα τά αὐτῷ ἀνατεθειμένα καί καθιερωμένα, εἴτε θεῖος τόπος τοῦ τιμίου σταυροῦ, εἴτε ἅγιον εὐαγγἐλιον, εἴτε σεπταί εἰκόνες, εἴτε ἱερά σκεύη εἰσί, καί ἀσπασώμεθα καί περιπτυξώμεθα, ὡς ἐλπίδα ἔχοντες ἁγιασμοῦ μεταλαμβάνειν παρ' αὐτῶν". 

Η λατρεία ανήκει μόνον στον Θεό, τον οποίο και προσκυνούμε λατρευτικά. Τιμητικά όμως προσκυνούμε και όλα τα κτίσματα, διά των οποίων ο Θεός εργάσθηκε τη σωτηρία μας, πχ. τη φάτνη, το σπήλαιο, τον Γολγοθά, τον Τίμιο Σταυρό, καθώς και κάθε άγιο ναό του Θεού και καθετί το οποίο αφιερώνεται στον Θεό, "οὐ διά τήν αὐτῶν φύσιν, ἀλλ' ὅτι θείας ἐνεργείας εἰσί δοχεῖα... Καί ἀγγέλους καί ἀνθρώπους, καί πᾶσαν ὕλιν τῆς θείας ἐνεργείας μέτοχον, καί διακονησαμένην τήν σωτηρίαν μου, σέβω καί προσκυνῶ διά τήν θείαν ἐνέργειαν". 

Και αγγέλους και αγίους ανθρώπους, και κάθε υλικό που μετέχει στη Χάρη του Θεού, όλα δηλαδή αυτά που διακόνησαν τη σωτηρία μας, τα σεβόμαστε και τιμητικά τα προσκυνούμε, διότι έχουν και μεταδίδουν και σε εμάς τη σωτήρια Χάρη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον όρο της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου διευκρινίζεται ότι η προσκύνηση σημαίνει ασπασμό. Το ρήμα "προσκυνῶ" είναι σύνθετο, αποτελείται από την πρόθεση "πρός" και το ρήμα "κυνέω-ῶ", το οποίο "ἐστί τό φιλῶ τοῖς χείλεσι", η δε πρόθεση "πρός" δηλώνει μεγαλύτερη έμφαση.

"Προσκυνῶ" επομένως δεν σημαίνει απλώς υποκλίνομαι μπροστά στην εικόνα, αλλά με πόθο και πίστη βαθιά και απέραντη τιμή στο εικονιζόμενο πρόσωπο, σκύβω και ασπάζομαι την εικόνα του. Όταν με αυτόν τον τρόπο προσκυνούμε τις άγιες εικόνες, παίρνουμε Χάρη, δύναμη και αγιασμό και ιάματα σώματος και ψυχής. Ταυτόχρονα δοξάζουμε τον άγιο Θεό, ο οποίος ενεργεί μεγάλα και θαυμαστά διά των αγίων Του, διά των πρεσβειών τους, διά των ιερών λειψάνων και διά των αγίων εικόνων τους. 

(Αρχ. Αστερίου Χατζηνικολάου, Με πίστη στον καιρό της πανδημίας, Εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2020)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Θεία κοινωνία και εικόνες: μπορούν να βλάψουν τους πιστούς λόγω πανδημίας; (μέρος 3ο)

 

Στολίζουν τα σπίτια μας, κοσμούν τα εικονοστάσια μας, τα γραφεία, τις αίθουσες διαφόρων συνάξεών μας, στολίζουν προπάντων τους ιερούς μας ναούς. Οι εικόνες του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων Αποστόλων, των αγίων Πατέρων, αγίων Μαρτύρων και οσίων Ασκητών και λοιπών ανθρώπων του Θεού, που με την αγία ζωή τους ευαρέστησαν ενώπιον του. Επίσης οι εικόνες των μεγάλων γεγονότων, με τα οποία ο Θεός εργάσθηκε τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους, όπως π.χ. ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Γέννηση του Σωτήρος Χριστού, η Σταύρωση και η Ανάστασή Του. Έχουμε ακόμη εικόνες από το έργο του Χριστού, τα θαύματα και άλλα περιστατικά της ζωής του, εικόνες από τη ζωή, τα μαρτύρια και τα θαύματα των αγίων μας.

Όλα αυτά αποτελούν ένα ζωντανό Ευαγγέλιο, που, καθώς το διαβάζουμε εικονογραφημένο, μας διδάσκει, μας εμπνέει, μας συγκινεί και καθοδηγεί στην οδό του Κυρίου. Αυθόρμητα τότε μια δύναμη μέσα μας ενεργεί, που μας ωθεί να σκύψουμε με σεβασμό και να προσκυνήσουμε τις άγιες εικόνες. Δεν προσκυνούμε και δεν τιμούμε το ξύλο ή το άλλο υλικό, πάνω στο οποίο υπάρχει η εικόνα, αλλά το γεγονός ή το πρόσωπο που παριστάνεται πάνω σ' αυτήν. 

Όταν δηλαδή προσκυνήσουμε την εικόνα του Χριστού, της Παναγίας ή κάποιου αγίου, προσκυνούμε τον Χριστό, την Παναγία, τον άγιο της Εκκλησίας που παριστάνει η εικόνα. Διότι, όπως έχει πει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, προσκυνούμε τις εικόνες "οὐ τῇ ὕλῃ προσφέροντες τήν προσκύνησιν", όχι προσφέροντας την προσκύνηση στο υλικό των εικόνων, αλλά δι' αυτών προσκυνούμε εκείνους που εικονίζονται πάνω σ' αυτές. "Ἡ γάρ τῆς εἰκόνος τιμή ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει". Η τιμή που αποδίδουμε στην εικόνα απευθύνεται στο πρωτότυπο. Την αλήθεια αυτή διακήρυξε λίγα χρόνια αργότερα και η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος. 

Οι εικόνες δεν είναι απλές αναμνηστικές απεικονίσεις, δεν αποτυπώνουν απλώς κάποια γεγονότα ή πρόσωπα, όπως οι φωτογραφίες συγγενικών και φιλικών προσώπων, που δεν έχουν καμιά ουσιαστική σχέση με τα ίδια τα πρόσωπα. 

Οι εικόνες έχουν μια εσωτερική μυστική σχέση με τα εικονιζόμενα πρόσωπα των αγίων. Γι' αυτόν τον λόγο αφενός μεν η τιμή που αποδίδουμε στην εικόνα "διαβαίνει" στο πρωτότυπο, στο πρόσωπο του αγίου, αφετέρου δε η Χάρις του αγίου περνάει στην εικόνα του. Όπως η Χάρις του θεού που στολίζει τις ψυχές των αγίων περνά και στα σώματά τους, και γι' αυτό τα ιερά λείψανα πολλών αγίων μένουν άφθαρτα, μυροβλύζουν και θαυματουργούν, έτσι περνά και στις άγιες εικόνες τους. Υπάρχουν εικόνες αγίων οι οποίες κατά θαυμαστό και υπερφυσικό τρόπο μυροβλύζουν και θαυματουργούν. 

Είναι επομένως και οι εικόνες αγωγοί Χάριτος για τους πιστούς. "Ἡ τῶν ἀποστόλων σκιά, τά σουδάριά τε καί σιμικίνθια, νόσους ἀπήλαυνε, δαίμονας ἐφυγάδευε". Και πώς, ρωτά ο ιερός Δαμασκηνός, "ἠ σκιά καί εικών τῶν ἁγίων οὐ δοξασθήσεται;" Όπως η σκιά των Αγίων Αποστόλων και τα μαντήλια και περιζώματα, με τα οποία σφούγγιζαν τον ιδρώτα τους ή κάλυπταν το σώμα τους, θεράπευαν τους ασθενείς και απελευθέρωναν τους δαιμονισμένους από τα δαιμόνια, έτσι και οι εικπόνες των αγίων μετέχουν στη δόξα τους και παίρνουν από τον αγιασμό τους. 

(Αρχ. Αστερίου Χατζηνικολάου, Με πίστη στον καιρό της πανδημίας, Εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2020)

συνεχίζεται.....

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!