Ο ουράνιος προσανατολισμός του Αγίου Όρους (3ο μέρος)

Το πρώτο ιδίωμα του Άθωνα είναι ότι είναι Όρος, και μάλιστα νοητόν. Είναι σημείο υψηλόν. Αντιπροσωπεύει μία ζωή που προσεγγίζεται ως ανάβασις, απολαμβάνεται "ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί", αναφέρεται στην "τἀ ἄνω ἀτενίζουσαν καρδίαν", που επιζητεί τον "ἐν ὑψηλοῖς κατοικοῦντα", τον Ύψιστον. Είναι ενδιαφέρον ότι στην παράδοση της Εκκλησίας μας υπάρχουν τέσσερις αγιογραφικές αναφορές σε όρη στα όποια συνέβησαν αποκαλυπτικά γεγονότα.

Στο Όρος Σινά, ο Μωυσής παραλαμβάνει τις δέκα εντολές, την έκφραση της θείας βουλήσεως. Τον αισθάνεται καταβαίνοντα στο καπνιζόμενον όρος, συνομιλεί μαζί Του, ακούει την φωνή Του και αντικρίζει τα οπίσω Του (Έξοδος κεφ. 19 και 20).Στο Καρμήλιον Όρος, ο προφήτης Ηλίας προσεύχεται, εισακούεται η φωνή του, λαμβάνει την απάντηση του Θεού και αισθάνεται την παρουσία Του. Γεύεται τα "σημεία της δυνάμεως Του" (Γ' Βασ. κεφ. 18,19 και 20).Στο Όρος των Ελαιών, λαμβάνει χώραν το γεγονός της Θείας Αναλήψεως του Κυρίου, ο όποιος θεώνει το πρόσλημμα και "ἐπί τῶν ὤμων τήν πλανηθεῖσα ἄρας ἀνθρωπείαν φύσιν τῷ Θεῷ καί Πατρί προσήγαγε". Εδώ υπεμφαίνεται η δόξα και τιμή της ανθρωπινής φύσεως (Πράξ. 1,12).

Τέλος, στο Όρος Θαβώρ, ο Κύριος μεταμορφώνεται, εμφανίζει "τό εἶδος τοῦ προσώπου Του ἕτερον", φανερώνει την δόξαν Του στο μέτρο που αντέχει να την αναγνωρίσει η ανθρώπινη φύση και εκπέμπει το Θείο και άκτιστο Φως Του (Ματθ. 17,1-8). Το Άγιον Όρος έχει από όλα τα χαρακτηριστικά των προαναφερθέντων Αγιογραφικών ορέων· είναι όρος των θείων εντολών, είναι τόπος του πρακτικού βίου, τόπος υπομονής, ταπείνωσης, αγάπης, τόπος θείων επενδύσεων. Είναι τόπος "διηνεκοῦς βίας της φύσεως, καί ἀνελλιποῦς φυλακῆς τῶν αἰσθήσεων", είναι τόπος άκρας, αδιαλείπτου και ανυποχωρήτου ασκήσεως και αποταγής.

Είναι τόπος προσευχής και σημείων. Η προσευχή είναι αδιάκοπη, από πολλούς, εκτενής και μακρά. Οι ασκητές ξεκινούν με την δύση του ήλιου την ολονυκτία τους, οι κοινοβιάτες παίρνουν τη σκυτάλη το μεσονύκτιο, το πρωί τελείται η Θεία Λειτουργία, κατά την διάρκεια της ημέρας οι ακολουθίες των Ωρών, στο διακόνημα, στο κελί, στον χρόνο της ησυχίας και της φιλόθεης αδολεσχίας ακούγεται διαρκώς και από πολλούς η επανάληψις των θείων νοημάτων της ευχής. Οι γλώσσες προσεύχονται, η αρχιτεκτονική των ναών υπογραμμίζει την ένταση της προσευχής, το πρόγραμμα, οι μακρές ακολουθίες, οι καρδιές των μοναχών όλα διακατέχονται από το άρωμα της προσευχητικής μελωδίας.

(Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Φωνή αύρας λεπτής, Όρος Άγιον και θεοβάδιστον, Εκδόσεις Εν Πλω, Β έκδοση, Ιούλιος 2019)

συνεχίζεται... 

         Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα δια των πρεσβειών του Αγίου Παντελεήμονα!

Ο ουράνιος προσανατολισμός του Αγίου Όρους (2ο μέρος)

Έχοντας χαλαρή σχέση με την εγκοσμιότητα και εφημερότητα, όντας συνεχώς εστραμμένο προς τα έσχατα και τα υψηλά, μοιάζει με μια αγκαλιά που χωρεί όλους και ένα βλέμμα που διακρίνει και τα επέκεινα και του χρόνου και της λογικής. το Όρος έχει γεωγραφικές συντεταγμένες στην Ελλάδα, αλλά δεν ανήκει σε αυτήν. Ίσως να είναι το κατεξοχήν κομμάτι της ορθόδοξης ζωής που υπογραμμίζει την καθολικότητα και οικουμενικότητα της Εκκλησίας.

Ανάμεσα στα μοναστήρια του, έχει ένα Ρωσικό, ένα Σερβικό και ένα Βουλγαρικό. Διαθέτει δύο Ρουμανικές σκήτες και φιλοξενεί μοναχούς από χώρες και πολιτισμούς μακρυνούς, όπως το Περού και η Κολομβία. Μέσα στα γεωγραφικά του πλαίσια τελείται η θεία λατρεία σε πλείστες όσες γλώσσες, εκφράζονται ποικίλοι πολιτισμοί, αποτυπώνονται πολλές παραδόσεις, υπάρχει μια θαυμάσια και ισόρροπη ποικιλομορφία. Τίποτε από όλα αυτά δεν παρεμποδίζει την ενότητα της πίστεως, την καθολικότητα του ορθοδόξου πνεύματος, την οικουμενικότητα της εκκλησιαστικής μαρτυρίας.

Αντίθετα, όλα αυτά αποδεικνύουν ότι ο λόγος του Θεού δεν περιορίζεται από γλώσσες, δεν περισφίγγεται από σύνορα, δεν ασφυκτιά από πολιτισμικές εκφράσεις, ίσως ούτε και από θρησκείες. Είναι ενδιαφέρον ότι από τα μέλη του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Αγίου Όρους» στην Αγγλία, μόνον το ένα τρίτο είναι Ορθόδοξοι. Οι μη Ορθόδοξοι συγγραφείς που καταθέτουν τον εντυπωσιασμό τους και την υποψία της μυστικής δυνάμεως του όλο και πληθαίνουν. Το Όρος συγκινεί κάθε καρδιά.

Ο χώρος και ο χρόνος αποκτούν άλλη διάσταση και προοπτική. Η σχέση με τα γήινα, τα εφήμερα, τα φθαρτά είναι εντελώς συμβατική. Έννοιες όπως χρήμα, ιδιοκτησία, περιουσία, επένδυση, διασκέδαση, ανταγωνισμός, συμφέρον, εκφυλίζονται σε εντελώς δευτερεύοντες όρους. Από τα γήινα εδώ επιλέγονται τα εντελώς αναγκαία. Η ψυχή ξανοίγεται στα ουράνια. Εδώ κυριαρχεί το ενδιαφέρον για τα αιώνια, για την βασιλεία του Θεού. Η ιστορία δεν υπάρχει για να λατρεύεται, άλλα για να θεμελιώνει το παρόν.

Το μέλλον δεν παρουσιάζεται για να εκτονώνει τα πιεσμένα συναισθήματα, άλλα για να μεταμορφώνει το παρόν. Όλος ο χρόνος συμπυκνώνεται στην αγκαλιά του. Το Όρος ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο με την συνείδηση ότι είναι λάθος, χωρίς αυτό να ενοχλεί, και με τον λογισμό ότι είναι για τον τόπο το δοκιμασμένο. Άλλο. Και ο βυζαντινός χρονικός κύκλος της ημέρας, που είναι τόσο άβολος στην πράξη, φαίνεται πως εδώ έχει τον λόγο του. Το Όρος ζει στον δικό του χρόνο. Έχει ξεφύγει από τους πιο σφιχτούς κλοιούς και έχει νικήσει και τις πιο παντοδύναμες κυριαρχίες.

Ο χρόνος δεν δεσμεύει. Η παράδοση δεν περιορίζει. Το λειτουργικό τυπικό δεν φυλακίζει. Η εθνική ταυτότητα και η γλώσσα δεν απολυτοποιούνται. Η μόρφωση δεν αποτελεί προνόμιο. Διακρίσεις δεν υπάρχουν. Οι συγκρίσεις αποφεύγονται. Αυτό που κυριαρχεί είναι η αδιάλειπτη παράσταση ενώπιον του Θεού και το αγκάλιασμα του σύμπαντος κόσμου.

(Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Φωνή αύρας λεπτής, Όρος Άγιον και θεοβάδιστον, Εκδόσεις Εν Πλω, Β έκδοση, Ιούλιος 2019)

συνεχίζεται... 

               Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

Ο ουράνιος προσανατολισμός του Αγίου Όρους (μέρος 1ο)

Όσο ψηλότερα ανεβαίνει κανείς, όπως μας λένε οι επιστήμονες, τόσο η βαρύτητα αδυνατίζει, τόσο λιγότερο αισθάνεται την έλξη της γης, τόσο χαλαρώνουν οι δεσμοί μαζί της, τόσο πιο εύκολα μπορεί να αποχωρισθεί από την απαιτητική και διεισδυτική παρουσία της, τόσο πιο ανάλαφρος γίνεται.

Αλλά και τόσο πιο κοντά αισθάνεται προς τον ουρανό, ο οποίος είναι μεν ασαφής, αλλά είναι τόσο υπαρκτός και τόσο ποθητός! Αν και λιγότερο ψηλαφητός, μοιάζει πιο αληθινός από τη γη. Όσο πιο ψηλά ανεβαίνει κανείς, τόσο ο αέρας καθαρίζει, η ακοή εκλεπτύνεται, ο ορίζοντας διευρύνεται, η σχέση με το αληθινό εντείνεται. Η αλήθεια είναι πιο πειστική από την πραγματικότητα.

Το Άγιον Όρος είναι ο κατ' εξοχήν τόπος στην Ορθοδοξία που ο μοναχισμός για χίλια και πλέον χρόνια βιούται στην πλέον απόλυτη μορφή του. Μπορεί οι αιώνες να προσθέτουν και το κοσμικό αποτύπωμά τους πάνω στο σώμα του, μπορεί -και είναι φυσικό- οι άνθρωποι να εκφράζουν και εκεί τα ελαττώματα η ακόμη και τα πάθη τους, μπορεί και ο σημερινός πολιτισμός να έχει κάνει την ζημιά του,

όμως το Όρος διατηρεί κατά έναν ανεξήγητο μυστικό τρόπο το ευλογημένο ήθος του, τις συνεχείς και μοναδικές αποδείξεις της χάριτος του, την σπάνια και ιδιότυπη πνευματική δύναμή του, την ολοζώντανη σχέση του με τον τόπο της βασιλείας του Θεού και τον καιρό του Κυρίου. Το φρόνημα του δεν κινδυνεύει από τις λάθος επιλογές, δεν βλάπτεται από τον κακό εκσυγχρονισμό, δεν φθείρεται από τις εποχές και από τους ανθρώπους, τους όποιους ανθρώπους. Η αλήθεια του αντέχει.

Μοιάζει με βράχο που τα κύματα των πολιτικών επιρροών, της αλόγιστης χρήσης της τεχνολογίας, του τουρισμού, των ενδομοναχικών διενέξεων, αντιζηλειών, ακόμη και εμπαθειών, των τοπικιστικών αντιλήψεων, των πάσης φύσεως εχθρών, το μόνο που καταφέρνουν είναι ή προς καιρόν να τον σκεπάζουν ή απλά να γλείφουν την εξωτερική του επιφάνεια, αφήνοντας το περιεχόμενο του κυριολεκτικά ανέπαφο. Κάτι υπάρχει που πραγματικά το προφυλάσσει. Ίσως να είναι η μοναχική πολυμορφία του, ίσως η διαχρονική αντοχή του, ίσως η φυσικότητα της μοναχικής έκφρασής του, ίσως οι θησαυροί, τα κειμήλια και η αίγλη του, ίσως το «άβατο» και το «αυτοδιοίκητό» του, ίσως ο οικουμενικός χαρακτήρας του, σίγουρα η Θεομητορική σκέπη και προστασία του, και φυσικά η ειδική χάρη του.

Το Βυζάντιο, παρά την θεοκρατικότητά του, ύστερα από 11 αιώνες δόξης έπεσε. Το Όρος διανύει τον 14ο αιώνα της ζωής του, αλλά βαδίζει με τον βηματισμό του μέλλοντος αιώνος και σού δίνει την αίσθηση ότι είναι ένας τόπος ''οὐκ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου (Ιω. 18, 36)", που η σχέση του με τον χρόνο είναι όση και η επαφή της επιφάνειας του με τον αέρα, το δε πολίτευμα του "ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει (Φιλιπ. 3, 20)".

(Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Φωνή αύρας λεπτής, Όρος Άγιον και θεοβάδιστον, Εκδόσεις Εν Πλω, Β έκδοση, Ιούλιος 2019)

συνεχίζεται... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα, δια των πρεσβειών του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, ο οποίος εορτάζει αύριο!

Το κάπνισμα στην εφηβική ηλικία

«Σύρμα....», ακούστηκε μακρινή η μια φωνή.
«Σβήστε τα...», πιο κοντινή η άλλη, προσπαθώντας κι οι δυο να τους προφυλάξουν από τον κίνδυνο που πλησίαζε. Ο Πέτρος εξαφάνισε κάτω από τα 43 νούμερο Nike του το ενοχοποιητικό στοιχείο. Εγώ, πώς μου’ ρθε αλήθεια, το πέταξα πίσω μου, ενώ μπροστά μου στεκόταν ήδη ο εφημερεύων καθηγητής του ορόφου.

«Καίγεσαι, το κατάλαβες;», μου ψιθύρισε τρομαγμένος ο Πέτρος, ειδοποιώντας με ότι η κουκούλα του τζάκετ υποδέχθηκε το τσιγάρο μου, κι εκείνο υπακούοντας τον νόμο καύσεως άρχισε να τη σιγοκαίει.
Ο καθηγητής με κοίταζε απορημένος και λυπημένος μαζί. Πήγε και κάτι να πει, μα δεν το αποφάσιζε. Να κατάλαβε τίποτα; Να με πρόδωσε ο καπνός που ανέβαινε αμέριμνος από την κουκούλα μου; Τότε γιατί δεν μου έκανε παρατήρηση; Το κουδούνι που τον έφερε στην τάξη μας μου’ δωσε την απάντηση.

- Καλημέρα, παιδιά. Βγάζετε, σας παρακαλώ, μια κόλλα; Ευτυχώς, αμέσως πρόσθεσε και την «αγχολυτική» φρασούλα: «όχι για διαγώνισμα». Ήρεμοι, αλλά γεμάτοι περιέργεια, ακούσαμε τις εξηγήσεις του.
- Θα ήθελα να μου απαντήσετε, ανώνυμα και προαιρετικά, στην ερώτηση: «Τι θα έλεγες σ’ έναν συμμαθητή σου που καπνίζει;» Τα περισσότερα παιδιά, σχεδόν όλα, άρχιζαν να γράφουν. Η ώρα έφευγε, δεν έφευγε όμως απ’ το μυαλό μου η φωνή του Πέτρου: «Καίγεσαι, το κατάλαβες;»

Σε λίγο, με το στόμα του καθηγητή, καθώς άρχισε μας διαβάζει τις απαντήσεις στο ερώτημά του, ήταν σαν να άκουγα έναν-έναν τους συμμαθητές μου να μου λένε:
Φίλε, φρόντισε να συνειδητοποιήσεις ότι η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό, πριν το χάσεις...
Δηλητηριάζεις τον οργανισμό σου. Ένας τακτικός καπνιστής αποθηκεύει μια χούφτα πίσσα στα πνευμονία του κάθε χρόνο...

Σε λίγο θα τρέχεις 100 μέτρα και θα λαχανιάζεις... Χαιρέτισε τον αθλητισμό....
Πριν καπνίσεις το επόμενο τσιγάρο, σκέψου... κάθε τσιγάρο σού αφαιρεί πέντε λεπτά από τη ζωή. Πίστεψέ με, δεν αξίζει....
Στο στόμα σου έχεις τον «καπνίζοντα θάνατο»...αν συνεχίσεις, δεν θα προλάβεις να δεις τα εξήντα σου χρόνια. Γι’ αυτό άκουσέ με και σταμάτησε όσο νωρίς...

Σκέψου και κάτι ακόμη...αν εσύ θέλεις να είσαι καπνιστής, εγώ τι σου φταίω; Οι παθητικοί καπνιστές βρίσκονται σε χειρότερη θέση, το γνωρίζεις, πιστεύω...
Ξέρεις γιατί καπνίζεις. Είναι μόδα και την ακολουθείς. Αν χαίρεσαι να κάνεις κακό στον εαυτό σου, για να είσαι.....cool, συνέχισε. Δική σου είναι η επιλογή να αυτοκαταστρέφεσαι.

Μη νομίσεις ότι το κάπνισμα σε κάνει «δημοφιλή». Αρκετά παιδιά σε σχολιάζουν κι απομακρύνονται από την παρέα σου. Το πήρες είδηση;
Μη λες...θα το σταματήσω. Δε θα’ ναι εύκολο, αν εξαρτηθείς. Στο λέω εκ πείρας... Κοίταξε γύρω μας πόσο ταλαιπωρούνται κάποιοι μεγάλοι να το κόψουν.
Αποδεικνύεσαι αδύναμος χαρακτήρας. Πρόσεξε...το επόμενο βήμα μπορεί να είναι τα ναρκωτικά. Έχει ξαναγίνει.

Σου τρώει και το χαρτζιλίκι. Ψέματα;
Καπνίζεις, λες, γιατί έχεις προβλήματα. Το τσιγάρο θα στα λύσει, κομπιουτεράκι είναι;
Σε καταλαβαίνω...και σου λέω ό, τι και στον εαυτό μου: Είναι τόσο ανόητο να εξαρτάται κάνεις από ένα τόσο μικρό πραγματάκι.
Μην περιμένεις απ’ το τσιγάρο να σου βγάλει εισιτήριο χαράς....
Είναι ο χειρότερος φίλος. Νομίζεις ότι σου κρατάει συντροφιά, κι αυτός σε σκοτώνει.
Από μένα άκου κάτι που δεν το 'χεις ξανακούσει.... Δεν έχουμε δικαίωμα να φθείρουμε το σώμα μας. Είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Άκουσα πως το γράφει η Αγία Γραφή.

Τα χαρτιά τελείωσαν κι οι απαντήσεις μαζί. Οι φίλοι μου το’ παν για τα καλά. Καιρός να πω κι εγώ αυτό που δεν ήθελα πριν λίγο να γράψω.
Τι θα’ λεγα σ’ έναν συμμαθητή μου που καπνίζει; «Καίγεσαι, φίλε, το κατάλαβες; Καίγεσαι κι εσύ κι εγώ. Σβήσε το τσιγάρο σου, κι εγώ το δικό μου. Να σκορπίσει ο καπνός απ’ τα μάτια μας, να δούμε καθαρά μπροστά μας...»

- Καλά μας τα λες, είπε μόνο ο καθηγητής, και μετά από σκέψη πρόσθεσε:
- Και για να τα καταφέρεις καλά, άκουσε κάτι κι από μένα. Ο εαυτός σου μπορεί να προδώσει την απόφασή σου. Είναι αδύνατος. Ζήτησε βοήθεια από τον πιο δυνατό Φίλο του ανθρώπου, τον Χριστό. Θα νιώθεις τότε το ζωντανό νερό της Χάρης Του να σβήνει τη φωτιά που απειλεί τη ζωή σου....

(Μαρίας Δ. Παναγοπούλου, 8:15 π.μ. Μαθήματα εκτός ύλης, «Καίγεσαι, το κατάλαβες;», Εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2016).

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!