Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 78ο

Μέσα στην εμπειρία της Εκκλησίας υπάρχει άραγε κάποιο δοκιμασμένο δρομολόγιο, που μπορεί να μας δείξει την πορεία που ακολούθησαν οι άνθρωποι, προκειμένου να ζήσουν τη ζή με τον Θεό; Ασφαλώς και υπάρχει! Είναι η όλη πορεία που ακολουθεί κανείς, προκειμένου να εισέλθει στην εν Χριστώ ζωήμε το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν κι εμείς να δούμε ποια στάδια προς την εν Χριστώ ζωή μας αποκαλύπτει το Μυστήριο αυτό· και πώς μπορούμε την εμπειρία αυτή να τη βιώνουμε κάθε στιγμή στη ζωή μας. 

Ξεκινάμε λοιπόν ένα ταξίδι· διότι μια πορεία είναι το άγιο Βάπτισμα, μια έξοδος από το σκοτάδι και μια είσοδος στο φως του Θεού. Την πορεία αυτή όμως θα την ανιχνεύσουμε όχο  όπως τη ζούμε σήμερα, που έχει καθιερωθί για όλους ο νηπιοβαπτισμός. Αλλά όπως την ακολούθησαν οι πρώτοι Χριστιανοί, που βαπτίζονταν οι περισσότεροι ενήλικες, διότι γνώριζαν την πίστη σε μεγάλη ηλικία. Για να μπορέσουμε έτσι να καταγράψουμε τα ιερά βιώματα των ανθρώπων που είχαν επίγνωση του Μυστηρίου, στο οποίο εισέρχονταν. 

Στους πρώτους λοιπόν αιώνες της Εκκλησίας, όταν ήθελες να βαπτισθείς, θα έπρεπε να ακολουθήσεις κάποια βήματα. Να σε φέρει αρχικά κάποιος στην εκκλησία, να σε παρουσιάσει στον ιερέα, να του μιλήσει για σένα. Αυτός λεγόταν ανάδοχος. Ο ανάδοχος ήταν ο φλογερός Χριστιανός, που από μεγάλη αγάπη για τον Θεό σου είχε μεταγγίσει αυτή τη δίψα, τη λαχτάρα για τον Θεό· και γινόταν ο εγγυητής σου για την είσοδό σου στην Εκκλησία. Αυτός θα είχε την πνευματική ευθύνη για σένα και σ' όλη τη μετέπειτα πορεία της ζωής σου. 

Εφόσον λοιπόν γινόταν αυτή η πρώτη προσέγγιση, ακολουθούσε η διαδικακασία της κατηχήσεως. Για να γνωρίσεις ποιος είναι ο Θεός με τον οποίο θέλεις να ενωθείς. Το έργο αυτό της κατηχήσεως το έκαναν οι κατηχητές, κληρικοί ή λαϊκοί. Πολλοί από αυτούς είχαν φοιτήσει στις Κατηχητικές σχολές της εποχής εκείνης, οι οποίες υπήρχαν στην Αλεξάνδρεια, στα Ιεροσόλυμα, στη Σμύρνη, στην Αντιόχεια.

Υπήρχαν και αντίστοιχα βιβλία κατηχήσεως: οι Βαπτισματικές Κατηχήσεις, για όσους θα ζητούσαν να βαπτισθούν και οι Μυσταγωγικές Κατηχήσεις, για τους πιστούς μετά το Βάπτισμα. Η προβαπτισματική κατήχηση συνήθως διαρκούσε τρία χρόνια και είχε τρία επίπεδα, τρεις τάξεις: την πρώτη τάξη των ακροατών, τη δεύτερη τάξη των κατηχουμένων και τέλος την τρίτη τάξη των φωτιζομένων. Και η Μυσταγωγική Κατήχηση ακολουθούσε χρονικά το Βάπτισμα και συνεχιζόταν σ' όλη τη ζωή του πιστού. Πώς όμως γινόταν κατά επίπεδο η προβαπτισματική κατήχηση;

α) Ακροατές:Η πρώτη τάξη, των ακροατών, διαρκούσε συνήθως έναν χρόνο. Πήγαινες για έναν χρόνο κάθε εβδομάδα στην εκκλησία και ο κατηχητής σου έκανε τα πρώτα μαθήματα. Άκουγες μόνο βασικές αλήθειες της πίστεως, χωρίς να έχεις αντίστοιχες υποχρεώσεις. 

β) Κατηχούμενοι: Αν ήθελες να συνεχίσεις, προχωρούσες στη δεύτερη τάξη των κατηχουμένων, η οποία συνήθως διαρκούσε δύο χρόνια. 

Στην τάξη αυτή, έπρεπε να πηγαίνεις κάθε εβδομάδα στην εκκλησία, όπου γινόταν η κατήχηση. Τώρα όμως πλέον είχες και συγκεκριμένο δρομολόγιο ζωής. Ο ιερέας, αφού σε οδηγούσε πιο βαθιά στις βασικές αλήθειες της πίστεως, σου όριζε κάθε εβδομάδα κάποιο πνευματικό πρόγραμμα, σου ζητούσε την τήρηση κάποιων βασικών εντολών. 

Και σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ερωτούσε: Τα έμαθες αυτά που είπαμε; Τήρησες τις εντολές που έμαθες; Σταμάτησες να ζεις όπως πριν; Σου όριζε το δρομολόγιο αυτό, έτσι ώστε να εισέλθεις στη χριστιανική ζωή με σταθερά βήματα. Κι αν ήσουν συνεπής, σε δεχόταν στη Θεία Λειτουργία, μέχρι και το ιερό Ευαγγέλιο. Δεν είχες όμως το δικαίωμα να παραμείνεις στο Μυστήριο, αφού δεν ήσουν βαπτισμένος. 

γ) Φωτιζόμενοι: Εφόσον λοιπόν επί δύο περίπου χρόνια ήσουν σταθερός στον πόθο σου να βαπτισθείς, προς το τέλος της δεύτερης χρονιάς, ερχόταν ο ανάδοχος μαζί σου και επιμαρτυρούσε στον ιερέα ότι πράγματι ζεις σύμφωνα με τις εντολές που έμαθες. Και η εεκλησία σε κατέτασσε στις τάξεις των φωτιζομένων. Σε έγραφε στο "βιβλίο της ζωής", στους καταλόγους δηλαδή των υποψηφίων για το ιερό Βάπτισμα. Αυτή η εγγραφή γινότα συνήθως την Κυριακή της Τυρινής ἠ στην αρχή της νηστείας των Χριστουγέννων. Έτσι άρχιζε μια πορεία 40 ή 50 ημερών με νηστεία, καθημερινή προσέλευση στον ναό για πνευματική προετοιμασία, εξορκισμούς και κατήχηση. Και ο ιερέας παρακολουθούσε την πορεία της ζωής σου. Έτσι, μετά από τις μέρες αυτές, το μέγα Σἀββατο, ή την παραμονή των Χριστουγέννων ή των Θεοφανείων, προχωρούσες προς το άγιο Βάπτισμα. 

συνεχίζεται....

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!