Ο ουράνιος προσανατολισμός του Αγίου Όρους (4ο μέρος)

Το Όρος φανερώνει την ακρότητα των ανθρωπίνων καταστάσεων. Έχει τη μεσότητα του διακριτικού ήθους, αλλά και την δίχως άκριτες ακρότητες θεία ακρότητα του απόλυτου και ασυμβίβαστου βίου και φρονήματος. Η καθημερινή αγρυπνία, η απουσία της γυναικείας παρηγοριάς έστω και ως εικόνος, η δεδομένη υπακοή, η χωρίς προσωπικές επιλογές ζωή, υπογραμμίζουν την φυσικότητα της υπέρ φύσιν καταστάσεως. Στο Όρος αναδεικνύεται το μεγαλείο της ανθρώπινης φύσεως. Ο τόπος λειτουργεί ως εργαστήριο θεώσεως.

"Τήν ἐν σαρκί ζωήν σου κατεπλάγησαν ἀγγέλων τάγματα", ψάλλει ο αθωνικός κόσμος, τιμώντας τον πατέρα του, άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Τα ανθρώπινα μέτρα εκτείνονται στα έσχατα όρια τους. Εδώ, άγιοι, όπως ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, γίνονται "Ἐπόπται τῆς Έκείνου μεγαλειότητος". Άγιοι, όπως ο άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλύβης, αποτινάσσουν την γήινη βαρύτητα ώστε και να ίπτανται.

Άγιοι, όπως ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, εκφράζουν την ευφυΐα τους ως φωτισμό και μεταμορφώνουν την γνώση τους σε αποκαλυπτικό λόγο. Άγιοι, όπως οι σύγχρονοί μας π. Παΐσιος, π. Εφραίμ, γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής, συνδυάζουν την βία στην ζωή τους με την χάρη, αποδεικνύοντας την αλήθεια και τη διαχρονικότητα των συναξαριακών αφηγήσεων και περιγραφών. Άγιοι όπως ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ή οι επίσης σύγχρονοί μας π. Σωφρόνιος και π. Πορφύριος αντλούν δυνάμεις από το αθωνικό φρέαρ για λίγα χρόνια και μεταμορφώνονται σε παγκόσμιους αναμορφωτές, ιεροκήρυκες και θεολόγους διά βίου.

Το Όρος όμως δεν είναι μόνον τόπος της ανθρώπινης πνευματικής δόξας. Και στα τέσσερα προαναφερθέντα όρη, η παρουσία του Θεού υποδηλώνεται από την εμφάνιση κάποιας νεφέλης. στο Σινά ως "νεφέλη γνοφώδης", εντός της οποίας εισέρχεται ο Μωυσής, αισθανόμενος αλλά "μή ὁρῶν τόν Κύριο (Έξοδος 19, 16 και 24)". Στο Καρμήλιον όρος η "νεφέλη" λύει την σιγή του ουρανού και φέρνει "υετόν κατά θαυμαστόν τρόπον (Γ' Βασ. 18, 44)". στο Όρος της Θείας Αναλήψεως ''νεφέλη ὑπέλαβε τόν Κύριο καί Τόν ἀναφέρει στόν Οὐρανό (Πραξ. 1, 9)''. Τέλος, στο Θαβώρ ''νεφέλη φωτεινή ἐπεσκίασε'' τους μαθητές και ''φωνή ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα οὗτος ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε, καταδεικνύει την συμπαρουσία του Θεού Πατρός (Ματθ. 17. 5).

Το Όρος ζει μέσα στην νεφέλη των χαρίτων του θεού. Άγια λείψανα ευωδιάζουν, ιερές εικόνες μυροβλύζουν, τα αναμενόμενα ανατρέπονται, τα προσδοκώμενα υπερβαίνονται, οι εκπλήξεις ξεπερνούν τα συνηθισμένα γεγονότα, ο Θεός ενεργεί πιο δυνατά από τους φυσικούς νόμους και την λογική. Μέσα στην Αγιορείτικη νεφέλη εισέρχεσαι ως επισκέπτης και διαπιστώνεις, όπως ο Μωυσής, ότι στα χέρια σου βρίσκονται οι πλάκες των θείων εντολών.

Διευκολύνεσαι στην τήρησή τους. Σε ξαφνιάζει η παρουσία της και αιφνιδιάζεσαι από το ''σημείον'' του υετού της χάριτος του Θεού. Την αισθάνεσαι ως μυστήριο και ''πίπτεις ἐπί πρόσωπον φοβούμενος σφόδρα'', όπως οι μαθητές στο Θαβώρ. Την αντικρίζεις και ακούς την φωνή του Θεού Πατρός μέσα σου. Την νιώθεις ως αψηλάφητο θεϊκό μεγαλείο και ''ατενίζεις εις τον ουρανόν'', όπως οι απόστολοι στο Όρος των Ελαιών και ''ἐπιστρέφεις μετά μεγάλης μυστικῆς χαρᾶς.

Αν το Όρος της θεϊκής παρουσίας φωτίζει με την θέα των αποκαλύψεων, η νεφέλη του θείου μυστηρίου πληροί την καρδία με την ταπείνωση της άχτιστου χάριτος. Στο Άγιον Όρος ζεις το θαύμα, αντιλαμβάνεσαι την αγιότητα, φωτίζεσαι από όσα μπορείς να δεις, τρέφεσαι από όσα αδυνατείς να προσεγγίσεις, ''φρονεῖς ἐν ἑαυτῷ ὅ καί ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ (Φιλιπ. 2, 5)".

Πριν από αρκετά χρόνια με πλησίασε κάποιος νεαρός φοιτητής. Με πολλή διστακτικότητα, άλλα και με την ένταση του απαιτητικού αναζητητή, μού δήλωσε ότι είναι άθεος, που όμως θα ήθελε πολύ να πιστέψει, αλλά δεν μπορούσε. Χρόνια προσπαθούσε και αναζητούσε, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Συνομίλησε με καθηγητές και μορφωμένους. Άλλα δεν ικανοποιήθηκε η δίψα του για κάτι σοβαρό. Άκουσε για μένα και αποφάσισε να μοιρασθεί μαζί μου την υπαρξιακή ανάγκη του. Μού ζήτησε μια επιστημονική απόδειξη περί υπάρξεως Θεού.

''Ξέρεις ολοκληρώματα ή διαφορικές εξισώσεις;'' τον ρώτησα. ''Δυστυχώς όχι'', μού απαντά, ''είμαι της Φιλοσοφικής''. ''Κρίμα, διότι ήξερα μία τέτοια απόδειξη'', είπα εμφανώς αστειευόμενος. Ένιωσε αμήχανα και κάπου σιώπησε για λίγο. ''Κοίταξε'', του λέω. ''Συγγνώμη που σε πείραξα λιγάκι. Αλλά ο Θεός δεν είναι εξίσωση, ούτε μαθηματική απόδειξη. Αν ήταν κάτι τέτοιο, τότε όλοι οι μορφωμένοι θα τον πίστευαν. Να ξέρεις, αλλιώς προσεγγίζεται ο Θεός.

Έχεις πάει ποτέ στο Άγιον Όρος; Έχεις ποτέ συναντήσει κανέναν ασκητή;'' ''Όχι, πάτερ, αλλά σκέπτομαι να πάω, έχω ακούσει τόσα πολλά.. Αν μού πείτε, μπορώ να πάω και αύριο. Ξέρετε κανέναν μορφωμένο να πάω να τον συναντήσω;''''Τι προτιμάς; Μορφωμένο που μπορεί να σε ζαλίσει ή άγιο που μπορεί να σε ξυπνήσει;'' ''Προτιμώ τον μορφωμένο. Τους φοβάμαι τους αγίους''. ''Η πίστη είναι υπόθεση της καρδιάς. Για δοκίμασε με κανέναν άγιο. Πώς σε λένε;'' ρωτώ. ''Γαβριήλ'', μου απαντά.

Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Φωνή αύρας λεπτής, Όρος Άγιον και θεοβάδιστον, Εκδόσεις Εν Πλω, Β έκδοση, Ιούλιος 2019)

συνεχίζεται... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!

Ας είναι ευφρόσυνος και δημιουργικός ο μήνας Ιούλιος!

Καλή Παναγιά να έχουμε!