Υπάρχει φως στον πόνο; (μέρος 2ο)

Ο Θεός τιμωρεί με φιλανθρωπία:Αλλά εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η τιμωρία του Θεού είναι φιλάνθρωπη και η έξωση από τον Παράδεισο αποδεικνύεται τελικά σωτήρια. Επιβάλλεται ως τιμωρία που είναι απαραίτητη· για να μην πλησιάσουν οι πρωτόπλαστοι το δένδρο της ζωής και φάνε από τους καρπούς του, οπότε θα γίνονταν αθάνατοι, μαζί δε με αυτούς θα γινόταν αθάνατο και το κακό, στο οποίο είχαν πέσει. 

Η παραμονή τους πλέον στον Παράδεισο είναι επικίνδυνη. Η τιμωρία επιβάλλεται "πρός τό διακοπῆναι τἠν ἁμαρτίαν, ἵνα μή ἀθάνατον ᾗ τό κακόν· καί γίνεται φιλανθρωπία ἡ τιμωρία". Ο θάνατος στον οποίο οδηγείται πλέον ο άνθρωπος αποδεικνύεται ευεργεσία, διότι έτσι με το τέλος της ζωής διακόπτεται η αμαρτία, ώστε το κακό δεν γίνεται αθάνατο. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται φιλανθρωπία η τιμωρία. Έτσι εγώ πείθομαι, λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ότι τιμωρεί ο Θεός, δηλαδή φιλάνθρωπα και για το καλό του τιμωρουμένου. 

Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναλύει το γεγονός της εξώσεως του ανθρώπου από τον Παράδεισο και καταλήγει στα ίδια συμπεράσματα: Επειδή ο πρωτόπλαστος άνθρωπος, λέγει, έδωσε δείγματα πολλής ακρασίας με την παράβαση της εντολής, που του είχε ήδη δοθεί, και έγινε θνητός, για να μην τολμήσει πάλι να πλησιάσει και αυτό το δένδρο που έδινε τη διηνεκή ζωή, ώστε αθάνατα στη συνέχεια να αμαρτάνει, ήταν καλύτερο γι' αυτόν να εκβληθεί από τον Παράδεισο. 

"Ὥστε κηδεμονίας μᾶλλον ἦν ἤ ἀγανακτήσεως ἡ εκβολή τοῦ Παραδείσου". Η έξωση από τον Παράδεισο ήταν περισσότερο απόδειξη φροντίδας παρά αγανακτήσεως. Διότι τέτοιος είναι ο Δεσπότης ο δικός μας· και όταν τιμωρεί, φανερώνει τη φροντίδα Του για εμάς όχι λιγότερο από τότε που ευεργετεί, και την τιμωρία την επιβάλλει, για να μας νουθετήσει. Ώστε αν βέβαια γνώριζε ότι δεν θα γινόμασταν χειρότεροι με το να αμαρτάνουμε μένοντας ατιμώρητοι, δεν θα μας τιμωρούσε. Αλλά για να αναστείλει από πριν την πορεία μας προς τα χειρότερα και να περικόψει την αύξηση της πονηρίας, τιμωρεί, δείχνοντας και με αυτόν τον τρόπο τη φιλανθρωπία Του. Αυτό λοιπόν έκανε και τώρα. Διότι προνοώντας για τον πρωτόπλαστο, διέταξε να εκβληθεί από τον Παράδεισο. 

Επιπλέον, οι κόποι και οι ταλαιπωρίες της ζωής, όπως οι άνθρωποι τη ζούμε όχι στον Παράδεισο της τρυφής, αλλά στη γη του πόνου και των δακρύων, μας οδηγούν στην ταπείνωση και μας κρατούν σε εξάρτηση από τον Θεό, ώστε φαίνεται και από αυτό ότι η τιμωρία τελικά είναι "κηδεμονίας μᾶλλον ἤ ἀγανακτήσεως" απόδειξη. 

Εξάλλου ο πανάγαθος Θεός έχει δώσει την ελπίδα και την υπόσχεση της σωτηρίας, το πρωτευαγγέλιο, με λόγους που προηγήθηκαν από τους λόγους της εξαγγελίας της τιμωρίας προς τους πρωτοπλάστους. 

Ο Θεός, ο Οποίος είχε προαιωνίως έτοιμο το σχέδιο της σωτηρίας μας, απευθυνόμενος προς τον διάβολο που παρέσυρε τον πρωτόπλαστο άνθρωπο στην αμαρτία και ήταν επομένως ο κύριος αίτιος του κακού, του είπε ότι ο υιός της Παναγίας Παρθένου, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, θα καταπατήσει και θα συντρίψει την κεφαλή του, θα ανατρέψει τα δόλια σχέδιά του, θα καταργήσει το σκοτεινό βασίλειό του και θα το αφανίσει ολοσχερώς. Αυτή δε τη νίκη Του θα την επιτύχει με τον Σταυρό και την Ανάστασή Του, με απολυτρωτικό Του έργο, με το οποίο θα οδηγήσει στην αιώνια σωτηρία τον πεσμένο στην αμαρτία και στο κακό άνθρωπο (βλ. Γεν. γ', 15). 

Δεν προέρχεται συνεπώς το κακό, ο πόνος και η θλίψη από τον Θεό, ο οποίος με ανυπέρβλητη αγαθότητα και σοφία εποίησε τα πάντα "καλά λίαν" κατά τη δημιουργία του κόσμου (Γεν. α' 31). Και κατόπιν, μετά την πτώση του κόσμου δια της αμαρτίας στη φθορά και στο θάνατο, αναδημιούργησε τον κόσμο, τον ανακαίνισε με τον φρικτό θάνατο και την ένδοξη Ανάσταση του Υιού Του, με όλο το απολυτρωτικό Του έργο.  

Αιτία του κακού ο φθόνος του διαβόλου: Τον πόνο τον φέρνει στον κόσμο ο φθόνος του διαβόλου. Όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος, ο διάβολος δεν μπορούσε να υποφέρει βλέποντας τον άνθρωπο να ζει την "ἄλυπον ζωήν τήν ἐν τῷ παραδείσῳ". Γι' αυτό με δόλιους τρόπους και πανούργα τεχνάσματα εξαπάτησε τον άνθρωπο. Η κακία και η μοχθηρία του δεν ανεχόταν την παραδείσια ευτυχία μας. Το απύθμενο μίσος του τον παρακίνησε στη φοβερή επίθεσή του, που μας οδήγησε στο θάνατο. 

Διδάσκει σχετικά ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για τον διάβολο, τον πικρό τύραννο, και λέγει ότι εκείνος ήταν από την αρχή της δημιουργίας ανθρωποκτόνος (Ιω. η', 44)· εκείνος και τον πρώτο άνθρωπο τον κτύπησε με την παρακοή και εισήγαγε τη ζωή που είναι γεμάτη με κόπους και πόνους, και εξαιτίας της αμαρτίας έγινε αφορμή να νομοθετηθεί η ποινή και η τιμωρία. 

Είναι φανερό ότι το κακό το έφερε στον κόσμο ο διάβολος. 
Εμείς όμως, οι άνθρωποι, δώσαμε στο διάβολο το δικαίωμα. Στην απερισκεψία μας και στην υπερηφάνειά μας πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία του κακού και όλων των πόνων που μας ταλαιπωρούν στη ζωή μας. Σ' αυτή τη ρίζα του κακού μας οδηγεί πολύ σοφά ο λόγος του ιερού Χρυσοστόμου, όταν διδάσκει ότι τίποτε δεν αποστρέφεται τόσο πολύ ο Θεός όσο την υπερηφάνεια. 

Γι' αυτό από την αρχή έκαμε τα πάντα προκειμένου να ξεριζώσει αυτό το πάθος. Εξαιτίας της υπερηφάνειας γίναμε θνητοί και ζούμε με λύπες και οδυρμούς. Γι' αυτό ζούμε με πόνους και ιδρώτα και με εργασία συνεχή και μέσα σε ταλαιπωρίες. Διότι από υπερηφάνεια αμάρτησε ο πρώτος άνθρωπος, καθώς επιθύμησε σφοδρά να γίνει ίσος με τον Θεό. 

Ώστε θα μπορούσαμε συμπερασματικά να πούμε ότι η υπερηφάνειά μας ανοίγει τον δρόμο στο διάβολο, που από άμετρη κακία και φθόνο φέρνει το κακό στη ζωή μας, για να μας ταλαιπωρεί και βασανίζει. 
(Αρχιμ. Αστερίου Χατζηνικολάου, Φως στο μυστήριο του πόνου, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2015)

συνεχίζεται.... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!