Υπάρχει φως στον πόνο; (μέρος 2ο)

Ο Θεός τιμωρεί με φιλανθρωπία:Αλλά εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η τιμωρία του Θεού είναι φιλάνθρωπη και η έξωση από τον Παράδεισο αποδεικνύεται τελικά σωτήρια. Επιβάλλεται ως τιμωρία που είναι απαραίτητη· για να μην πλησιάσουν οι πρωτόπλαστοι το δένδρο της ζωής και φάνε από τους καρπούς του, οπότε θα γίνονταν αθάνατοι, μαζί δε με αυτούς θα γινόταν αθάνατο και το κακό, στο οποίο είχαν πέσει. 

Η παραμονή τους πλέον στον Παράδεισο είναι επικίνδυνη. Η τιμωρία επιβάλλεται "πρός τό διακοπῆναι τἠν ἁμαρτίαν, ἵνα μή ἀθάνατον ᾗ τό κακόν· καί γίνεται φιλανθρωπία ἡ τιμωρία". Ο θάνατος στον οποίο οδηγείται πλέον ο άνθρωπος αποδεικνύεται ευεργεσία, διότι έτσι με το τέλος της ζωής διακόπτεται η αμαρτία, ώστε το κακό δεν γίνεται αθάνατο. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται φιλανθρωπία η τιμωρία. Έτσι εγώ πείθομαι, λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ότι τιμωρεί ο Θεός, δηλαδή φιλάνθρωπα και για το καλό του τιμωρουμένου. 

Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναλύει το γεγονός της εξώσεως του ανθρώπου από τον Παράδεισο και καταλήγει στα ίδια συμπεράσματα: Επειδή ο πρωτόπλαστος άνθρωπος, λέγει, έδωσε δείγματα πολλής ακρασίας με την παράβαση της εντολής, που του είχε ήδη δοθεί, και έγινε θνητός, για να μην τολμήσει πάλι να πλησιάσει και αυτό το δένδρο που έδινε τη διηνεκή ζωή, ώστε αθάνατα στη συνέχεια να αμαρτάνει, ήταν καλύτερο γι' αυτόν να εκβληθεί από τον Παράδεισο. 

"Ὥστε κηδεμονίας μᾶλλον ἦν ἤ ἀγανακτήσεως ἡ εκβολή τοῦ Παραδείσου". Η έξωση από τον Παράδεισο ήταν περισσότερο απόδειξη φροντίδας παρά αγανακτήσεως. Διότι τέτοιος είναι ο Δεσπότης ο δικός μας· και όταν τιμωρεί, φανερώνει τη φροντίδα Του για εμάς όχι λιγότερο από τότε που ευεργετεί, και την τιμωρία την επιβάλλει, για να μας νουθετήσει. Ώστε αν βέβαια γνώριζε ότι δεν θα γινόμασταν χειρότεροι με το να αμαρτάνουμε μένοντας ατιμώρητοι, δεν θα μας τιμωρούσε. Αλλά για να αναστείλει από πριν την πορεία μας προς τα χειρότερα και να περικόψει την αύξηση της πονηρίας, τιμωρεί, δείχνοντας και με αυτόν τον τρόπο τη φιλανθρωπία Του. Αυτό λοιπόν έκανε και τώρα. Διότι προνοώντας για τον πρωτόπλαστο, διέταξε να εκβληθεί από τον Παράδεισο. 

Επιπλέον, οι κόποι και οι ταλαιπωρίες της ζωής, όπως οι άνθρωποι τη ζούμε όχι στον Παράδεισο της τρυφής, αλλά στη γη του πόνου και των δακρύων, μας οδηγούν στην ταπείνωση και μας κρατούν σε εξάρτηση από τον Θεό, ώστε φαίνεται και από αυτό ότι η τιμωρία τελικά είναι "κηδεμονίας μᾶλλον ἤ ἀγανακτήσεως" απόδειξη. 

Εξάλλου ο πανάγαθος Θεός έχει δώσει την ελπίδα και την υπόσχεση της σωτηρίας, το πρωτευαγγέλιο, με λόγους που προηγήθηκαν από τους λόγους της εξαγγελίας της τιμωρίας προς τους πρωτοπλάστους. 

Ο Θεός, ο Οποίος είχε προαιωνίως έτοιμο το σχέδιο της σωτηρίας μας, απευθυνόμενος προς τον διάβολο που παρέσυρε τον πρωτόπλαστο άνθρωπο στην αμαρτία και ήταν επομένως ο κύριος αίτιος του κακού, του είπε ότι ο υιός της Παναγίας Παρθένου, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, θα καταπατήσει και θα συντρίψει την κεφαλή του, θα ανατρέψει τα δόλια σχέδιά του, θα καταργήσει το σκοτεινό βασίλειό του και θα το αφανίσει ολοσχερώς. Αυτή δε τη νίκη Του θα την επιτύχει με τον Σταυρό και την Ανάστασή Του, με απολυτρωτικό Του έργο, με το οποίο θα οδηγήσει στην αιώνια σωτηρία τον πεσμένο στην αμαρτία και στο κακό άνθρωπο (βλ. Γεν. γ', 15). 

Δεν προέρχεται συνεπώς το κακό, ο πόνος και η θλίψη από τον Θεό, ο οποίος με ανυπέρβλητη αγαθότητα και σοφία εποίησε τα πάντα "καλά λίαν" κατά τη δημιουργία του κόσμου (Γεν. α' 31). Και κατόπιν, μετά την πτώση του κόσμου δια της αμαρτίας στη φθορά και στο θάνατο, αναδημιούργησε τον κόσμο, τον ανακαίνισε με τον φρικτό θάνατο και την ένδοξη Ανάσταση του Υιού Του, με όλο το απολυτρωτικό Του έργο.  

Αιτία του κακού ο φθόνος του διαβόλου: Τον πόνο τον φέρνει στον κόσμο ο φθόνος του διαβόλου. Όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος, ο διάβολος δεν μπορούσε να υποφέρει βλέποντας τον άνθρωπο να ζει την "ἄλυπον ζωήν τήν ἐν τῷ παραδείσῳ". Γι' αυτό με δόλιους τρόπους και πανούργα τεχνάσματα εξαπάτησε τον άνθρωπο. Η κακία και η μοχθηρία του δεν ανεχόταν την παραδείσια ευτυχία μας. Το απύθμενο μίσος του τον παρακίνησε στη φοβερή επίθεσή του, που μας οδήγησε στο θάνατο. 

Διδάσκει σχετικά ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για τον διάβολο, τον πικρό τύραννο, και λέγει ότι εκείνος ήταν από την αρχή της δημιουργίας ανθρωποκτόνος (Ιω. η', 44)· εκείνος και τον πρώτο άνθρωπο τον κτύπησε με την παρακοή και εισήγαγε τη ζωή που είναι γεμάτη με κόπους και πόνους, και εξαιτίας της αμαρτίας έγινε αφορμή να νομοθετηθεί η ποινή και η τιμωρία. 

Είναι φανερό ότι το κακό το έφερε στον κόσμο ο διάβολος. 
Εμείς όμως, οι άνθρωποι, δώσαμε στο διάβολο το δικαίωμα. Στην απερισκεψία μας και στην υπερηφάνειά μας πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία του κακού και όλων των πόνων που μας ταλαιπωρούν στη ζωή μας. Σ' αυτή τη ρίζα του κακού μας οδηγεί πολύ σοφά ο λόγος του ιερού Χρυσοστόμου, όταν διδάσκει ότι τίποτε δεν αποστρέφεται τόσο πολύ ο Θεός όσο την υπερηφάνεια. 

Γι' αυτό από την αρχή έκαμε τα πάντα προκειμένου να ξεριζώσει αυτό το πάθος. Εξαιτίας της υπερηφάνειας γίναμε θνητοί και ζούμε με λύπες και οδυρμούς. Γι' αυτό ζούμε με πόνους και ιδρώτα και με εργασία συνεχή και μέσα σε ταλαιπωρίες. Διότι από υπερηφάνεια αμάρτησε ο πρώτος άνθρωπος, καθώς επιθύμησε σφοδρά να γίνει ίσος με τον Θεό. 

Ώστε θα μπορούσαμε συμπερασματικά να πούμε ότι η υπερηφάνειά μας ανοίγει τον δρόμο στο διάβολο, που από άμετρη κακία και φθόνο φέρνει το κακό στη ζωή μας, για να μας ταλαιπωρεί και βασανίζει. 
(Αρχιμ. Αστερίου Χατζηνικολάου, Φως στο μυστήριο του πόνου, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2015)

συνεχίζεται.... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!  

Υπάρχει φως στον πόνο; (μέρος 1ο)

Ταλαιπωρείται, υποφέρει, βασανίζεται κάποτε πολύ ο άνθρωπος, καθώς πορεύεται στο δύσβατο και ανηφορικό μονοπάτι της ζωής του στον κόσμο αυτό. Με κλάματα έρχεται στη ζωή και με κλάματα τον συνοδεύουν, όσοι τον αγαπούν, κατά την έξοδό του από τη ζωή, "τήν κοιλάδα" αυτή "τοῦ κλαυθμῶνος", όπως πετυχημένα την ονόμασαν (βλ. Ψαλ. πγ΄ [83], 7). 

Όλοι, όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι έχουν δοκιμασθεί στη ζωή τους. Δεν υπάρχει κανείς που να μην τον άγγιξε ο πόνος. Αν υπήρχε κάποιος τέτοιος, αυτός ασφαλώς θα ήταν κάτι άλλο· δεν θα ήταν άνθρωπος. Η ανθρώπινη ζωή, η ζωή μας, είναι ζυμωμένη με τον πόνο. Όσες και αν είναι οι χαρές της, οι λύπες της είναι τελικά περισσότερες απ' τις χαρές. Ο πόνος τη σημαδεύει διαρκώς. 

Γι' αυτό και ο άνθρωπος του πόνου, της πίστεως και της υπομονής, ο δίκαιος και πολύαθλος Ιώβ ρωτάει βαθυστόχαστα: "Οὐχί πειρατήριόν ἐστιν  ὁ βίος ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς; (Ιώβ, ζ, 1)". Χωρίς αμφιβολία η ζωή του ανθρώπου πάνω στη γη είναι ένα ''πειρατήριον'', τόπος δοκιμασιών και (ζωή) γεμάτη θλίψεις και πόνο. Ο πόνος! Ο ακούραστος συνοδοιπόρος της ζωής.

Γιατί άραγε; Πώς εισήλθε στη ζωή μας ο πόνος; Έχει κάποια σκοπιμότητα; Πώς πρέπει να αντιμετωπισθεί και ποια είναι τελικά η λύση στο μεγάλο πρόβλημα, στο μυστήριο του πόνου; Αυτά τα ερωτήματα θα μας απασχολήσουν στις σελίδες που ακολουθούν. Ορίζουν ένα δύσκολο θέμα που θα το μελετήσουμε με προσοχή, με οδηγό τον αιώνιο λόγο του Θεού και τη διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας. Μέσα στην έννοια του πόνου συμπεριλαμβάνουμε οτιδήποτε ταλαιπωρεί και πικραίνει τη ζωή μας: την ασθένεια, τη θλίψη, την αδικία, την κακουχία, την φτώχεια και ανέχεια, τον πειρασμό, τον διωγμό, τον θάνατο, καθετί που θεωρείται κακό στη ζωή μας. 

Α' Πώς εισήλθε ο πόνος στη ζωή μας; Είναι αλήθεια της πίστεώς μας ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο από άπειρη αγάπη και αγαθότητα, για να τον κάνει μέτοχο στη μακαριότητά Του. Και τον έβαλε να ζήσει στον Παράδεισο, στον τόπο της ευτυχίας, της ευδαιμονίας και της μακαριότητος. 

Η ζωή των πρωτοπλάστων στον Παράδεισο: Στον Παράδεισο οι πρωτόπλαστοι ζούσαν σε κατάσταση χάριτος και αναμαρτησίας, μέσα σε ατμόσφαιρα αγιασμού. Όπως διδάσκει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, είχαν "ἀτυράννευτον" την διάνοια από τις σαρκικές ηδονές και τις άνομες επιθυμίες και διατελούσαν "ἐν ἁγίᾳ καί τρισμακαρίᾳ ζωῇ". 

Και ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης λέγει ότι ζούσαν "ἐν ἀφθαρσίᾳ καί μακαριότητι", ελεύθεροι από οποιαδήποτε καταδυνάστευση, χωρίς λύπες και βασανιστικές φροντίδες. Ζούσαν σε θεία ατμόσφαιρα και με καθαρή τη διάνοια από κάθε σκοτισμό, ήταν στραμμένοι σταθερά προς το αγαθό. Εκείνη "ἡ ἄλυπος ζωή" των πρωτοπλάστων στον Παράδεισο δεν είχε σχεδόν τίποτε λιγότερο από τη ζωή των αγίων αγγέλων. 

Διάνοια "ἀτυράννευτος" και "ζωή ἄλυπος", χωρίς βασανιστικές φροντίδες και ανάγκες, χωρίς φθορά του σώματος ή έστω κάποιο αίσθημα κόπου, με απόλαυση όλων των αγαθών, με τέλεια σωματική υγεία και πλήρη ηρεμία του πνεύματος, με χαρά διαρκή και ευτυχία ανείπωτη, που δεν την διατάραζε η παραμικρή σκιά της λύπης, το αίσθημα του πόνου, το ενδεχόμενο του θανάτου! Κατάσταση θαυμαστή και ζηλευτή, την οποία δεν μπορεί να συλλάβει η διάνοιά μας, επομένως ούτε να περιγράψει επακριβώς η γλώσσα μας. 

Η τραγική πτώση στην αμαρτία και οι συνέπειές της: Αλλά η κατάσταση αυτή δεν κράτησε πολύ. Η τραγική πτώση των πρωτοπλάστων στην αμαρτία άλλαξε ριζικά το σκηνικό της ζωής. Το κακό εισήλθε στον κόσμο, ο πόνος οι λύπες και τα βάσανα συνοδεύουν από κοντά πλέον τη ζωή του ανθρώπου έξω από τον κλεισμένο πια Παράδεισο. 

Η απόφαση του δικαίου Θεού είναι τρομερή και εξαγγέλλεται με τρόπο σαφή και κατηγορηματικό, όπως τη διαβάζουμε στο πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής, στη Γένεση: "καὶ τῇ γυναικὶ εἶπε· πληθύνων πληθυνῶ τὰς λύπας σου καὶ τὸν στεναγμόν σου· ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα, καὶ πρὸς τὸν ἄνδρα σου ἡ ἀποστροφή σου, καὶ αὐτός σου κυριεύσει". 

Δηλαδή: Είπε ο Θεός στη γυναίκα, την Εύα: Θα αυξήσω υπερβολικά τις λύπες σου και τους στεναγμούς σου. Με οδύνες και πόνους θα γεννάς τα παιδιά σου. Επειδή παρασύρθηκες από τον διάβολο, παρέσυρες δε στη συνέχεια και τον άνδρα σου, γι' αυτό από τώρα θα υποτάσσεσαι και θα εξαρτάσαι από τον άνδρα σου· αυτός θα είναι η καταφυγή, η προστασία και η ασφάλειά σου στα βάσανα και στις θλίψεις της ζωής σου. 

Και προς τον Αδάμ είπε ο Θεός: "τι ἤκουσας τῆς φωνῆς τῆς γυναικός σου καὶ ἔφαγες ἀπὸ τοῦ ξύλου, οὗ ἐνετειλάμην σοι τούτου μόνου μὴ φαγεῖν, ἀπ᾿ αὐτοῦ ἔφαγες, ἐπικατάρατος ἡ γῆ ἐν τοῖς ἔργοις σου· ἐν λύπαις φαγῇ αὐτὴν πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου· ἀκάνθας καὶ τριβόλους ἀνατελεῖ σοι, καὶ φαγῇ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ. ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου, ἕως τοῦ ἀποστρέψαι σε εἰς τὴν γῆν, ἐξ ἧς ἐλήφθης, ὅτι γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ". 

Δηλαδή: Επειδή άκουσες τι σου είπε η γυναίκα σου και έφαγες από τον καρπό του δένδρου τον οποίο και μόνο σε διέταξα να μη φας, επειδή αθέτησες την εντολή μου και έφαγες τον απαγορευμένο καρπό, θα αλλάξουν πλέον οι συνθήκες της ζωής σου. Να είναι καταραμένη η γη, δηλαδή όλη η ορατή δημιουργία και να μην είναι πλέον τόπος ευτυχίας και ανέσεως, όπως ήταν μέχρι τώρα. 

Με κόπους πολλούς, με λύπες και βάσανα θα ζεις και με σκληρή εργασία θα καλλιεργείς τη γη όλες τις μέρες της ζωής σου, για να σου δίνει την τροφή σου. Η γη που ως τώρα ήταν εύφορη, θα γίνει ξηρή και άγονη, θα βγάλει για σένα αγκάθια και τριβόλια, ώστε θα χρειάζεσαι μεγάλους κόπους, για να ζήσεις. Θα τρως τα άγρια χόρτα του αγρού. Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα βγάζεις το ψωμί σου, μέχρι να πεθάνεις και να καταλήξει το σώμα σου στη γη από την οποία και πλάσθηκε. Διότι χώμα είσαι, από χώμα πλάσθηκε το σώμα σου και στο χώμα πρέπει να επιστρέψει πάλι (βλ. Γεν. γ, 16-19).

Λύπες και στεναγμοί, πόνοι και ιδρώτες και τέλος ο θάνατος, το άδοξο τέρμα της γεμάτης πόνου ζωής, σ' έναν κόσμο αφιλόξενο και επαναστατημένο, που συστενάζει και συμπονεί με τον άνθρωπο, σε μια άγονη, γεμάτη "ἀκάνθας καὶ τριβόλους" γη. 

Αυτά τα στοιχεία ορίζουν το θλιβερό πλαίσιο της ζωής του πεσμένου πλέον στην αμαρτία ανθρώπου. Ο άνθρωπος για πρώτη φορά δοκιμάζει τον πόνο, τη θλίψη, το δάκρυ. Ο Αδάμ κάθισε απέναντι από τον κλεισμένο πια Παράδεισο, εξόριστος και κατησχυμμένος και έκλαψε πικρά. Το πρώτο και μεγαλύτερο κλάμα πάνω στη γη! Ο αδαμιαίος θρήνος, από τον οποίο πήγασαν όλα τα ρυάκια του πόνου και όλοι οι ποταμοί των δακρύων, που από τότε καταρδεύουν το πονεμένο και ματωμένο πρόσωπο της γης! 

Ποιος έφταιγε για αυτό το τρομερό κατάντημα; 

Λέγει σχετικά ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Μας έδωσε ο Θεός κατά τη δημιουργία μας μια ζωή ελεύθερη από φροντίδες και απαλλαγμένη από κόπους. Δεν χρησιμοποιήσαμε όμως όπως έπρεπε τη δωρεά Του, αλλά διαστραφήκαμε από την αργία και χάσαμε τον Παράδεισο. 

"Διά τοῦτο ἐπίπονον ἐποίησεν ἡμῶν τήν ζωήν λοιπόν". Γι' αυτό έκαμε κοπιώδη τη ζωή μας στη συνέχεια. Και σαν κατά κάποιον τρόπο να απολογείται προς το γένος των ανθρώπων, λέγει: Σας χάρισα από την αρχή την απόλαυση και την τρυφή, αλλά εσείς γίνατε χειρότεροι με την άνεση. "Διά τοῦτο ἐκέλευσα λοιπόν πόνους ὑμῖν ἐπιτεθῆναι καί ἱδρῶτας". Γι' αυτό και διέταξα να έλθουν πλέον στη ζωή σας κόποι και ιδρώτες.

(Αρχιμ. Αστερίου Χατζηνικολάου, Φως στο μυστήριο του πόνου, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2015)

  

συνεχίζεται.... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!  

Αγιοπνευματικές νουθεσίες

 

Ο χρόνος είναι όσος είναι, καθορισμένος από τον Θεό. Ο άνθρωπος είναι εκείνος που θα του δώσει το πλάτος που χρειάζονται τα όνειρά του (Πρός τη Νίκη, τ. 779)

Ο χρόνος φέρνει τη λήθη και η λήθη την παρηγοριά και τη θεραπεία κάθε κακού. Όλα είναι περαστικά και φευγαλέα, η ευτυχία και η δυστυχία, η χαρά και η λύπη, η ηδονή και ο πόνος, η ζωή και ο θάνατος. Τα μόνα μόνιμα και αμετάβλητα είναι η αιώνια ζωή και η αιώνια κόλασις. Αυτό μην το ξεχνάς ποτέ (Δημητρίου Ροστώφ).

Εἰσελθόντες εἰς Ἀντιόχειαν ἐλάλουν πρός τούς Ἑλληνιστάς εὐαγγελιζόμενοι τόν Κύριον Ἰησοῦν(Πράξεις ια, 20): Έφυγαν από τα Ιεροσόλυμα οι διωκόμενοι Χριστιανοί. Αλλά αν άφησαν εκεί τα υλικά αγαθά τους, πήραν μαζί τους την πίστη στον Ιησού Χριστό. Και τον θησαυρό αυτό της πίστεως όπου κι αν βρέθηκαν τον μετέδιδαν και στους άλλους. "Εὐηγγελίζοντο τόν Κύριον Ἰησοῦν". Διέδιδαν την αλήθεια, ότι δηλαδή μόνο με τον Ιησού Χριστό μπορεί να σωθεί ο άνθρωπος (Κυριακοδρόμιο, τόμος 4ος, εκδόσεις Σωτήρ).

Κατά τό μεσονύκτιον Παῦλος καί Σίλας προσευχόμενοι ὕμνουν τόν Θεόν... ἄγνω δέ σεισμός ἐγένετο μέγας(Πράξεις ιστ, 25-26): Οι προσευχές μας, όταν μάλιστα είναι προσευχές αδικουμένων, φθάνουν "εἰς τά ὦτα κυρίου Σαβαώθ(Ιακ ε,4)". Εκείνος αναλαμβάνει να προστατεύσει τον αδικούμενο (Κυριακοδρόμιο, τόμος 4ος, εκδόσεις Σωτήρ). 

Όποιος κατέχει στοιχειωδώς την Ιστορία της Ελληνικής παιδείας γνωρίζει ότι αυτή ήταν πάντα στενά συνδεδεμένη με τη θρησκεία, από την αρχαία εποχή ως τη νεότερη. Συνεπώς, υποβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών συνιστά υποβάθμιση της παιδείας. Απόψεις περί του αντιθέτου συνιστούν υποβάθμιση της νοημοσύνης μας (Σαράντος Καργάκος, στο περ. Ενοριακή Ευλογία).

Το λυχνάρι που δίνει φως στο σώμα, είπε o Κύριος, είναι το µάτι· και το λυχνάρι που φωτίζει την ψυχή είναι ο νους. Εάν λοιπόν το µάτι µας είναι υγιές, όλο το σώμα µας θα είναι γεμάτο φως. Εάν όμως το µάτι µας είναι τυφλό, όλο το σώμα µας θα είναι βυθισμένο στο σκοτάδι. Εάν επομένως ο νους µας σκοτισθεί από την προσκόλληση στον πλούτο, σε πόσο σκοτάδι θα βυθισθεί ή ψυχή µας; Έτσι και η ψυχή σου θα φωτίζεται από το φως της διδασκαλίας μου και της ζωής μου, όταν ο νους σου και η καρδιά σου δεν είναι άρρωστα και πονηρά. Αντίθετα η ψυχή σου θα είναι γεμάτη σκοτάδι, όταν ο νους σου έχει βλαβεί (Λουκά ια, 34).

Η υπομονή στις δοκιμασίες είναι ένα ασφαλές μέσο, για να ενωθούμε με τον Θεό. Όσο ο γογγυσμός χωρίζει από τον Θεό, τόσο η υπομονή σφυρηλατεί την ενότητα μας μαζί Του. Αν λοιπόν υπομένεις μ' ευγνωμοσύνη όλες τις δοκιμασίες για χάρη Του, θα σου ανταποδώσει την αιώνια μακαριότητα (Δημητρίου Ροστώφ). 

Ὁ ἀποκαλύπτων μυστήρια ἀπώλεσεν πίστιν, καί οὐ μή εὕρῃ φίλον πρός τήν ψυχήν αὐτοῦ: εκείνος που φανερώνει τα μυστικά έχασε την εμπιστοσύνη που είχαν προς αυτόν και δεν θα βρει αυτός φίλο, όπως τον θέλει η ψυχή του (Σοφία Σειράχ, κζ, 16). 

Προσέξτε! Τον διάβολο δεν τον συμφέρει να δεχθεί κάποιος την ύπαρξή του, να σκέφτεται και να αισθάνεται ότι είναι κοντά στον άνθρωπο. Ένας κρυφός και άγνωστος εχθρός είναι πιο επικίνδυνος από έναν αόρατο εχθρό (Από τα τελευταία λόγια του αγίου Λουκά του ιατρού). 

Όλοι οι άγιοι πέρασαν τη ζωή τους μέσα στον πόνο και τη θλίψη, στη στέρηση και την ασθένεια, στους διωγμούς και τα βάσανα. Κι εσύ; Θέλεις να ζήσεις χωρίς αυτά τα ψυχοσωτήρια δώρα; Θέλεις λοιπόν ν' αποκοπείς από τον χορό των εκλεκτών του Θεού;… Μη γένοιτο!(Δημητρίου του Ροστώφ)

Τίποτε δεν είναι βέβαιο, τίποτε δεν είναι σταθερό από τα ανθρώπινα πράγματα, αλλά μιμούνται τη μανιασμένη θάλασσα και γεννούν καθημερινά παράξενα και φοβερά ναυάγια. Όλα τα ανθρώπινα είναι γεμάτα από θορύβους και ταραχή· όλα μοιάζουν με σκοπέλους και γκρεμούς· ... όλα περικλείουν φόβους και κινδύνους και υποψίες και τρόμους και αγωνίες. 

Κανείς δεν έχει εμπιστοσύνη σε κανένα, όλοι φοβούνται τους γύρω τους ... Δεν υπάρχει ασφαλής φίλος, ούτε βέβαιος αδελφός. Το καλό της αγάπης έχει εξαφανισθεί ... Άπειρα προσωπεία παντού ... Αυτοί που ως χθες περιποιούνταν, αυτοί που κολάκευαν, αυτοί που καταφιλούσαν τα χέρια, ξαφνικά τώρα παρουσιάσθηκαν ως εχθροί, και αφού πέταξαν τα προσωπεία, έγιναν πικρότεροι από όλους τους κατηγόρους, κατηγορώντας και συκοφαντώντας εκείνους ακριβώς, προς τους οποίους προηγουμένως εξέφραζαν την ευγνωμοσύνη τους (Ιωάννης Χρυσόστομος). 

Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει τι μάρκα αυτοκίνητο οδηγούμε. Θα μας ρωτήσει πόσους ανθρώπους μεταφέραμε με το αυτοκίνητό μας, όταν δεν είχαν μέσο συγκοινωνίας να μετακινηθούν. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει πόσα τετραγωνικά είναι το σπίτι μας. Θα μας ρωτήσει πόσους ανθρώπους φιλοξενήσαμε σ'αυτό. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει για τα επώνυμα και ακριβά ρούχα που έχουμε στις ντουλάπες μας. Θα μας ρωτήσει πόσους φτωχούς ντύσαμε. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει πόσο μεγάλο μισθό παίρνουμε. Θα μας ρωτήσει εάν συμβιβάσαμε τον χαρακτήρα μας για να τον αποκτήσουμε. 

Προσθήκη λεζάντας

Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει τον τίτλο ή τα αξιώματα της εργασίας μας. Θα μας ρωτήσει εάν εκτελέσαμε την εργασία μας με ήθος και με προσοχή. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει πόσους φίλους έχουμε. Θα μας ρωτήσει με πόσους ανθρώπους είμαστε φίλοι. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει σε ποια γειτονιά μένουμε. Θα μας ρωτήσει πώς φερθήκαμε στους γείτονές μας. 

Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει για το χρώμα του δέρματος μας. Θα μας ρωτήσει για το περιεχόμενο της καρδιάς μας. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει σε πόσα μέρη του κόσμου ταξιδεύσαμε και διασκεδάσαμε. Θα μας ρωτήσει εάν επισκεφτήκαμε φτωχικές συνοικίες και αν προσφερθήκαμε να βοηθήσουμε. Ο Θεός δεν θα μας ρωτήσει αν είμαστε επώνυμοι και ισχυροί. Θα μας ρωτήσει αν είμαστε ταπεινοί και εάν συγχωρούμε τον πλησίον (Χριστ. Βασιλειάδης, Περιοδικό Ποιμήν).

«Στήκετε, καί κρατεῖτε τάς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διά λόγου εἴτε δι΄ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Θεσ.β΄ 2, 15): βαθύς και άσβεστος πόθος της διατηρήσεως της μιας, αγίας, καθολικής και αποστολικής πίστεώς μας, έκανε τους θεοφόρους Πατέρες της πρώτης εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου να διατυπώσουν τα Oρθόδοξα δόγματα και να κρατήσουν ακέραιη την ορθή αποστολική Πίστη (Κυριακοδρόμιο, τόμος 4ος, εκδόσεις Σωτήρ).

Άφησε λοιπόν τον εαυτό σου στα χέρια του Θεού, εγκατάλειψέ τον στην πανάγαθη βούλησή Του. Έγινε κάτι όπως το ήθελες; ευχαρίστησέ Τον. Δεν έγινε; Δόξασέ Τον. Τίποτε δεν σου είναι αναγκαίο, εφ’ όσον δεν σου το δίνει ο Θεός. Τίποτε, εκτός από ένα: να μην αποξενωθείς από Εκείνον και τη χάρη Του (Δημητρίου του Ροστώφ).

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!