Το ποτήρι των θλίψεων Μέρος 1ο

Μια χάρη ζήτησαν από τον Χριστό δύο αγαπημένοι μαθητές Του, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης, λίγο πριν το Πάθος Του. -Διδάσκαλε, του είπαν, θέλουμε αυτό που θα σου ζητήσουμε να μας το κάνεις.
-Τί θέλετε να κάνω για σας; ρώτησε Εκείνος.

-Όταν θα εγκαταστήσεις την ένδοξη βασιλεία Σου, του αποκρίθηκαν, βάλε μας να καθίσουμε ο ένας στα δεξιά Σου και ο άλλος στα αριστερά Σου.
-Δεν ξέρετε τί ζητάτε, τους είπε τότε ο Ιησούς. Μπορείτε να πιείτε το ποτήρι των παθημάτων που θα πιω εγώ και να βαπτιστείτε με το βάπτισμα με το οποίο θα βαπτιστώ εγώ;

-Μπορούμε, του λένε.

Και ο Ιησούς τους απάντησε:

-Το ποτήρι που θα πιω εγώ θα το πιείτε, και με το βάπτισμα των παθημάτων μου θα βαπτιστείτε. Το να καθίσετε όμως στα δεξιά μου και στα αριστερά μου δεν μπορώ να σας το δώσω εγώ, αλλά θα δοθεί σ' αυτούς για τους οποίους έχει ετοιμαστεί. (Βλ. Μάρκ. 10: 35-40) 

Πρόλογος 

Ο πόνος, σωματικός ή ψυχικός, από τις δοκιμασίες και τα βάσανα τούτης της ζωής είναι το αναπόφευκτο πικρό ποτήρι του ανθρώπου. Ο πόνος είναι η ίδια η ζωή του. Θάνατοι, αρρώστιες, κατατρεγμοί, διαμάχες, φτώχεια, αποτυχίες, μοναξιά, φοβίες, αγωνίες, πειρασμοί... Πολύς και ποικίλος πόνος, που ορθώνει αμείλικτα ερωτήματα στις ψυχές και προσδίδει απύθμενη τραγικότητα στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Δεν τον δημιούργησε ο Θεός τον πόνο, αλλά μπήκε στη ζωή των ανθρώπων μετά την πτώση των Πρωτοπλάστων, εξαιτίας της αμαρτίας. Ο νέος Αδάμ όμως, ο Θεάνθρωπος Ιησούς, σήκωσε στους ώμους Του μαζί με την αμαρτία και τον πανανθρώπινο πόνο. Έτσι μεταμόρφωσε τον εξουθενωτικό χαρακτήρα του πόνου σε σωτήριο φάρμακο και ανέδειξε τις θλίψεις ως κατ' εξο­χήν οδό θεραπείας, εξαγιασμού και τελειώσεως του ανθρώπου. 

Από τότε ο Χριστός παραμένει η μοναδική αδιάψευστη ελπίδα των πονεμένων. Τα λόγια Του αντηχούν παρήγορα μέσα στους αιώνες: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς» (Ματθ. 11:28). «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε. Αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιω. 16:33).

Δίχως τον Χριστό τα ανθρώπινα δεινά είναι φορτίο βαρύ και ασήκωτο. Με τον Χριστό ο πόνος μετατρέπεται σε γλυκασμό, η οδύνη σε παράκληση, η αγωνία σε ελπίδα, το άγχος σε υπομονή, ο Γολγοθάς σε Ανάσταση. Οι άγιοι της Εκκλησίας, βλέποντας κάθε δοκιμασία ως επίσκεψη Θεού και αφορμή πνευματικού κέρδους, χαίρονταν στα παθήματά τους, ενώ αντίθετα ανησυχούσαν στις μακρές περιόδους αναψυχής.

Την ορθόδοξη διδασκαλία για τις θλίψεις παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο στις επόμενες σελίδες ο άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ (1807-1867), επίσκοπος Καυκάσου και Μαύρης Θάλασσας. Υπήρξε σύγχρονος και ισάξιος των μεγάλων στάρετς της Ρωσίας, οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ, οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου και αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης. Ο άγιος Ιγνάτιος, μαζί με το λαμπρό παράδειγμα της οσιακής του βιοτής, άφησε στον λαό του Θεού ως κληρονομιά πολύτιμη και τα εμπνευσμένα του συγγράμματα. Σε αυτά η ευαγγελική αλήθεια και η αγιοπατερική διδαχή παρουσιάζονται με τρόπο οικείο στον σύγχρονο άνθρωπο. 

Το κείμενο που ακολουθεί περιέχεται στον δεύτερο τόμο της ελληνικής μεταφράσεως των Έργων του, «Ασκητικές εμπειρίες Β'», που επιμελείται και εκδίδει η Μονή μας. Το προσφέρουμε με την ολόθερμη ευχή να αγγίξει παραμυθητικά την ψυχή κάθε πονεμένου αναγνώστη και να του προσθέσει υπομονή, μεγαλοψυχία, ελπίδα και πίστη στον «δι' ημάς παθόντα και αναστάντα» Κύριο.                            

Το ποτήρι των θλίψεων 

Θρόνους και δόξα ζήτησαν από τον Κύριο δυο αγαπημένοι Του μαθητές. Κι Εκείνος τους πρόσφερε το ποτήρι Του (βλ. Μάρκ. 10:35-40). Το ποτήρι του Χριστού είναι το μαρτύριο, τα παθήματα. Το ποτήρι του Χριστού σ' εκείνους που το πίνουν χαρίζει εδώ στη γη την πρόγευση της ευλογημένης βασιλείας του Χριστού και ετοιμάζει στον ουρανό θρόνους αιώνιας δόξας. 
 Άφωνοι στεκόμαστε όλοι μπροστά στο ποτήρι του Χριστού. Κανείς δεν μπορεί να παραπονεθεί γι' αυτό το ποτήρι, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί αυτό το ποτήρι. Γιατί Εκείνος που μας πρόσταξε να το γευθούμε, το ήπιε πρώτος απ' όλους.

Ω δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού! Θανάτωσες στον παράδεισο τους προπάτορές μας, εξαπατώντας τους με το δόλωμα της αισθησιακής ηδονής και με το δόλωμα της λογικής (βλ. Γεν. 2:9, 16-17. 3:1-7). 

Ο Χριστός, ο Λυτρωτής των καταδικασμένων ανθρώπων, έφερε στη γη, στους πεσμένους και εξορίστους, το δικό Του ποτήρι, το ποτήρι της σωτηρίας. Η πίκρα του ποτηριού Του εξαφανίζει από την καρδιά τη θανάσιμη και αμαρτωλή ηδονή. Η ταπείνωση, που ξεχειλίζει από το ποτήρι Του, θανατώνει το υπερήφανο σαρκικό φρόνημα. Όποιος πίνει τούτο το ποτήρι με πίστη και υπομονή, αποκτά πάλι την αιώνια ζωή, που τη στερηθήκαμε εξαιτίας της γεύσης του απαγορευμένου καρπού.

Θα πιω το ποτήρι του Χριστού, «θα πιω το ποτήρι της σωτηρίας» (Ψαλμ. 115:4). Το ποτήρι του Χριστού το δέχεται ο χριστιανός, όταν τις θλίψεις της επίγειας ζωής τις υπομένει με το πνεύμα της ευαγγελικής ταπεινοφροσύνης.

Ο άγιος απόστολος Πέτρος όρμησε με γυμνό μαχαίρι να υπερασπίσει τον Θεάνθρωπο, που ήταν περικυκλωμένος από τους ανόμους. Μα ο πραότατος Κύριος Ιησούς είπε στον Πέτρο: «Βάλε το μαχαίρι στη θήκη. Θέλεις να μην πιω το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;» (Ιω. 18:11). Λέγε κι εσύ το ίδιο, για να παρηγορήσεις και να δυναμώσεις την ψυχή σου, όταν οι συμφορές σε περικυκλώνουν: 

«Να μην πιω το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;». Πικρό είναι το ποτήρι. Μια μόνο ματιά αν του ρίξει ο άνθρωπος, χάνει τη λογική του. Εσύ, όμως, στη θέση της λογικής βάλε την πίστη και πιες με γενναιότητα το πικρό ποτήρι. Σου το προσφέρει ο Πατέρας σου, ο πανάγαθος και πάνσοφος Πατέρας σου.  

Δεν σου το ετοίμασαν ούτε οι Φαρισαίοι ούτε ο Καϊάφας ούτε ο Ιούδας! Δεν σου το δίνουν ούτε ο Πιλάτος ούτε οι στρατιώτες του! «Να μην πιω το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;». Οι Φαρισαίοι ραδιουργούν, ο Ιούδας προδίδει, ο Πιλάτος προστάζει τον άνομο φόνο, οι στρατιώτες εκτελούν το πρόσταγμά του. Όλοι, με τις πονηρές τους πράξεις, ετοίμασαν τη βέβαιη καταστροφή τους. Μην ετοιμάζεις κι εσύ την εξίσου βέβαιη καταστροφή σου με τη μνησικακία, με την επιθυμία ή την πρόθεση εκδικήσεως και με την αγανάκτηση εναντίον των εχθρών σου.

Ο ουράνιος Πατέρας είναι παντοδύναμος και παντεπόπτης. Βλέπει τις θλίψεις σου. Αν, λοιπόν, ήταν απαραίτητη και ωφέλιμη για σένα η αποφυγή του ποτηριού Του, οπωσδήποτε θα σου το έπαιρνε. Όπως μαρτυρούν η Αγία Γραφή και η Εκκλησιαστική Ιστορία, ο Κύριος πολλές φορές έχει επιτρέψει να δοκιμαστούν με θλίψεις αγαπημένα Του πρόσωπα, αλλά και πολλές φορές έχει απομακρύνει τις θλίψεις από τους φίλους Του, σύμφωνα με τις ανεξιχνίαστες βουλές Του.

Όταν εμφανίζεται μπροστά σου το ποτήρι, μην κοιτάς τους ανθρώπους που σου το δίνουν. Σήκωσε τα μάτια σου στον ουρανό και λέγε: «Να μην πιω το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;». «Θα πιω το ποτήρι της σωτηρίας» (Ψαλμ. 115:4). Δεν μπορώ να αρνηθώ το ποτήρι, το εχέγγυο των ουράνιων και αιώνιων αγαθών. 

Ο απόστολος του Χριστού με διδάσκει την υπομονή: «Για να μπούμε στη βασιλεία του Θεού, πρέπει να περάσουμε από πολλές θλίψεις» (Πράξ.14:22). Πώς είναι δυνατό ν' αρνηθώ το ποτήρι αυτό, το μέσο με το οποίο θα φτάσω στην ουράνια βασιλεία και θα την οικειωθώ ολοκληρωτικά; 

Ναι, θα δεχθώ το ποτήρι, θα δεχθώ το δώρο του Θεού! Το ποτήρι του Χριστού είναι, στ' αλήθεια, δώρο του Θεού. «Σ' εσάς», έγραφε ο μέγας Παύλος στους χριστιανούς των Φιλίππων, «δόθηκε το χάρισμα όχι μόνο να πιστεύετε στον Χριστό, αλλά και να υποφέρετε γι' Αυτόν» (Φιλιπ. 1:29). Το ποτήρι φαινομενικά το παίρνεις από χέρια ανθρώπινα. Τί σημασία έχει για σένα αν σου, το δίνουν δίκαια ή άδικα; 

Εσύ οφείλεις να φερθείς σωστά, όπως ταιριάζει σ' έναν ακόλουθο του Ιησού: Με ευγνωμοσύνη προς τον Θεό και με ζωντανή πίστη να δεχθείς το ποτήρι. και αφού το δεχθείς, με ανδρεία να το πιεις όλο, ως την τελευταία του σταγόνα. Όταν παίρνεις το ποτήρι από τα χέρια των ανθρώπων, να σκέφτεσαι ότι προέρχεται απ' Αυτόν, που είναι όχι απλώς Αθώος αλλά και Πανάγιος. 

Και καθώς θα το σκέφτεσαι, να επαναλαμβάνεις για σένα και για τους άλλους ταλαίπωρους αμαρτωλούς τα λόγια του μακάριου και συνετού εκείνου ληστού, που σταυρώθηκε στα δεξιά του σταυρωμένου Θεανθρώπου: «Εμείς δίκαια τιμωρούμαστε γι' αυτά που κάναμε... Θυμήσου με. Κύριε, όταν έρθεις στη βασιλεία Σου» (Λουκ. 23:41-42). 

Μετά γύρισε στους ανθρώπους, που σου δίνουν το ποτήρι, και πες τους: "Ευλογημένοι να είστε εσείς, τα όργανα της δικαιοσύνης και του ελέους του Θεού. Ευλογημένοι να είστε από τώρα και στην αιωνιότητα". Αν, ωστόσο, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν και να δεχθούν τα λόγια σου, μη ρίξεις τα πολύτιμα μαργαριτάρια της ταπεινώσεως στα πόδια εκείνων που δεν μπορούν να τα εκτιμήσουν. 

Πες καλύτερα τα λόγια αυτά με τον νου και την καρδιά σου. Μόνο έτσι θα εκπληρώσεις την εντολή του Ευαγγελίου που λέει: «Να αγαπάτε τους εχθρούς σας, να δίνετε ευχές σ' εκείνους που σας δίνουν κατάρες» (Ματθ. 5:44). Να προσεύχεσαι στον Κύριο γι' αυτούς που σε λύπησαν ή σε πρόσβαλαν. 

Να Τον παρακαλάς να τους ανταποδώσει πρόσκαιρα και αιώνια αγαθά σ' αυτό που σου έκαναν, και να τους το λογαριάσει σαν αρετή την ημέρα της Κρίσεως. Ακόμα κι αν η καρδιά σου δεν θέλει να φερθείς μ' αυτόν τον τρόπο και αντιδρά, εσύ ανάγκασέ την. Τον ουρανό μπορούν να τον κληρονομήσουν μόνο όσοι ασκούν βία στον εαυτό τους για την εκπλήρωση των ευαγγελικών εντολών (βλ. Ματθ. 11:12). 

Αν δεν θέλεις να φερθείς έτσι, τότε δεν θέλεις να είσαι ακόλουθος και μαθητής του Κυρίου Ιησού Χριστού. Με προσοχή κοίταξε βαθιά μέσα σου και αναρωτήσου: Μήπως βρήκες άλλο δάσκαλο; Μήπως υπο­τάχθηκες σ' αυτόν; 

Δάσκαλος του μίσους είναι ο διάβολος. Φρικτό έγκλημα είναι η αδικία ή η καταπίεση του πλησίον. Ακόμα πιο φρικτό έγκλημα είναι ο φόνος. Αν, όμως, μισείς τον καταπιεστή σου, τον συκοφάντη σου, τον προδότη σου, τον φονιά σου, αν δεν ξεχνάς το κακό που σου έκαναν, ή και τους εκδικείσαι, διαπράττεις αμαρτία βαριά σχεδόν όσο και η δική τους. Άδικα παριστάνεις στον εαυτό σου και στους άλλους τον δίκαιο. «Όποιος μισεί τον αδελφό του είναι ανθρωποκτόνος», διακήρυξε ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού (Α' Ιω. 3:15).

(Αγίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ, Το ποτήρι των θλίψεων, Η φωνή των πατέρων, Ιερά μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 2009)

συνεχίζεται..... 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!