Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 125ο

 

Ρώτησε κάποιος τον άγιο Παΐσιο: - Γιατί άλλες φορές νιώθουμε έντονα τη Θεία Χάρι στην προσευχή κι άλλες φορές δεν αισθανόμαστε τίποτα; Κι εκείνος απάντησε: - Ο Θεός δίνει σιγά-σιγά τη Χάρι του, για να βοηθιέται ο άνθρωπος. Γιατί αν νιώσει στην αρχή τη χάρη του Θεού, μπορεί να τιναχθεί στον αέρα. Αν όμως δεν καταλάβει ότι και αυτό το λίγο προέρχεται από τον Θεό και του μπει ο λογισμός ότι κάτι είναι, τότε ο Θεός του το αφαιρεί, έως ότου καταλάβει ότι δεν ήταν δικό του, αλλά του Θεού. 

Όταν πάλι είπε κάποιος στον άγιο Παΐσιο ότι κοπιάζει στην προσευχή του, αλλά δεν νιώθει θεϊκή παρηγοριά, εκείνος απάντησε: "Να μη ζητάς να προσευχηθείς, για να νιώσεις, ευχαρίστηση, χαρά. Το παιδάκι τρέχει στον πατέρα του, όχι γιατί θα του δώσει σοκολάτα, αλλά γιατί τον αγαπάει. Άλλο γιατί εκείνος θελήσει να του δώσει και σοκολάτα. Η προσευχή που κάνουμε, για να νιώσουμε αγαλλίαση κι όχι για να ενωθούμε με τον Θεό, δεν είναι πραγματική προσευχή". 

Οι Άγιοι μας εξηγούν ότι η προσευχή καθιστά τον κάθε Χριστιανό ναό του Θεού. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι "ο Θεός που δεν χωράει σε όλο το σύμπαν, εισέρχεται σε ψυχή που ζει μέσα στις προσευχές, κατοικεί στην καρδιά του πιστού". Κι ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς τονίζει ότι "η κοινωνία της προσευχής λειτουργεί την ίδια την ένωση του ανθρώπου με τον Θεό". Όταν λοιπόν προσευχόμαστε με αυτές τις προϋποθέσεις, το σώμα μας και η ψυχή μας ενώνονται με τον θεό. 

Δεν θέλουμε τίποτε άλλο, δεν μας ενδιαφέρει η αμαρτία. Σε αυτή την κατάσταση, εξηγεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, οι άγιοι άνθρωποι φθάνουν στην αποκορύφωση της πνευματικής εμπειρίας που είναι η "ένωσή τους με τον Θεό", "η θέωσή τους" απ' αυτή τη ζωή. Βέβαια όλα αυτά αποτελούν εμπειρίες των Αγίων που λιώνουν μια ολόκληρη ζωή μέσα στην άσκηση και την προσευχή. Εμείς όμως που είμαστε πάρα πολύ μικροί και ανάξιοι για τέτοιες εμπειρίες, ας κατανοήσουμε τουλάχιστον ότι η προσευχή δεν είναι αγγαρεία, αλλά είναι απόλαυση, είναι εμπειρία, είναι ένωση με τον Θεό. Αν το νιώσουμε αυτό έστω και μια φορά, δεν θα ξαναβαρεθούμε ποτέ την προσευχή. Θα τη λαχταράμε και θα γίνει όλη μας η ζωή μια προσευχή. 

Τι είναι η Εκκλησία; Αν έρθει κάποιος ξένος στην Ελλάδα και μπει σε έναν ναό, θα πει απαξιωτικά ότι η Εκκλησία είναι ένας χώρος όπου μαζεύονται ηλικιωμένοι άνθρωποι και θα ισχυριστεί ίσως ακόμη ότι οι πιο πολλοί από αυτούς δεν καταλαβαίνουν τι ακούνε και τι κάνουν. Κι αν ρωτήσεις κανέναν δημοσιογράφο, θα σου πει ότι Εκκλησία ένας χώρος για μνημόσυνα, γάμους, βαπτίσεις. Αυτό όμως είναι η Εκκλησία; Ασφαλώς όχι. 

Ούτε η Εκκλησία είναι μόνο ένα σύνολο πιστών που λατρεύουν τον Θεό. Η Εκκλησία δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε. Είναι πολύ περισσότερο αυτό που δεν βλέπουμε. Γι' αυτό οι πατέρες την ονομάζουν ακατάληπτο μυστήριο. Κανείς δεν μπορεί να πει τι είναι η Εκκλησία. Δεν υπάρχει κάποιος ορισμός της. Οι Οικουμενικές Σύνοδοι δεν μας έδωσαν ορισμό της Εκκλησίας. 

Ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς λέει ότι η Εκκλησία είναι "το πιο άγιο και αγαπητό μυστήριο του Θεού, μυστήριο μυστηρίων". Κι ο όσιος Πορφύριος λέει ότι "η Εκκλησία είναι η χώρα του Αχωρήτου". Ο χώρος δηλαδή όπου κατοικεί ο αχώρητος Θεός. Εκκλησία όμως δεν είναι μόνο ο χώρος και ο τρόπος που ο Θεός αποκαλύπτεται και ενώνεται με τον άνθρωπο, αλλά και η ίδια η ένωση Θεού και ανθρώπων. Είναι "κοινωνία θεώσεως". 

Δεν είναι μόνο η κίνηση του Θεού προς τα λογικά όντα και η κίνηση των όντων προς τον Θεό, αλλά και η κοινωνία του Θεού με τα λογικά όντα. Είναι ο ίδιος ο Χριστός μαζί μας που παρατείνεται στους αιώνες. Και με τα ιερά μυστήρια η Εκκλησία ενώνει όλα τα λογικά όντα μ' Αυτόν και μεταξύ τους. Η Εκκλησία είναι εργαστήριο αγιότητας, ένα θεανθρώπινο εργαστήριο, το οποίο παραλαμβάνει αμαρτωλούς ανθρώπους που θέλουν να ζήσουν την ένθεη ζωή και τους μεταμορφώνει σε θεούς κατά χάριν. Είναι η Βασιλεία του Θεού πάνω στη γη, ένα κομμάτι του ουράνιου Παραδείσου. 

συνεχίζεται.... 

(Μάριος Ν. Δομουχτσής, Θέλω να ζήσω μαζί σου)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Ας είναι ευφρόσυνος και δημιουργικός ο μήνας Οκτώβριος!

Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 124ο

Μέσα στην εμπειρία των αγίων ασκητών υπάρχει και η λεγόμενη νοερά ή καρδιακή προσευχή. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέει ότι "σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες, νοερή ή καρδιακή προσευχή είναι η προσευχή που κάνει ο άνθρωπος χωρίς να μιλά με το στόμα, αλλά μόνο με τον ενδιάθετο λόγο, της καρδιάς, λέγοντας αυτή τη σύντομη και μονολόγιστη προσευχή: Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με". Στην εποχή μας πολλοί πιστοί προσεύχονται με την προσευχή αυτή, καθώς είναι σύντομη και μπορεί να λέγεται παντού. Κι επειδή οι σημερινές συνθήκες περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο μας και γεμίζουν τον νου με πολλές μέριμνες, η μονολόγιστη είναι πολύ βοηθητική, ιδιαιτέρως για τις ώρες που ο νους δεν μπορεί να πει τίποτε άλλο. 

Με την προσευχή αυτή, εξηγεί ο άγιος Νικόδημος, "ο νους συμμαζεύεται πιο εύκολα, ενώ στις άλλες προσευχές, τις εκτενέστερες, ο νους εύκολα διασκορπίζεται". Η νοερά προσευχή για πρακτικούς λόγους γίνεται από τους μοναχούς συνήθως με το κομποσχοίνι. Ο άγιος Παΐσιος έλεγε ότι "το κομποσχοίνι είναι μια κληρονομιά, μια ευλογία, που μας έχουν αφήσει οι άγιοι Πατέρες μας. Παλιά, που δεν υπήρχαν ρολόγια, οι μοναχοί μετρούσαν την ώρα της προσευχής με το κομποσχοίνι.... Το κομποσχοίνι έχει μεγάλη δύναμη. Είναι το όπλο του μοναχού και οι κόμποι είναι σφαίρες που θερίζουν τους δαίμονες". Βοηθητικό είναι και για μας το κομποσχοινάκι, αρκεί να μην το χρησιμοποιούμε επιδεικτικά, όταν είμαστε μπροστά σε κόσμο, αλλά διακριτικά. 

Η προσευχή είναι αρχικά μια κραυγή στα τυφλά. Γιατί τον Θεό δεν τον βλέπεις, δεν τον αγγίζεις, δεν τον ακούς. Γι' αυτό και η προσευχή, στα πρώτα τουλάχιστον στάδια της πνευματικής ζωής, δεν είναι απόλαυση, είναι αγώνας και κόπος. Κι έτσι συχνά νιώθεις στην προσευχή σου κουρασμένος, ψυχρός, κυριαρχημένος από άλλα ενδιαφέροντα και αιχμαλωτισμένος από τα πάθη σου. Όταν όμως ο Θεός νεκρώσει μέσα σου τα πάθη και αγαπήσεις αληθινά τον Θεό, τότε η προσευχή σου γίνεται απόλαυση και χαρά. Και τότε δεν θα θέλέις να σταματήσεις ποτέ την προσευχή σου. 

Μέχρι να φθάσεις όμως σ' αυτό το σημείο ιδρώνεις, ματώνεις, πονάς. Η προσευχή σου στην αρχή δεν είναι διάλογος με τον Θεό, αλλά κραυγές. Μόνο εσύ μιλάς και φωνάζεις. Επειδή τον Θεό δεν τον βλέπεις, δεν τον ακούς. Κραυγάζεις εσωτερικά όπως ο Μωυσής, όταν βρισκόταν μπροστά στην Ερυθρά θάλασσα με τους Ισραηλίτες κι από πίσω τους έρχονταν οι Αιγύπτιοι να τους εξολοθρεύσουν. Ήταν τότε που ο Θεός είπε στον Μωυσή: "Τί βοᾶς πρός με;". Πώς μου φωνάζεις έτσι, σε άκουσα. Αφού λοιπόν προχωρήσεις πνευματικά, σιγά σιγά αρχίζεις να νιώθεις την παρουσία του Θεού δίπλα σου. Αρχίζεις να Τον αισθάνεσαι εσωτερικά. 

Λέει σχετικά ο άγιος Παΐσιος: "Να προσπαθήσεις να αισθάνεσαι πάντοτε την παρουσία του Χριστού, της Παναγίας, των Αγίων και να κινείσαι σαν να είναι παρόντες. Γιατί πράγματι είναι παρόντες, άσχετα αν εμείς δεν τους βλέπουμε με τα σωματικά μάτια". Και εξηγεί ότι αυτός που κατορθώνει να έχει συνέχεια τον νου του στον Θεό, σιγά-σιγά αυτό θα γίνει κατάσταση μέσα του. Όταν λοιπόν αισθάνεσαι μέσα σου ότι ο Χριστός είναι δίπλα σου, αυτό σου μεταγγίζει μια χαρά απερίγραπτη. Κι όσο περισσότερο νιώθεις την αγάπη του Θεού μέσα σου, τόσο και θερμαίνεται η ψυχή σου και πλημμυρίζει από χαρά. 

Η Χάρις του Θεού σε μεταμορφώνει μέρα με την ημέρα και σου χαρίζει τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος: αγάπη, χαρά, ειρήνη, πίστη, καλοσύνη, εγκράτεια. Φωτίζει τον νου σου, σε ενθουσιάζει και σε κάνει να έχεις άγιες επιθυμίες. Σου εμπνέει μια ζωή ουράνια. Τι νιώθουν στην προσευχή τους οι Άγιοι, που ζουν μέσα στη Χάρι του Θεού; Ο προφήτης Ηλίας, για παράδειγμα, πριν νιώσει την παρουσία της Χάριτος του Θεού δίπλα του, έζησε γύρω του έναν δυνατό σεισμό, που τον συγκλόνισε. 

Και η φωτιά που κατέκαψε τα πάντα γύρω του ήταν μια εμπειρία που πυρπόλησε την ψυχή του και τον προετοίμασε να νιώσει το πέρασμα του Θεού. Και αισθάνθηκε το πέρασμα του Θεού σαν μια φωνή "αὔρας λεπτῆς", σαν μια ουράνια δροσιά, ένα λεπτό ουράνιο φύσημα του ανέμου που τον τύλιξε και γέμισε την καρδιά του με άπειρη χαρά. Οι Άγιοι, που ζουν τέτοιες καταστάσεις, νιώθουν μια εσωτερική φωτιά να θερμαίνει την καρδιά τους και να ανεβάζει τον νου τους στα ουράνια. 

Και σταδιακά ανυψώνονται πάνω από τις καταστάσεις του κόσμου αυτού. Βέβαια εμείς οι τιποτένιοι και αμαρτωλοί δεν μπορούμε να τα καταλάβουμε όλα αυτά. Ωστόσο κάποιες φορές ο Θεός μέσα στην αγάπη Του επιτρέπει σε κάποιους ανθρώπους να νιώσουν και αισθητά την παρουσία Του, για να γλυκαθεί η καρδιά τους, να θερμανθεί η αγάπη τους γι' Αυτόν. Σε μια ώρα ιερή νιώθεις μια δροσιά στην ψυχή σου, μια αίσθηση ότι είναι ο Θεός δίπλα σου. Και λες: μα τώρα εγώ δεν αξίζω αυτή την εμπειρία. Σου τη χαρίζει όμως ο Θεός όχι γιατί το αξίζεις, αλλά γιατί σ' αγαπάει!

συνεχίζεται.... 

(Μάριος Ν. Δομουχτσής, Θέλω να ζήσω μαζί σου)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 123ο

Λέει ο Μέγας Βασίλειος: "Όταν προσεύχεσαι, πρόσεχε να μη ζητάς άλλα αντ' άλλων. Μη ζητάς δηλαδή χρήματα, δόξα, εξουσία ή κάτι άλλο από αυτά που φεύγουν και χάνονται, αλλά να ζητάς τη Βασιλεία του Θεού. Και ο Θεός θα σου δώσει ό, τι χρειάζεσαι και το σώμα σου, όπως είπε ο Ίδιος. Και υπάρχουν δυο τρόποι προσευχής: ο ένας είναι της δοξολογίας και ο δεύτερος είναι της αιτήσεως. Όταν προσεύχεσαι λοιπόν, μην αρχίζεις αμέσως με την αίτηση, αλλιώς γίνεσαι ύποπτος ότι προσεύχεσαι στον Θεό από ανάγκη. Όταν αρχίσεις την προσευχή σου, ξέχασε τον εαυτό σου, τη γυναίκα σου, τα παιδιά σου. Άφησε τη γη, πέταξε στον ουρανό, άφησε όλη την ορατή και αόρατη κτίση και άρχισε να δοξολογείς. 

Αυτόν που δημιούργησε τα πάντα. Και καθώς θα Τον δοξολογείς, για να μην περιπλανιέται ο νους σου εδώ κι εκεί, διάλεξε κάποιες προσευχές από την Αγία Γραφή". Και ο άγιος Ιωάννης της "Κλίμακος" λέει: Εμείς πρώτο από όλα ας βάλουμε στον κατάλογο της δεήσεώς μας την ειλικρινή ευχαριστία. Στη δεύτερη σειρά, την εξομολόγηση των αμαρτιών μας και τη συνειδητή συντριβή της ψυχής μας. Και στη συνέχεια ας αναφέρουμε τα αιτήματά μας στον Βασιλιά του σύμπαντος. 

Εμείς λοιπόν, που δεν ξέρουμε να προσευχόμαστε, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε στα πρώτα μας βήματα της πνευματικής ζωής, για να μάθουμε να προσευχόμαστε, είναι να διαβάζουμε στην αρχή πατερικές προσευχές μεταφρασμένες. Έτσι ώστε να καταλάβουμε μέσα από την εμπειρία των Αγίων τι έλεγαν αυτοί στην προσευχή τους. Έτσι θα μάθουμε κι εμείς τι να λέμε στις προσευχές μας. Και μέσα από τα λόγια των Αγίων, θα μπούμε σιγά-σιγά στην εμπειρία της προσευχής. Μας βοηθάει πάρα πολύ στην προσευχή το να έχουμε και κάποια περιεκτικά μικρά βιβλία προσευχών, τα προσευχητάρια. 

Θα ήταν χρήσιμο κάποιες προσευχές να τις μάθουμε απέξω. Ένα Απόδειπνο να μην το ξέρουμε απέξω! Δεν είναι τίποτε να μάθεις απέξω ένα Απόδειπνο ή έστω κάποιους ψαλμούς. Βασικές προσευχές της Εκκλησίας. Περιέχουν υπέροχα λόγια. Μαθαίνουν κάποιοι απέξω τα κοσμικά τραγούδια και δεν τα ξεχνάνε, γιατί τους αρέσουν. Αν αγαπήσουμε τον Θεό πολύ, θα μας αρέσουν τόσο πολύ οι προσευχές αυτές, που θα μας ανυψώνουν στον θρόνο του Θεού. 

Μερικοί Χριστιανοί ωστόσο προτιμούν να προσεύχονται μόνο με δικά τους λόγια, και να μην προσεύχονται με τις εκκλησιαστικές προσευχές, όπως για παράδειγμα με τις ευχές του ιερού Αποδείπνου. Το περιεχόμενο της προσευχής μας, λένε, δεν πρέπει να είναι τυποποιημένο. Αλλά να αφήνουμε την καρδιά μας να ξεχειλίζει από αγάπη στον Θεό και να εκφράζει όλους τους μύχιους πόθους μας. 

Διαφορετικά, λένε, τυποποιείται και γίνεται "ξύλινος λόγος". Αυτός ο προβληματισμός δεν είναι σωστός. Μπορούμε να προσευχόμαστε και με τους δυο τρόπους: και με δικά μας λόγια και με τα λόγια των Αγίων, χωρίς να γίνεται η προσευχή μας τυποποιημένη. Όταν μάθουμε να προσευχόμαστε με τις προσευχές των Αγίων, η ψυχή μας αφομοιώνει τα ιερά νοήματα των προσευχών αυτών και στη συνέχεια μπορεί να ψελλίζει τα δικά της φτωχά λόγια, που είναι όμως ζυμωμένα με την εμπειρία της Εκκλησίας. 

Και οι Ακολουθίες χρειάζονται, και η προσευχή που κάνουμε με δικά μας λόγια, και λέγεται "αυτοσχέδια", χρειάζεται. Άλλη είναι η ωφέλεια μιας προσευχής κατά την οποία ψελλίζουμε δικά μας λόγια, και άλλη η ωφέλεια μιας Ακολουθίας, μιας σειράς προσευχών δηλαδή που κάνουμε επαναλαμβάνοντας τα λόγια των Αγίων. Ακόμη κι αν αρχικά δεν κατανοούμε πλήρως τα ιερά νοήματα των ευχών της Εκκλησίας μας, η ψυχή μας ωφελείται πολύ. 

Τι πρέπει να λέμε στην πρωινή μας προσευχή; Αρχικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κατάλληλες προσευχές για την πρωινή μας προσευχή, που υπάρχουν σε πολλά προσευχητάρια. Δηλαδή το Τρισάγιο, τον Εξάψαλμο, τη Δοξολογία και ευχές από την Ακολουθία του Μεσονυκτικού, του Όρθρου ή των Αγίων Ωρών, σχετικές με το ξεκίνημα της νέας μέρας. 

Και στη συνέχεια μπορούμε με δικά μας λόγια να δοξολογήσουμε τον άγιο Θεό μας και να Τον ευχαριστήσουμε για τη νύχτα που πέρασε και μας διαφύλαξε από κινδύνους και πειρασμούς. Αλλά και για τα τόσα δώρα που μας έχει χαρίσει: την υγεία, την εργασία, την οικογένεια, τα αμέτρητα υλικά και πνευματικά αγαθά. Αλλά και να Τον παρακαλέσουμε να μας χαρίσει την καινούρια ημέρα "τελείαν, ἁγίαν, εἰρηνικήν καί ἀναμάρτητον".  

Να ευλογήσει την πορεία της ζωής μας. Να μας χαρίσει υγεία και δυνάμεις, Χάρι θεία, για να αγωνιζόμαστε καθημερινά στον πνευματικό μας αγώνα και στην καθημερινότητά μας. Κάθε βράδυ πάλι, μπορούμε να προσευχόμαστε κάνοντας την ακολουθία του ιερού Αποδείπνου. Η Ακολουθία του ιερού Αποδείπνου είναι μια από τις αρχαιότερες και ωραιότερες Ακολουθίες της Εκκλησίας μας. Στην προσευχή αυτή αναφέρεται και ο Μέγας Βασίλειος που λέει:

"Όταν τελειώνει η μέρα, πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό για όσα μας χάρισε. Και καθώς αρχίζει η νύχτα, ζητούμε από τον Θεό να μας χαρίσει ανάπαυση άμεμπτη κι ελεύθερη από πειρασμούς". Μερικοί υποστηρίζουν ότι το Απόδειπνο είναι μόνο για τους μοναχούς. Αυτό δεν είναι σωστό. Το Απόδειπνο είναι για όλους τους πιστούς.

Όλοι μας παίρνουμε μεγάλη ευλογία κάθε βράδυ, όταν μετά από τον κόπο της ημέρας και κάτω από το φως του καντηλιού, μέσα στην ευωδία του θυμιάματος ψελλίζουμε τα ιερά λόγια του Αποδείπνου που σταλάζουν στην ψυχή μας τη Χάρι του Θεού. Η ακολουθία του Αποδείπνου περιέχει έναν θαυμάσιο πλούτο προσευχών και αιτήσεων. Μ' αυτές συνομιλούμε με τον Κύριο της ζωής μας, με την άσπιλη Δέσποινα των ουρανών, με τον φύλακα Άγγελό μας και με όλους τους Αγγέλους και τους Αγίους. 

συνεχίζεται...

(Μάριος Ν. Δομουχτσής, Θέλω να ζήσω μαζί σου)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 122ο

Πριν ξεκινήσουμε την προσευχή μας θα μπορούσαμε να ανάψουμε ένα κεράκι μπροστά στο εικονοστάσι, στις εικόνες του Κυρίου, της Θεοτόκου, των Αγίων μας. Έχοντας μπροστά μας τις ιερές εικόνες, έρχονται στη σκέψη μας η ζωή, τα θαύματα, τα μαρτύρια των Αγίων αυτών. Κι εμείς νιώθουμε ότι οι Άγιοι μας ακούνε, μας βλέπουν και πρεσβεύουν για μας. Ακούνε τις προσευχές μας, μεταφέρουν τα αιτήματά μας στον Θεό και Του ζητούν να τα εκπληρώσει. 

Και το κεράκι που ανάβουμε μπροστά στις εικόνες των Αγίων μας, υποδηλώνει ότι για να έχουμε φλόγα μέσα στην ψυχή μας, πρέπει να "ανάψουμε" τη λαμπάδα της ψυχής από το φως του Θεού. Και όπως ανάβει το κεράκι μας και φεγγοβολά, έτσι και μέσα μας πρέπει να ακτινοβολεί το φως του Χριστού και να κατακαίει κάθε μας κακία και πάθος. Τέλος, μπορούμε να ανάβουμε και ένα θυμιατήρι και να προσφέρουμε στον Θεό μαζί με τις προσευχές μας το θυμίαμα της καρδιάς μας. Αυτό συμβολίζει την ανάταση του νου και της καρδιάς στον ουρανό. Την αγνή προσφορά της λατρείας και ικεσίας μας. 

Ο άγιος Παΐσιος, όταν ήθελε να πάει να προσευχηθεί στην Παναγία, έκοβε λίγα αγριολούλουδα έξω από την καλύβη του και τα πήγαινε στην εικόνα της. "Πώς να πάω με άδεια χέρια να την παρακαλέσω", έλεγε. Προσευχόμαστε συνήθως όρθιοι ή γονατιστοί, στραμμένοι προς την Ανατολή, με τα χέρια σταυρωμένα. "Όταν προσεύχεσαι, μπορείς να είσαι όρθιος, για να δείξεις έτσι ότι τρέχεις προς τον Θεό, να δείξεις τη φορά σου προς τον Θεό, την αγωνία σου. Μπορεί όμως και να είσαι και γονατιστός, για να εκφράσεις τα χάλια σου, ότι είσαι ανάξιος. 

Μπορεί να πέσεις και μπρούμυτα, για να δείξεις ότι είσαι αποτυχημένος, συντετριμμένος. Μπορεί να περπατάς στο δωμάτιο, να μιλάς μόνος σου και να μοιάζεις με τρελό, σαν να παραμιλάς, για να ξεπεράσεις τον κόπο σου (Γέρων Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης)". Τι είναι οι μετάνοιες; Είναι μια άσκηση μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας μας, που έχει τις ρίζες της στην προσευχή που έκανε ο Κύριος στον κήπο της Γεθσημανή. Τότε ο Κύριος έπεσε με το πρόσωπό Του κάτω στο έδαφος και προσευχόταν  "μετά κραυγής ισχυράς και δακρύων". 

Οι μοναχοί και πολλοί πιστοί προσεύχονται, κάνοντας μετάνοιες με τον εξής τρόπο: Κάνουν τον σταυρό τους και μετά γονατίζουν αγγίζοντας τη γη με το πρόσωπό τους και μετά πάλι σηκώνονται όρθιοι  και ξαναγονατίζουν πολλές φορές, με την ψυχή τους να αναστενάζει και να λέει ένα καρδιακό "Κύριε ελέησον...". Σε όλες τις προσευχές μας και στις ιερές Ακολουθίες, αλλά και σε άλλες στιγμές της ζωής μας, οι πιστοί κάνουμε το σημείο του σταυρού. 

"Το σημείο αυτό είναι η σφραγίδα των πιστών και φόβος των δαιμόνων (Κύριλλος Ιεροσολύμων)". Η ευλαβική αυτή συνήθεια υπήρχε στην Εκκλησία από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Ήδη από τον 2ο αιώνα ο ομολογητής Τερτυλλιανός γράφει: "Όπου κι αν πας, κι όταν τρως, κι όταν πέφτεις στο κρεβάτι... να κάνεις στο μέτωπό σου το σημείο του σταυρού". Κι ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει: "Να μαθαίνετε τα παιδιά σας από πολύ μικρά να κάνουν τον σταυρό τους. Και προτού να τον μάθουν εκείνα να τον κάνουν με το χέρι τους, να κάνετε εσείς επάνω τους το σημείο του Σταυρού". Το σημείο του Σταυρού όμως πρέπει να το κάνουμε σωστά, χωρίς βιασύνη και προχειρότητα. Αρχικά ενώνουμε τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού, ομολογώντας την πίστη μας στον ένα Θεό, που έχει τρία πρόσωπα. 

Τα άλλα δυο δάκτυλα που ακουμπούν στην παλάμη συμβολίζουν τις δυο φύσεις του Κυρίου μας, τη θεία και την ανθρώπινη. Μετά φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, δείχνοντας έτσι ότι αγαπούμε τον Θεό μ' όλη τη σκέψη μας. Έπειτα κατεβάζουμε το χέρι μας στην κοιλιά κι έτσι δηλώνουμε ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλα τα συναισθήματά μας. Τέλος, ανεβάζουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιό και μετά στον αριστερό, ομολογώντας έτσι ότι και κάθε δραστηριότητά μας ανήκει σ΄ Εκείνον. 

Σύμφωνα με την εμπειρία των Αγίων, το περιεχόμενο της προσευχής μας πρέπει να έχει τρία στοιχεία. Αρχικά να δοξολογούμε και να ευχαριστούμε τον Θεό για το μεγαλείο Του και για όλα όσα μας χαρίζει. Στη συνέχεια να Του ζητούμε να συγχωρήσει τις αμαρτίες μας. Και τέλος, να Τον ικετεύουμε να εκπληρώσει τα αιτήματα της καρδιάς μας. Η διαίρεση αυτή του περιεχομένου της προσευχής δεν αποτελεί μια σύγχρονη σχολαστική επινόηση, αλλά αποτελεί πατερική παράδοση αιώνων, την οποία συγκεφαλαιώνουν ο Μέγας Βασίλειος κι ο άγιος Ιωάννης της "Κλίμακος". 

συνεχίζεται...

(Μάριος Ν. Δομουχτσής, Θέλω να ζήσω μαζί σου)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Ευφρόσυνο, δημιουργικό και με υγεία το νέο σχολικό έτος!

Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 121ο

 

Η προσευχή δεν είναι απλώς μια ικεσία προς τον Θεό. Είναι ένα μυστήριο. Είναι μια πορεία που έχει διάφορα στάδια. Αρχικά είναι ένα κυνηγητό του Θεού που οδηγεί σε μια συνάντηση και επικοινωνία μαζί Του. Και καταλήγει στην ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Γι' αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει: "Μη νομίσεις ότι η προσευχή είναι λόγια". Ούτε είναι μόνο "πόθος προς τον Θεό και αγάπη ανεκλάλητη". 

Αλλά είναι και "φωτισμός της ψυχής, επίγνωση του Θεού, οδηγός ουράνιος. Υπερπηδά τα κτίσματα, περνά τα αστέρια, ανοίγει τις πύλες των ουρανών, ξεπερνά τους αγγέλους, και αφού φτάσει πάνω από κάθε κτιστή φύση, πλησιάζει τη θεότητα και αξιώνεται να συναναστραφεί τον ουράνιο Βασιλέα". Βέβαια όλα αυτά εμείς δεν τα καταλαβαίνουμε. Τα κατανοούμε θεωρητικά, αλλά δεν τα νιώθει η καρδιά μας, επειδή δεν τα έχουμε ζήσει. 

Γι' αυτό ας ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στην εμπειρία των Αγίων, για να δούμε τι ένιωθαν εκείνοι, τι ζούσαν. Και πρώτα απ' όλα ας δούμε τι φοβερό μυστήριο συντελείται την ώρα της προσευχής. Την ώρα που εμείς οι άνθρωποι προσευχόμαστε και ίσως δεν κατανοούμε τίποτα από τα όσα συμβαίνουν αοράτως γύρω μας, τελεσιουργείται ένα μεγάλο μυστήριο που μας το φανερώνει ανθρωπομορφικά το ιερό βιβλίο της Αποκαλύψεως. Γίνεται κάτι το συγκλονιστικό. 

Ο προσωπικός φύλακας Άγγελος του καθενός μας παίρνει κάθε λόγο της προσευχής μας και τον ανεβάζει ως ευωδιαστό θυμίαμα δοξολογίας, εξομολογήσεως ή ικεσίας μπροστά στον θρόνο του Θεού. Τα όσα λέμε στην προσευχή μας δεν πέφτουν άσκοπα στο χάος, Δεν τα παίρνει ο άνεμος. Τους πιο ιερούς πόθους μας, ως θυμίαμα της καρδιάς μας, το συγκεντρώνουν άγιοι άγγελοι μπροστά στον θρόνο Του. Εκεί στέκεται ένας αρχάγγελος του Θεού κρατώντας ένα χρυσό λιβανιστήρι, που περιέχει ως θυμίαμα τις προσευχές όλων των πιστών, που αναπέμπονται από κάθε γωνιά της γης. Σ' αυτό το λιβανιστήρι οι άγγελοι προσθέτουν στα λόγια της δικής μας προσευχής και όλων των άλλων πιστών, τις προσευχές των Αγίων που μεσιτεύουν για μας, αλλά και όλων των Χριστιανών που βρίσκονται στους ουρανούς. 

Και ιδιαιτέρως των ανθρώπων που μας αγαπούν, των κεκοιμημένων συγγενών μας, που διαρκώς παρακαλούν τον Θεό για μας. Και μετά από αυτό ο ίδιος ο Αρχάγγελος προσφέρει όλες τις προσευχές ενώπιον του Θεού. Και ο άγιος Θεός δέχεται τις προσευχές μας αυτές ως ευωδιαστό θυμίαμα και απαντά στις ικεσίες μας. Γι' αυτό σε κάθε Εσπερινό ικετεύουμε τον Θεό ψάλλοντας: "Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν Σου". Ζητούμε δηλαδή από τον Θεό να δεχθεί την προσευχή μς ως θυμίαμα στον ουράνιο θρόνο Του και να απαντήσει στα αιτήματά μας. 

Οι περισσότεροι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι οι πιστοί πρέπει να προσεύχονται τουλάχιστον δυο φορές την ημέρα, το πρωί μόλις ξυπνήσουν και το βράδυ πριν κοιμηθούν. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά: Έπρεπε βέβαια όλη τη μέρα να έχεις τη μνήμη του Θεού. Επειδή όμως όλη τη μέρα έχεις πολλές φροντίδες, τουλάχιστον να θυμάσαι τον Θεό το βράδυ πριν κοιμηθείς και το πρωί.... Αν κάθε πρωί σκέφτεσαι τον Θεό, θα προχωράς με πολλή ασφάλεια στα έργα σου.... και δεν θα έχεις κανένα εχθρό. 

Κι αν έχεις, θα τον περιφρονήσεις, αφού έχεις τον Θεό φίλο σου. Πόλεμος γίνεται στην αγορά, μάχη είναι τα καθημερινά πράγματα. Σου χρειάζονται λοιπόν όπλα και είναι μεγάλο όπλο η προσευχή... Γι' αυτό έχεις ανάγκη από την προσευχή και κυρίως από την πρωινή και τη νυχτερινή. Βέβαια προσευχή δεν είναι μόνο η πρωινή ή βραδινή ώρα που θα αφιερώσουμε στον Θεό. Αλλά προσευχή μπορεί να γίνει η κάθε μας στιγμή.

Και σε κενές ώρες που έχουμε, στο λεωφορείο, στην αναμονή του ιατρείου, στα διαλείμματα της εργασίας μας, στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, στο δωμάτιο, όπου κι αν βρισκόμαστε να αξιοποιούμε τον χρόνο μας. Τις ώρες αυτές μπορούμε να λέμε τη μονολόγιστη νοερά προσευχή: "Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλεήσόν με". Ή να λέμε από μέσα μας, έστω, κάποια λόγια καρδιακά που νιώθουμε για τον Θεό. 

Λέει και πάλι ο ιερός Χρυσόστομος: Εσύ που βαδίζεις στον δρόμο, εσύ που βρίσκεσαι στην αγορά, εσύ που ταξιδεύεις στη θάλασσα, εσύ που κάθεσαι στο εργαστήριό σου, εσύ που μαγειρεύεις στο σπίτι σου, εσύ που καλλιεργείς το χωράφι σου... κάνε εκεί που είσαι προσευχή... Ο Θεός δεν νοιάζεται για τον τόπο. Ζητάει μόνο θερμότητα καρδιάς και αγνότητα ψυχής. 

συνεχίζεται...

(Μάριος Ν. Δομουχτσής, Θέλω να ζήσω μαζί σου)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Ας είναι δημιουργικός και ευφρόσυνος ο μήνας Σεπτέμβριος!