Η προσευχή δεν είναι απλώς μια ικεσία προς τον Θεό. Είναι ένα μυστήριο. Είναι μια πορεία που έχει διάφορα στάδια. Αρχικά είναι ένα κυνηγητό του Θεού που οδηγεί σε μια συνάντηση και επικοινωνία μαζί Του. Και καταλήγει στην ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Γι' αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει: "Μη νομίσεις ότι η προσευχή είναι λόγια". Ούτε είναι μόνο "πόθος προς τον Θεό και αγάπη ανεκλάλητη".
Αλλά είναι και "φωτισμός της ψυχής, επίγνωση του Θεού, οδηγός ουράνιος. Υπερπηδά τα κτίσματα, περνά τα αστέρια, ανοίγει τις πύλες των ουρανών, ξεπερνά τους αγγέλους, και αφού φτάσει πάνω από κάθε κτιστή φύση, πλησιάζει τη θεότητα και αξιώνεται να συναναστραφεί τον ουράνιο Βασιλέα". Βέβαια όλα αυτά εμείς δεν τα καταλαβαίνουμε. Τα κατανοούμε θεωρητικά, αλλά δεν τα νιώθει η καρδιά μας, επειδή δεν τα έχουμε ζήσει.
Γι' αυτό ας ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στην εμπειρία των Αγίων, για να δούμε τι ένιωθαν εκείνοι, τι ζούσαν. Και πρώτα απ' όλα ας δούμε τι φοβερό μυστήριο συντελείται την ώρα της προσευχής. Την ώρα που εμείς οι άνθρωποι προσευχόμαστε και ίσως δεν κατανοούμε τίποτα από τα όσα συμβαίνουν αοράτως γύρω μας, τελεσιουργείται ένα μεγάλο μυστήριο που μας το φανερώνει ανθρωπομορφικά το ιερό βιβλίο της Αποκαλύψεως. Γίνεται κάτι το συγκλονιστικό.
Ο προσωπικός φύλακας Άγγελος του καθενός μας παίρνει κάθε λόγο της προσευχής μας και τον ανεβάζει ως ευωδιαστό θυμίαμα δοξολογίας, εξομολογήσεως ή ικεσίας μπροστά στον θρόνο του Θεού. Τα όσα λέμε στην προσευχή μας δεν πέφτουν άσκοπα στο χάος, Δεν τα παίρνει ο άνεμος. Τους πιο ιερούς πόθους μας, ως θυμίαμα της καρδιάς μας, το συγκεντρώνουν άγιοι άγγελοι μπροστά στον θρόνο Του. Εκεί στέκεται ένας αρχάγγελος του Θεού κρατώντας ένα χρυσό λιβανιστήρι, που περιέχει ως θυμίαμα τις προσευχές όλων των πιστών, που αναπέμπονται από κάθε γωνιά της γης. Σ' αυτό το λιβανιστήρι οι άγγελοι προσθέτουν στα λόγια της δικής μας προσευχής και όλων των άλλων πιστών, τις προσευχές των Αγίων που μεσιτεύουν για μας, αλλά και όλων των Χριστιανών που βρίσκονται στους ουρανούς.
Και ιδιαιτέρως των ανθρώπων που μας αγαπούν, των κεκοιμημένων συγγενών μας, που διαρκώς παρακαλούν τον Θεό για μας. Και μετά από αυτό ο ίδιος ο Αρχάγγελος προσφέρει όλες τις προσευχές ενώπιον του Θεού. Και ο άγιος Θεός δέχεται τις προσευχές μας αυτές ως ευωδιαστό θυμίαμα και απαντά στις ικεσίες μας. Γι' αυτό σε κάθε Εσπερινό ικετεύουμε τον Θεό ψάλλοντας: "Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν Σου". Ζητούμε δηλαδή από τον Θεό να δεχθεί την προσευχή μς ως θυμίαμα στον ουράνιο θρόνο Του και να απαντήσει στα αιτήματά μας.
Οι περισσότεροι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι οι πιστοί πρέπει να προσεύχονται τουλάχιστον δυο φορές την ημέρα, το πρωί μόλις ξυπνήσουν και το βράδυ πριν κοιμηθούν. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά: Έπρεπε βέβαια όλη τη μέρα να έχεις τη μνήμη του Θεού. Επειδή όμως όλη τη μέρα έχεις πολλές φροντίδες, τουλάχιστον να θυμάσαι τον Θεό το βράδυ πριν κοιμηθείς και το πρωί.... Αν κάθε πρωί σκέφτεσαι τον Θεό, θα προχωράς με πολλή ασφάλεια στα έργα σου.... και δεν θα έχεις κανένα εχθρό.
Κι αν έχεις, θα τον περιφρονήσεις, αφού έχεις τον Θεό φίλο σου. Πόλεμος γίνεται στην αγορά, μάχη είναι τα καθημερινά πράγματα. Σου χρειάζονται λοιπόν όπλα και είναι μεγάλο όπλο η προσευχή... Γι' αυτό έχεις ανάγκη από την προσευχή και κυρίως από την πρωινή και τη νυχτερινή. Βέβαια προσευχή δεν είναι μόνο η πρωινή ή βραδινή ώρα που θα αφιερώσουμε στον Θεό. Αλλά προσευχή μπορεί να γίνει η κάθε μας στιγμή. Και σε κενές ώρες που έχουμε, στο λεωφορείο, στην αναμονή του ιατρείου, στα διαλείμματα της εργασίας μας, στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, στο δωμάτιο, όπου κι αν βρισκόμαστε να αξιοποιούμε τον χρόνο μας. Τις ώρες αυτές μπορούμε να λέμε τη μονολόγιστη νοερά προσευχή: "Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλεήσόν με". Ή να λέμε από μέσα μας, έστω, κάποια λόγια καρδιακά που νιώθουμε για τον Θεό.
Λέει και πάλι ο ιερός Χρυσόστομος: Εσύ που βαδίζεις στον δρόμο, εσύ που βρίσκεσαι στην αγορά, εσύ που ταξιδεύεις στη θάλασσα, εσύ που κάθεσαι στο εργαστήριό σου, εσύ που μαγειρεύεις στο σπίτι σου, εσύ που καλλιεργείς το χωράφι σου... κάνε εκεί που είσαι προσευχή... Ο Θεός δεν νοιάζεται για τον τόπο. Ζητάει μόνο θερμότητα καρδιάς και αγνότητα ψυχής.
συνεχίζεται...