Οι χριστιανοί στη σύγχρονη κοινωνία: πού ανήκουμε άραγε;

Ζούμε κι εμείς πια αυτή τη σύγκρουση, έχουμε κι εμείς αυτά τα διλήμματα και η λύση παρόλο που είναι προφανής δεν μας αρκεί. "Πού ανήκω;", αναρωτιέται συχνά η αποπροσανατολισμένη γενιά μας και αναζητά τη λύτρωση σε κάθε κοινωνική ομάδα ανθρώπων επί της γης. Μπορούμε να επεξεργαζόμαστε ελεύθερα κάθε νέο ερέθισμα (γνωστικό και συναισθηματικό), να αμφισβητούμε κάθε προγενέστερο ως τώρα δεδομένο, να ζήσουμε τη ζωή όπως τη διαμορφώνουμε εμείς και εν τέλει να ανακαλύψουμε τη δική μας κοινωνία, τη δική μας επαφή με την κοσμική και πνευματική πραγματικότητα.

Η πρώτη μέρα στη Σχολή ήταν όπως ακριβώς μου την είχαν περιγράψει: αφίσες όσες και τα πρόσωπα να σε προσκαλούν σε θεατρικές ομάδες, κινηματογραφικές βραδιές, πάρτι, πορείες, διαμαρτυρίες, κομματικές συνελεύσεις...Πρέπει κάπου να πάμε. Πρέπει κάπου να ικανοποιήσουμε την αδήριτη αυτή ανάγκη του "συνέρχεσθαι". Κι όσο αυτές οι προσκλήσεις δεν γίνονται δεκτές, ο κοινωνικός μας κύκλος στενεύει και η αποξένωση φαντάζει ένας θλιβερός μονόδρομος. Ποια μορφή κοινωνίας αναζητούμε; Και τελικά ποια προσωπικά κενά θα καλύψει αυτή;

Και κάπως έτσι ξεκινά η ανθρώπινη ιστορία. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται πως ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν είναι να συγκροτηθούν, να συσπειρωθούν σε παρόμοια με εκείνα τα πρωτόγονα κοινωνικά μορφώματα, με σκοπό την προστασία από ανήμερα θηρία, την άμυνά τους απέναντι στην αγριότητα μιας πάλαι ποτέ θεοποιημένης φύσης. 

Το ανθρώπινο είδος λοιπόν οδηγείται στη σύσταση ομάδων με κοινές επιδιώξεις, κατά βάση από αναγκαιότητα. "Φύσει μέν ἐστιν ἄνθρωπος ζῷον πολιτικόν", κάνει λόγο ο Αριστοτέλης, χαρακτηρίζοντας  ως φαινόμενο εκπορευόμενο από τη φύση, τη σύσταση της κοινωνίας. Άρα ναι λοιπόν! Η κοινωνικότητα ως ανάγκη προέρχεται έσωθεν.

Οι κοινωνίες εξελίσσονται και με σταθερό ρυθμό προοδεύουν αναφορικά με τη δομική τους σύσταση, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τα μέσα κοινωνικοποίησης. Η κυριαρχία μάλιστα του διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα δημιουργεί νέες κοινωνικές δομές, πολυπλοκότερες ομάδες μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες επικοινωνίας και πολύ περισσότερο από την κοινωνική δικτύωση (τα γνωστά τοις πάσι Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest, κ.α.) 

Παρά ταύτα οι καλπάζοντες ρυθμοί εξέλιξης της σύγχρονης κοινωνίας προκαλούν την εμφάνιση ηθικών διλημμάτων και συνθηκών που ως επί το πλείστον φέρνουν κάθε άτομο έναντι των κρατούντων κανόνων με ηθική βάση.

Αναντίλεκτα, η κοινωνία  όπως είναι γνωστή στη σημερινή της μορφή, παρουσιάζει ουσιώδη προβλήματα σε κάθε πτυχή της, κάνοντας την εκπλήρωση της φυσικής ανάγκης του ανθρώπου για κοινωνικοποίηση μια διαδικασία πολύπλοκη και σε αρκετές περιπτώσεις ευτελή. Έτσι ο καθένας πια γίνεται μέλος μιας ευρείας μάζας, χάνοντας την ποιότητα της προσωπικής του υπόστασης.

Ο Γάλλος ανθρωπολόγος Le Bon έχει μάλιστα να δώσει ορισμένες διαφωτιστικές θέσεις σε αυτό το θέμα ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα: "Τα βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου σε μια μάζα είναι τα εξής: εξασθένηση της συνειδητής προσωπικότητας, υπεροχή της ασυνείδητης προσωπικότητας, προσανατολισμός των σκέψεων και των συναισθημάτων προς την ίδια κατεύθυνση μέσω υποβολής και μετάδοσης, τάση προς άμεση πραγματοποίηση των υποβαλλόμενων ιδεών. Το άτομο δεν είναι πλέον ο εαυτός του, έχει καταλήξει ένα άβουλο αυτόματο". 

Ο άνθρωπος χάνει καθετί που τον συνδέει με τη συνείδησή του, αυτοματοποιεί τη συμπεριφορά του χωρίς να υπολογίζει καμιά ηθική ευθύνη. Έτσι η κοινωνία μετατρέπεται σε κάτι άμορφο και απρόσωπο. Δεν προωθεί, όσο κι αν αυτό πρεσβεύουν πολλοί κοινωνιολόγοι, την ατομική ανάπτυξη της προσωπικότητας, μα αντίθετα κλωνοποιεί βασικές εκφάνσεις κάθε ατομικού χαρακτηριστικού.

Τις περισσότερες φορές η ψυχική αυτή μεταβολή δεν γίνεται αντιληπτή εξαιτίας του χαρακτηριστικού της καθολικότητας που ενδεχομένως λαμβάνει. Αυτό σημαίνει πως ο καθένας, πόσο μάλλον κάποιος νέος, εύκολα μπορεί να χάσει τη μοναδικότητα της προσωπικότητάς του βρισκόμενος μέσα σε μια τέτοια μορφής κοινωνική μάζα. 

Οι προκλήσεις είναι σίγουρα αναρίθμητες. Γεννούν πολλάκις μάλιστα ακαταμάχητα διλήμματα, καθώς θίγουν την ανάγκη του ανθρώπου για άμεση κοινωνικοποίηση και συχνά απαιτούν τη ρήξη ορισμένων ηθικών φραγμών.Το βλέπουμε εμφανώς άλλωστε, στις κοινωνικές ομάδες με ευτελή χαρακτηριστικά, που είναι ίσως οι μόνες οι οποίες ελκύουν άτομα από τον χώρο της νεολαίας, προσφέροντας σημαντική αναγνώριση και αποκτώντας μεγάλη συσπείρωση. Από ό, τι φαίνεται, ο ιδανικά δομημένος κοινωνικός χώρος δεν υπάρχει πουθενά.

Κατά πόσο λοιπόν ο νεαρός χριστιανός μπορεί να αντεπεξέλθει στην πολυτάραχη κοινωνική καθημερινότητα; Μήπως οι χριστιανοί δεν διαφέρουν τόσο από τους "κοσμικούς" της σύγχρονης κοινωνίας; Απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα βρίσκεται στην επιστολή με άγνωστο αποστολέα προς τον Διόγνητο: "Χριστιανοί γάρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔθεσι διακεκριμένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων". 

Οι χριστιανοί δε διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους ούτε ως προς τον τόπο που κατοικούν, ούτε ως προς τη φωνή, ούτε ως προς τον τρόπο ζωής. Οι χριστιανοί είναι από τον κόσμο αυτό και ζουν σε αυτόν. οι χριστιανοί αγωνίζονται, πίπτουσι και εγείρονται, αγαπούν άπαντες, μα εξ απάντων διώκονται. Είναι όμως πολιτογραφημένοι στον ουρανό, ακόμη κι αν ζουν σε αυτόν τον κόσμο. Αναμφίβολα, αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για κάθε ποίμνιο, κάθε εποχής. 

Πολλώ δε μάλλον μια ευφρόσυνη αγγελία για κάθε νέο που αγωνίζεται, που ζει υπακούοντας μεν σε καθορισμένους νόμους, αλλά με τρόπο ζωής δε, που υπερβαίνει κάθε νόμο. Η κοινωνία, με τη χριστιανική της ἐννοια, είναι ο συνεκτικός δεσμός των αγωνιζομένων, αυτών που δεν περιορίζονται στον ορθολογισμό και δεν σαγηνεύονται από τον μηδενισμό της σύγχρονης εποχής. Αυτών των αγωνιζομένων, των εν δυνάμει αγίων. 

Όσο κι αν η περί κοινωνίας πραγματικότητα είναι θλιβερή, δεν αξίζει να τρομάζει κανέναν πιστό. Η αληθινή, ουσιώδης πίστη δεν αποτρέπει, μα ενθαρρύνει και καθοδηγεί τη ζωή μες στον κόσμο. Την καθιστά πέρασμα στην πραγματική ζωή, τη ζωή στην οποία ο καθένας ίσως ελπίζει, αλλά πολλάκις ξεχνά. 

Οι νέοι χριστιανοί του κόσμου μετέχουσι πάντων ὡς πολῖται. Δεν σιωπούν, γιατί κατέχουν την αλήθεια. Δεν αδρανούν, γιατί θεωρούν μέγιστη ευθύνη τους τη διάδοση αυτής. Αναλαμβάνουν δράση, αντιδρούν και επιδρούν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, καθώς φέρουν το μήνυμα της χαράς όπου κι αν βρίσκονται. Αυτοί λοιπόν καθίστανται οι πραγματικοί κοινωνοί του Αγίου Πνεύματος, "τό φῶς τοῦ κόσμου", σε κάθε πτυχή αυτή της σκοτεινής, πολύμορφης και αχανούς συχνά κοινωνικής δομής. 
(Κουτσουπιά Δημητρίου, Φοιτητή Νομικής σχολής ΑΠΘ, Πού ανήκω; Χριστιανοί νέοι και σύγχρονη κοινωνία, Άρθρο στο Περιοδικό Παρεμβολή)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 
Καλή δύναμη στην πορεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής!