Τα παιδιά είναι το καύχημα και η χαρά των γονιών τους· αυτά γεμίζουν την καρδιά και δίνουν νόημα στη ζωή τους. Συγχρόνως όμως είναι και η μεγάλη ευθύνη και ο κόπος τους, η αγωνία της ψυχής τους. Η επιτυχία των παιδιών είναι και δική τους επιτυχία. Αντίθετα, η αποτυχία των παιδιών τους καταθλίβει και ταλαιπωρεί· τη ζουν σαν προσωπική τους αποτυχία.
Γι' αυτό και παλεύουν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν τα παιδιά, να τους εξασφαλίσουν τα απαραίτητα εφόδια για το μεγάλο ταξίδι της ζωής, να τα δουν να προοδεύουν και να πετυχαίνουν στην πορεία τους. Πόση χαρά δοκιμάζουν, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν με υγεία, όταν μορφώνουν καλό χαρακτήρα, όταν προοδεύουν στο σχολείο τους και δίνουν πολλές υποσχέσεις για το μέλλον! Και πόση λύπη και απογοήτευση, αν τα παιδιά παρουσιάζουν προβλήματα, αν εκτρέπονται σε συμπεριφορές απαράδεκτες, αν παρασύρονται σε ζωή άτακτη και αμαρτωλή!
Οπωσδήποτε την τελική ευθύνη τη φέρει ο ίδιος ο άνθρωπος για την πορεία του στη ζωή, για τις επιλογές και τις αποφάσεις του. Όσο όμως είναι μικρό παιδί, όσο είναι νέος, τη διάπλαση του χαρακτήρα του, τη μόρφωσή του την έχουν άλλοι στα χέρια τους. Αυτοί μπορούν να παίξουν σημαντικότατο ρόλο στην πορεία του παιδιού και να επηρεάσουν αποφασιστικά το μέλλον του.
Εδώ βρίσκεται το καθήκον και η ευθύνη της αγωγής. Έχουν αίσθηση της ευθύνης αυτής οι γονείς και γι’ αυτό προσπαθούν να εξασφαλίσουν για τα παιδιά τους τους καλύτερους κατά το δυνατόν φορείς αγωγής. Να γράψουν τα παιδιά τους στο καλύτερο σχολείο, να έχουν τους καλύτερους δασκάλους και καθηγητές.
Καθώς δε μεγαλώνουν, οι γονείς που επιθυμούν την πνευματική προκοπή των παιδιών τους, επιδιώκουν να τα οδηγήσουν σε πεπειραμένο Πνευματικό, που να έχει γνώση των ιδιωμάτων της παιδικής ηλικίας, κατανόηση και αγάπη.
Αλλά φορείς αγωγής δεν είναι μόνο οι δάσκαλοι, οι καθηγητές, οι Πνευματικοί, οι ιερείς και κατηχητές της εκκλησίας. Βασικότατο έργο αγωγής έχουν να κάνουν οι ίδιοι οι γονείς. Αυτοί έχουν τα παιδιά στα χέρια τους τις περισσότερες ώρες, αυτούς αντικρίζουν πρώτους τα παιδιά μόλις ανοίξουν τα μάτια τους, σ’ αυτούς δίνουν την πρώτη αγάπη, και επομένως την πρώτη εμπιστοσύνη τους. Οι γονείς τα έφεραν στη ζωή, οι γονείς πρωτίστως πρέπει και να τα καθοδηγήσουν. Αυτοί έχουν την πρώτη και κυρία ευθύνη της αγωγής τους.
Την ευθύνη αυτή όλων των γονέων τονίζει ο αιώνιος Λόγος του Θεού, όταν ρωτάει: «Τίς ἔστιν υἱός ὅν οὐ παιδεύει πατήρ;» • ποιο είναι εκείνο το παιδί που δεν το παιδαγωγεί ο πατέρας του; Διότι είναι γεγονός τους σαρκικούς πατέρες μας, όταν είμαστε σε μικρή ηλικία, τους έχουμε «παιδευτάς», δηλαδή παιδαγωγούς που μας παιδαγωγούν και με τιμωρίες για τις παρεκτροπές μας (Προς Έβρ. ιβ, 7,9).
Και σε άλλο σημείο της Καινής Διαθήκης ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται με σαφήνεια στο καθήκον των γονέων να ανατρέφουν με επιμέλεια τα παιδιά τους « ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου», να τα μεγαλώνουν με παιδαγωγία και νουθεσία, που είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού (Προς Εφ. στ, 4).
Δεν είναι επομένως αρκετό να ενδιαφέρονται οι γονείς μόνο για την καλή υγεία των παιδιών τους, να φροντίζουν μόνο για την απαραίτητη και υγιεινή διατροφή τους.
Αυτό το κάνουν και τα άλογα ζώα, που φροντίζουν με επιμέλεια και προστατεύουν τα νεογνά τους. Ο άνθρωπος είναι ανώτερο ον, είναι προικισμένος με αθάνατη ψυχή, έχει την εικόνα του Θεού μέσα του, έχει λογικό και ελευθερία. Γι’ αυτό και μπορεί να ζήσει στους φωτεινούς κόσμους του Πνεύματος, να ανεβαίνει στο ύψος του Θεού, μπορεί όμως και να καταβυθίζεται στο σκοτάδι της αβύσσου, να χάνει τελείως την ανθρωπιά του, να γίνεται χειρότερος από τα άλογα κτήνη.
Ο σκοπός της αγωγής είναι να προστατεύει τον άνθρωπο και με κάθε τρόπο να τον αποτρέπει απ’ αυτήν την κατάπτωση, από την πορεία του σε δρόμους καταστροφής και εξαθλιώσεως. Και αντίθετα, να αναδεικνύει την ευγένεια της φύσεώς του, να τονίζει την ανωτερότητά του, να φωτίζει τον νου, να διαπλάθει τον χαρακτήρα, να διαμορφώνει το ήθος του.
Ειδικότερα, η χριστιανική παιδαγωγία αποβλέπει στο να μορφώνει πνευματικά τον άνθρωπο, να του διδάσκει τη Σοφία του Θεού, τις μεγάλες και σωτήριες αλήθειες της πίστεως, να τον συγκρατεί και να τον αποτρέπει από την πορεία του στο βασίλειο του κακού, να τον αναδεικνύει άγιο και να τον οδηγεί στη βασιλεία του Θεού.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, με τον περιεκτικό και αποφθεγματικό λόγο του, συνοψίζει σε λίγες λέξεις το σκοπό αυτής της αγωγής: «πτερῶσαι ψυχήν, ἁρπάσαι κόσμον καί δοῦναι Θεῷ». Η αγωγή πρέπει να δώσει φτερά στην ψυχή, να την αρπάξει από τον κόσμο της αμαρτίας, όπου κυριαρχεί ο αρχών του κόσμου τούτου, ο διάβολος, και να την παραδώσει στον Θεό, για να βρει εκεί την αιώνια λύτρωση και ευτυχία της.
Αυτό το σπουδαιότατο και μοναδικής σημασίας έργο έχουν να εργαστούν οι χριστιανοί γονείς στα παιδιά τους. Πόσο δύσκολο είναι το έργο αυτό; Πώς μπορούν να το εργαστούν με επιτυχία; Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ειδικές συνθήκες της εποχής μας στις οποίες αναπτύσσονται τα παιδιά τους; Ποιος είναι ο τελικός σκοπός μιας υπεύθυνης αγωγής; Στα ερωτήματα αυτά, που έχουν σχέση με το πρώτιστο καθήκον των γονέων, το καθήκον της αγωγής των παιδιών τους, θα προσπαθήσουμε στη συνέχεια να δώσουμε υπεύθυνες απαντήσεις.
(Αρχιμανδρίτη Αστερίου Χατζηνικολάου, Το πρώτιστο καθήκον, Προβλήματα στη σύγχρονη οικογένεια, εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα, 2016)
συνεχίζεται...
Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου