Η παιδεία είναι εκ φύσεως λιμάνι-καταφύγιο- για όλους τους ανθρώπους (Μένανδρος)--Το πιο σημαντικό είναι να μη σταματάς ποτέ να ρωτάς. Η περιέργεια έχει το δικό της λόγο ύπαρξης (Άλμπερτ Αϊνστάιν)--Μάθε να αγαπάς αυτούς που δεν πληγώνουν την αγάπη (Γ. Ρίτσος)--Τα εμπόδια δεν με πτοούν: καθένα από αυτά ενδυναμώνει τη θέληση για το ξεπέρασμά του (Λεονάρντο ντα Βίντσι)--Η πεμπτουσία της γνώσης είναι όταν την έχεις να την εφαρμόζεις κι όταν δεν την έχεις να ομολογείς την άγνοιά σου (Κομφούκιος) --Όλοι σκέπτονται να αλλάξουν τον κόσμο και κανείς τον εαυτό του (Λέων Τολστόι) --Ό, τι επαναλαμβάνουμε μας καθορίζει (Αριστοτέλης) --Δεν αγαπούν αυτοί που δεν δείχνουν την αγάπη τους (Σαίξπηρ) --Η αρετή είναι μια κατάσταση πολέμου και για να ζήσουμε μ' αυτήν πρέπει να πολεμάμε με τον εαυτό μας (Ζαν Ζακ Ρουσσώ) --Ό,τι είναι η γλυπτική για ένα κομμάτι μάρμαρο, είναι και η μόρφωση για την ψυχή (Τζότζεφ Άντισον) --Ο μέτριος δάσκαλος λέει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. Ο ανώτερος δάσκαλος επιδεικνύει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει (Γουίλιαμ Άρθουρ Γουόρντ)--Ο αληθινά σοφός δάσκαλος δεν σε προσκαλεί στον οίκο της σοφίας του, αλλά σε οδηγεί στο κατώφλι του δικού σου πνεύματος (Χαλίλ Γκιμπράν)



Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

Γιατί δεν πρέπει να κατακρίνουμε (μέρος τρίτο-τελευταίο)



5. Ποιους πρακτικούς τρόπους προτείνουν οι άγιοι Πατέρες, για να απαλλαγούμε από το πάθος της κατακρίσεως; Οι άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν: α) Αν θέλουμε να καταπολεμήσουμε την ευκολία που έχουμε να κατακρίνουμε τους άλλους, να κατηγορούμε όχι τον άνθρωπο που αμάρτησε, αλλά τον δαίμονα που τον έσπρωξε στην αμαρτία. 
Διότι κανείς δεν θέλει να αμαρτήσει στον Θεό, μολονότι όλοι αυτοπροαίρετα αμαρτάνουμε. Με την ελεύθερη θέλησή μας διαλέγουμε το καλό ή το κακό. Ο διάβολος είναι πειραστής. Τη δουλειά του κάνει. Μας ερεθίζει να αμαρτήσουμε. 
Ή αν δεν θέλουμε να αμαρτήσουμε, μας παρακινεί να κατακρίνουμε αυτόν που αμάρτησε, για να βρισκόμαστε όλοι στο ίδιο κρίμα. Εμείς όμως, επειδή είμαστε άπειροι στην πνευματική ζωή, φυλαγόμαστε μόνο από την πρώτη παγίδα που μας στήνει ο διάβολος. Δηλαδή, προσέχουμε να μην αμαρτάνουμε. Από τη δεύτερη παγίδα του δεν φυλαγόμαστε. Με ευκολία κατακρίνουμε τους άλλους, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ότι, είτε στο πρώτο αμάρτημα πέσουμε είτε στο δεύτερο, βρισκόμαστε στον ίδιο παρονομαστή.
β) Όταν βλέπουμε τον αδελφό μας να αμαρτάνει, αντί να τον κατακρίνουμε, να προσευχόμαστε μυστικά γι’ αυτόν. Διότι αυτός ο τρόπος της αγάπης είναι ευπρόσδεκτος από τον Θεό. Την ώρα της πτώσεως ο αδελφός μας έχει ανάγκη από το έλεος του Θεού. Αν λέμε γι’ αυτόν δυο λόγια προσευχής, τον βοηθούμε ουσιαστικά. 
Αν τον κατακρίνουμε, τον παραχώνουμε ακόμη βαθύτερα στη λάσπη. Κάποιος άνθρωπος πάτησε σε βαλτώδες έδαφος και βούλιαξε μέχρι τη μέση. Έτρεξαν μερικοί να τον βοηθήσουν και τον έχωσαν μέχρι τον λαιμό. Έτσι ενεργούμε όσοι κατακρίνουμε. Αντί να βγάλουμε τον αδελφό μας από τη λάσπη, τον παραχώνουμε ακόμη βαθύτερα.
γ) Όταν ακούμε κάποιον να κατακρίνει τον πλησίον του να κλείνουμε τ’ αυτιά μας σ’ αυτά που λέει. Και αν περνάει από το χέρι μας, να μην του επιτρέπουμε να συνεχίσει  την κατάκριση, αλλά να τον διακόπτουμε λέγοντας: «Σταμάτησε, αδελφέ, να κατακρίνεις. Εγώ καθημερινώς σφάλλω σε χειρότερα. Πώς μπορώ λοιπόν να κατακρίνω τον άλλον;» Έτσι θα έχουμε δυο οφέλη. Με το ίδιο φάρμακο θα θεραπεύουμε και τον εαυτό μας και τον πλησίον μας.
Ο ιερός Χρυσόστομος μας παρακινεί να λέμε σ’ αυτόν που μας πλησιάζει, για να κατακρίνει τον άλλον: Έχεις να πεις κάτι επαινετικό για τον αδελφό; Ανοίγω τ’ αυτιά μου, για να δεχθώ τα μύρα. Θέλεις να τον κατηγορήσεις; Κλείνω την είσοδο στα λεγόμενά σου. Διότι δεν ανέχομαι να δεχθώ μέσα μου κόπρο και βόρβορο.
δ) Να μην κατακρίνουμε τους άλλους, διότι ενδέχεται οι πληροφορίες που έχουμε γι’ αυτούς να μην είναι ακριβείς. Ακόμη και με τα ίδια μας τα μάτια αν βλέπουμε τον αδελφό μας να αμαρτάνει, να μην τον κατακρίνουμε. Διότι και τα μάτια μας μερικές φορές παθαίνουν οφθαλμαπάτη! Ή κι αν δεν πάθουν οφθαλμαπάτη, δεν είναι πάντα σε θέση να διακρίνουν καθαρά. 
Αλλά και απολύτως βέβαιοι να είμαστε ότι είδαμε τον αδελφό μας να αμαρτάνει, πάλι να μην τον κατακρίνουμε. Διότι «την αμαρτία του αδελφού μας τη βλέπουμε, αλλά τη μετάνοιά του δεν τη βλέπουμε». Τις μυστικές διεργασίες που συντελούνται στα βάθη της ψυχής του μετά τη διάπραξη του αμαρτήματος δεν τις γνωρίζουμε.
Είδα άνθρωπο, γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ο οποίος φανερά αμάρτησε και μυστικά μετανόησε. Κι αυτόν που εγώ κατέκρινα ως αμαρτωλό, ο Θεός τον θεωρούσε αγνό, διότι με την ειλικρινή μετάνοια που είχε εκδηλώσει, ο Θεός τον συγχώρησε. Μας συμβουλεύει, ακόμη και λίγο πριν από τον θάνατό του αν δούμε τον αδελφό μας να αμαρτάνει, να μην τον καταδικάζουμε, διότι η απόφαση του Θεού είναι άγνωστη στους ανθρώπους.
Μερικοί φανερά έπεσαν σε μεγάλα αμαρτήματα, αλλά μυστικά έπραξαν μεγαλύτερα καλά. Έτσι εξαπατήθηκαν οι φιλοκατήγοροι, διότι εκείνο που κρατούσαν στα χέρια τους ήταν καπνός και όχι ήλιος. Επίσης μας υπενθυμίζει ότι η διάθεση του ανθρώπου αλλάζει από τη μια στιγμή στην άλλη και προς το καλύτερο και προς το χειρότερο. Ο Ιούδας ανήκε στον χορό των αγίων Αποστόλων και ο ληστής ανήκε στον χορό των φονιάδων. Αλλά είναι πολύ θαυμαστό ότι από τη μια στιγμή στην άλλη ο ένας πήρε τη θέση του άλλου!
ε) Να στρεφόμαστε στον έσω άνθρωπο και να πενθούμε για τις δικές μας αμαρτίες. «Περιεργάσθηκα τήν κατάσταση του πένθους καί δέν βρῆκα σ’ αὐτήν ἴχνος κατακρίσεως», λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Παρατήρησε προσεκτικά ότι όσοι πενθούν για τις αμαρτίες τους, ποτέ δεν κατακρίνουν τους άλλους. 
Διότι «όπως δεν συμβιβάζεται η φωτιά με το νερό, έτσι δεν συμβιβάζεται και η κατάκριση μ’ εκείνον που αγαπά τη μετάνοια». Σε άλλο λόγο του λέει: «Όποιος θρηνεί τον εαυτό του, δεν βλέπει τον θρήνο ή την πτώση ή την επίπληξη του άλλου. Κοιτάζει πώς θα θεραπεύσει τις δικές του πληγές».
στ) Να μην κατακρίνουμε τους άλλους, για να συγχωρηθούν και τα δικά μας αμαρτήματα. Παρατηρεί ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής ότι, αν αγαπούμε ο ένας τον άλλον, θα αγαπηθούμε κι εμείς από τον Θεό! Αν δείχνουμε μακροθυμία ο ένας στον άλλον, θα δείξει και σε μας μακροθυμία ο Θεός! 
Αν δεν ανταποδίδουμε κακό για το κακό που μας έκαναν, δεν θα τιμωρηθούμε σύμφωνα με τις αμαρτίες μας! Διότι τη συγχώρηση των παραπτωμάτων μας τη βρίσκουμε στη συγχώρηση των αδελφών μας. Και το έλεος του Θεού το βρίσκουμε δείχνοντας ευσπλαχνία στον πλησίον μας. 
Γι’ αυτό λέγει ο Κύριος: «Ἐάν ἀφῆτε τοῖς άνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος». Αν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα συγχωρήσει ο Ουράνιος Πατέρας και τα δικά σας αμαρτήματα (Ματθαίου στ, 14). 
Και στους μακαρισμούς λέει: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται». Μακάριοι όσοι ελεούν τους συνανθρώπους τους, διότι θα ελεηθούν και αυτοί από τον Θεό κατά την ημέρα της Κρίσεως (Ματθ. ε, 7). Να, μας χάρισε ο Κύριος τρόπο σωτηρίας και μας έδωσε αιώνια εξουσία να γίνουμε παιδιά του Θεού. Στη θέλησή μας βρίσκεται η σωτηρία μας.
Είναι μνημειώδης ο πατερικός λόγος: Σκέπαζε, για να σε σκεπάσει κι εσένα ο Θεός. Με την κατάκριση ξεσκεπάζουμε τα λάθη των άλλων, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ότι ξεσκεπάζουμε τα δικά μας αμαρτήματα. Αν θέλουμε να σωθούμε, να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο. 
Να σκεπάζουμε τους άλλους, για να μας σκεπάσει ο Θεός. Όπως η στοργική μητέρα σκεπάζει τις παρεκτροπές των παιδιών της, βρίσκοντας άλλους αθόρυβους τρόπους, για να τα βοηθήσει να διορθωθούν, έτσι κι εμείς να μην κοινολογούμε μπροστά σε όλο τον κόσμο τα σφάλματα των συνανθρώπων μας. Να είμαστε επιεικείς με τους άλλους, για να μας κρίνει με επιείκεια ο Θεός.
ζ) Να μην κατακρίνουμε τους αρχιερείς, τους ιερείς, τους μοναχούς. Η συμβουλή αυτή είναι πολύ αξιοπρόσεκτη. Κανέναν άνθρωπο δεν δικαιούμαστε να κατακρίνουμε. Πολύ περισσότερο δεν δικαιούμαστε να κατακρίνουμε τον Μητροπολίτη μας, τον Πνευματικό μας, τον Λειτουργό του αγίου θυσιαστηρίου. Όποιοι κι αν είναι στην ιδιωτική ζωή τους, ακόμη κι αν δεν στέκονται στο ύψος τους, εφόσον έχουν τη χάρη της ιεροσύνης οφείλουμε να τους σεβόμαστε, να τους τιμούμε, να παίρνουμε την ευχή τους, να δεχόμαστε τη χάρη των μυστηρίων που μας προσφέρουν. Δυστυχώς αυτά δεν τα προσέχουν οι πολλοί και γίνονται ιεροκατήγοροι. Η ιεροκατηγορία στην εποχή μας παίρνει και δίνει. Αλλά είναι ό, τι χειρότερο.
η) Να αποφεύγουμε την περιέργεια, διότι η περιέργεια δίνει τροφή στην κατάκριση. Πολλές φορές αφήνουμε τα μάτια μας να περιεργάζονται τους συνανθρώπους μας, τις κινήσεις τους, τις απρόσεκτες ενέργειές τους και με αυτόν τον τρόπο ρουφάμε την αμαρτία. Λέμε: Για να δω, τι κάνει αυτός; Καπνίζει; Δεν προσέχει τα βλέμματά του; Είναι προκλητικά ντυμένος; Τρώει καταλύσιμο φαγητό ημέρα Παρασκευή; Η ώρα κοντεύει μεσάνυχτα κι αυτός γυρίζει στους δρόμους; Αλλά γιατί είμαστε τόσο φιλοπερίεργοι; Υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε με τους άλλους; Δεν έχουμε να κάνουμε κάτι καλύτερο;
θ) Να πολεμούμε το πάθος της κατακρίσεως με την αυτομεμψία. Δηλαδή, να κατηγορούμε όχι τους άλλους, αλλά τον εαυτό μας. Αντί να κατακρίνουμε τους άλλους ότι είναι υπερήφανοι, εμπαθείς, αθυρόστομοι, γαστρίμαργοι, να κατακρίνουμε τον εαυτό μας ότι υποπίπτει σε ανάλογα πταίσματα. 
Αντί να βάζουμε στο εδώλιο του κατηγορουμένου τους άλλους γιατί έδειξαν λαιμαργία, ραθυμία, φιληδονία, φιλαυτία, φυγοπονία, να βάλουμε στο εδώλιο του κατηγορουμένου τον εαυτό μας. Να του λέμε: Στην τάδε περίπτωση έδειξες ραθυμία, στην άλλη φυγοπονία. Αποδέχεσαι αισχρούς λογισμούς. Είσαι πνιγμένος στις βιοτικές μέριμνες. Δεν προσεύχεσαι όσο πρέπει. Δεν μελετάς τον αιώνιο λόγο του Θεού. Δε συμπαρίστασαι στον εμπερίστατο αδελφό.
Μην περιμένουμε να μας κατηγορήσουν οι άλλοι.Με την αυτομεμψία να κατηγορούμε εμείς πρώτοι τον εαυτό μας. Έτσι θα έχουμε να ωφεληθούμε πολλά. Ρωτάει με πολλή χάρη ένας σύγχρονος άγιος ασκητής: «Δεν είναι καλύτερα να κατηγορούμε τον εαυτό μας για τις δικές μας αμαρτίες που τις ξέρουμε και καλύτερα και για τις οποίες θα δώσουμε μια μέρα λογαριασμό;» Αυτή η ενέργεια βοηθάει στη σωτηρία μας. Ενώ η κατάκριση μας κολάζει.
ι) Μια άλλη ωραία συμβουλή που μας δίνουν είναι να είμαστε καλοί ραγολόγοι. Καλός ραγολόγος ονομάζεται αυτός που όταν βρεθεί στο αμπέλι, διαλέγει τις ώριμες ρόγες, διότι αυτές είναι γλυκές και νόστιμες. Ποτέ δεν κόβει άγουρες ρόγες, διότι είναι στυφές. Έτσι κι εμείς σαν καλοί ραγολόγοι να παίρνουμε τα θετικά που βρίσκουμε στους άλλους, για να ωφελούμαστε. Αν ψάχνουμε και βρίσκουμε τα ελαττώματά τους, δεν είμαστε καλοί ραγολόγοι. Να μη μιμούμαστε τους πονηρούς ανθρώπους, οι οποίοι ψάχνουν τα ελαττώματα των άλλων, για να βρίσκουν σκάνδαλα.
Υπάρχουν όμως και πιστοί που προσέχουν στη ζωή τους να μην κατακρίνουν. Αυτοί ενεργούν απ’ όλους καλύτερα. Στο Μέγα Γεροντικό διασώζεται ένα πολύ διδακτικό περιστατικό. Ένας μοναχός σ’ όλη του τη ζωή ήταν αμελής στα καθήκοντά του. Κάποτε αρρώστησε βαριά και ήταν στα τελευταία του. Μερικοί πατέρες κάθονταν γύρω από την επιθανάτια κλίνη του και προσεύχονταν να έχει χριστιανικά τέλη. 
Κάποια στιγμή του μίλησε ο Γέροντας της Μονής και του είπε: «Συγχώρα με, αδελφέ, όλοι γνωρίζουμε ότι στην άσκηση δεν ήσουν πολύ επιμελής. Αλλά βλέπουμε ότι είσαι πολύ ειρηνικός. Πώς φεύγεις με προθυμία για την άλλη ζωή;» Ο ετοιμοθάνατος μοναχός του απάντησε: 
«Γέροντα, είναι έτσι όπως τα λες, την αλήθεια είπες. Σ’ όλη μου τη ζωή ήμουν αμελής στα καθήκοντά μου. Αλλά ένα πράγμα πρόσεχα πάρα πολύ. Αγωνιζόμουν να μην  κατακρίνω κανέναν άνθρωπο». Τότε ο Γέροντας του λέει με θαυμασμό: «Ειρήνη να έχεις, παιδί μου. Εσύ σώθηκες και μάλιστα χωρίς κόπο». «Δίχως κόπου ἐσώθης».
Είθε με αυτόν τον εύκολο τρόπο να κερδίσουμε κι εμείς τον Παράδεισο, εφαρμόζοντας με ακρίβεια την εντολή του Θεού: «Μή κρίνετε, ἵνα μή κριθῆτε». Να παρακαλούμε τον άγιο Θεό να μας δώσει τη χάρη Του να μην κατακρίνουμε τους άλλους ούτε εσωτερικά ούτε με τα πικρόχολα λόγια μας. 
Για να βοηθηθούμε να μην κατακρίνουμε, να συνηθίσουμε να λέμε στην προσευχή μας το αίτημα της κατανυκτικής ευχής του οσίου Εφραίμ του Σύρου: «….Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν αδελφόν μου. Ὅτι εὐλογητός εἶ εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. μήν».

 (Αβραάμ Κοκάλη, Ο ευκολότερος δρόμος για τον Παράδεισο -Να μην κατακρίνουμε-, Εκδόσεις Σωτήρ, Αθήνα 2014)

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails