Φιλοσοφούμεν γενεθλιάζοντας!

Στις 15 Ιουνίου 2010 μια ακόμη χρονιά ''φορτώθηκε'' στην πλατούλα μου! Και μιλώ ειρωνικά, βέβαια, γιατί για μένα τα χρόνια δεν είναι βάρος, αλλά ο δρόμος που οδηγεί προς την αρετή. Κι όπως έλεγε ο Ζαν Ζακ Ρουσσό(ώ): "Η αρετή είναι μια κατάσταση πολέμου και για να ζήσουμε μ' αυτήν πρέπει να πολεμάμε με τον εαυτό μας". Λένε πως ο χρόνος ωριμάζει τον άνθρωπο, καθώς οι πολύτιμες εμπειρίες μετασχηματίζονται σε κατασταλαγμένη σοφία. Συνηθίζουμε μάλιστα σε σημαντικές μέρες να ιχνηλατούμε σε μονοπάτια περισυλλογών, κάνοντας απολογισμό της χρονιάς που πέρασε, ίσως και με δέος για τα κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα του βίου μας. Αν θεωρητικά η ηλικία δοκιμάζει την πείρα της ζωής,  ποια άραγε λογική αιτία αποσαφηνίζει το ότι μεγαλώνοντας παλιμπαιδίζουμε; Μήπως η χαμένη νιότη ή η διάθεση της ανεμελιάς;

                 

Πάντως όταν κάποιος θυμάται ότι γεννήθηκε, νιώθει ότι η ζωή είναι όμορφη...  

Ονειρεύεται τούρτες (χωρίς κεράκια)...       

  

Φιλικά πρόσωπα....! Αγκαλίτσες και φιλάκια....

Γενέθλιος μέρα... η μέρα που άνοιξε ο δικός σου ήλιος την πόρτα της ζωής..! Σαφώς, σύμφωνα με την Ορθόδοξη εκκλησία, οι χριστιανοί δεν γιορτάζουμε γενέθλια, μια και θεωρείται ειδωλολατρικό έθιμο, μια παγανιστική εορτή που θύμιζε το προνόμιο των Φαραώ της Αιγύπτου, την αρχαιότερη καταγραφή γενεθλίων (3000 π.Χ.), αφού η θεά Μεσκνέτ θωρούνταν στην αιγυπτιακή θρησκεία ως  η προστάτις τις γέννησης. Αργότερα, οι αρχαίοι Έλληνες καθιέρωσαν τις εορτές των θεών σε μηνιαία βάση. Και δεν είναι τυχαίο ότι τη μέρα της γέννησης ενός παιδιού, γινόταν η γενέθλιος δόσις, τελετή προσφοράς δώρων στο νεογέννητο βρέφος. Εξάλλου, στο Βυζάντιο, για τον εορτασμό της επετείου των γενεθλίων του Αυτοκράτορα γινόταν συμπόσιο στο παλάτι με χορούς και τραγούδια. Περιγραφή ενός τέτοιου συμποσίου, εξ αφορμής των γενεθλίων του Ιουστινιανού, καταγράφει προσκεκλημένους, οι οποίοι χόρευαν γύρω από το τραπέζι τραγουδώντας εναλλάξ τα βασιλίκια, δηλαδή τραγούδια με ευχές προς τον Αυτοκράτορα. 

Η λέξη γενέθλιος πάντως παραπέμπει στις λέξεις γενέθλη/γενέτλη/γένεθλον που η σημασία τους είναι γενεά, φυλή, οικογένεια, γέννηση, αρχή, χρόνος, εποχή, πατρίδα. Αν κι εμένα, η λέξη μου θυμίζει την ιδιαιτερότητα του εορτασμού των αρίστων από τους κοινούς θνητούς, μια και η ετυμολογία της (πιθανώς) προέρχεται από τις λέξεις: γένος+ἐσθλός, δηλαδή η αριστοκρατική γενιά (έχει το προνόμιο να γιορτάζει).  

Το έθιμο των γενεθλίων πήραν από τους Έλληνες οι Ρωμαίοι, συμπεριλαμβάνοντας τα γενέθλια στο ετήσιο εορτολόγιο της κάθε οικογένειας. Μάλιστα, καθιερώθηκαν και επίσημες ημερομηνίες για τα γενέθλια του αυτοκράτορα, της οικογένειάς του και των μελών της Συγκλήτου, που ονομάζονταν Dies Natalis (μέρες γέννησης). 

Οι πρώτοι χριστιανοί αρνούνταν να γιορτάζουν γενέθλια, εφόσον πίστευαν στη σημασία του θανάτου και της αιώνιας ζωής. Άλλωστε, αποκορύφωμα και κέντρο εορτασμού για κάθε χριστιανό είναι η Θεία ευχαριστία, η τέλεση της οποίας γίνεται για την ανάμνηση του Κυρίου (Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν). 

Αναρωτιέται εύκολα όμως κάποιος γιατί λέμε το Γενέθλιο/Γενέσιο της Θεοτόκου ή του Προδρόμου; Και γιατί η εκκλησία δεν δέχεται τη γενέθλιο ημέρα των ανθρώπων, εφόσον εορτάζει τα Χριστούγεννα μόλις από τον 4ο μ.Χ. αιώνα; Η διαφορά έγκειται στη σημασία του γεγονότος. Άλλη σημασία δίνεται στην ανάμνηση μιας θρησκευτικής εορτής, εφόσον όλοι γιορτάζουμε την ονομαστική μας εορτή (πανήγυρις αγίου προσώπου) κι άλλη φυσικά στην κοσμική σημασία του όρου γενέθλια, που θυμίζει την αποθέωση (αναγόρευση σε θεούς) ηγεμόνων, βασιλέων ή τοπικών ηρώων στην αρχαία Ελλάδα των ελληνιστικών χρόνων. 

Κανείς δεν υποτιμά ή υποβιβάζει τη γέννηση κάθε ανθρώπινου πλάσματος, εφόσον είναι δημιούργημα του θεού και μάλιστα με στόχο τη Θέωση. Η διάκριση γίνεται στο πώς γιορτάζουμε και πόση επισημότητα δίνουμε στα γενέθλιά μας. Σαφώς και θα θυμηθούμε τη μέρα που ήρθαμε Θεία Χάριτι στον κόσμο. Κι όπως λένε οι Άγιοι Πατέρες, κυρίως καλό είναι να θυμόμαστε πότε βαπτιστήκαμε και πότε πήραμε τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος, μια κι αυτή η μέρα δηλώνει την πνευματική μας αναγέννηση. 

Μπορεί για ορισμένους τα γενέθλια να νοούνται ως εορτασμός της ζωής. Όμως, η δυτική σκέψη και τα πρότυπά της μας κληροδότησαν το birthday (η λέξη στον ενικό) κι εμείς- φανταστείτε πόσο έξυπνοι είμαστε- το μεταφράσαμε σε γενέθλια (η λέξη στον πληθυντικό: το ένα έγινε πολλά!) 

Μάλλον πολλές φορές αναζητούμε χαρούμενες εκδηλώσεις, ώστε να ανακαλύψουμε τη χαμένη μας χαρά και αισιοδοξία. Και μερικές φορές το παράπονο για τα χρόνια που φεύγουν συνηγορεί στη δημιουργία επίπλαστων συγκεντρώσεων, για να γιορτάσουμε τη μια και σημαντική ημέρα που είναι η επέτειος της γέννησης μας. Μα γιατί να γιορτάζουμε μόνο τη μια μέρα και να μην γιορτάζουμε κάθε μέρα; 

Κάθε μέρα, φίλοι μου, πρέπει να τη θεωρούμε γιορτή, εφόσον η ευλογία του Θεού μας επέτρεψε να συνεχίσουμε την περιπλάνησή μας στο μονοπάτι της ζωής, ώστε να ανακαλύψουμε το δρόμο που θα μας οδηγήσει στο Δημιουργό μας. Και το πιο παράξενο: το μονοπάτι της ζωής περνά από το μονοπάτι του θανάτου. Για να ζήσεις, πρέπει να πεθάνεις, έλεγε ο Κύριος. Και βέβαια, η αναφορά των ευλογημένων λόγων Του σχετιζόταν με την παντελή νέκρωση του αμαρτωλού εαυτού μας, εφόσον η νέα ζωή, "ἡ ἐν καινότητι ζωῆς" πορεία του αναγεννημένου ανθρώπου, συνιστά την πνευματική ευτυχία. Κι έχει τελικά σημασία, αν θέλουμε να ζούμε ανθρωποκεντρικά, όπως οι Δυτικοί (καθολικοί και προτεστάντες) ή θεανθρωποκεντρικά, όπως επιτάσσει η Ορθόδοξος λατρεία. Γιατί στη ζωή μας, αξία δεν έχει να είσαι πολύχρονος, αλλά ευλογημένος στα χρόνια που θα ζήσεις. Μπορεί ο Οδυσσέας Ελύτης να εκφράζει το "Παράπονο" για μια ζωή που δεν πρόλαβε να ζήσει.....

αλλά, "ό, τι αξίζει είναι οι στιγμές'' .......



γιατί "τα καλύτερα θα'ρθουν'':