Για τον καθηγητή μου

Ανατρέχοντας στα άρθρα μιας τοπικής εφημερίδας, το μάτι μου σκάλωσε σε μια φράση: «Έτσι με ήθελε η ζωή». Όταν διάβασα το όνομα του αρθογράφου, συνειδητοποίησα με έκπληξη πως είναι ο καθηγητής της Φυσικής, που είχα στο Λύκειο, παλαίμαχος πλέον.

Κάνοντας το δικό του απολογισμό ζωής, κάποιες ανύποπτες ώρες, που η μοναξιά χτυπά την πόρτα, μου μετέδωσε την πίκρα του για πρόσωπα και καταστάσεις που συνυπάρχουν στη ματαιοδοξία του σήμερα. Διάβασα όσα έγραψε και τα μοιράζομαι μαζί σας ως φόρο τιμής σε εκείνον που συνέβαλε, για να γίνω κι εγώ άνθρωπος: 



Μόνος. Έτσι με ήθελε η ζωή. Με πάλευε από καιρό. Πάντα σιμά μου κόσμος περιεστρέφετο, μου άρεσε έτσι να ζω. Όμως, σιγά-σιγά η ζωή, το άγχος αυτής, η βιοπάλη, σκότωσαν τα αισθήματά μου και η ψυχή μου έγινε και πάλι ένα ντουλάπι άδειο. Βρέθηκα να ζω ξανά στα σύνορα της μοναξιάς. Η μοναξιά αυτή δεν έχει τίποτα κοινό με την ασκητική μοναξιά, είναι αλλιώτικη από τη φιλοσοφική, διαφορετική από τη μοναξιά των ποιητών, τόσο αλλιώτικη από τη μοναξιά όλων εκείνων που αναζητούσαν σ’ αυτή το βάλσαμο μιας ψυχικής ίασης.

Οι μορφές αυτής της μοναξιάς εμφανίζονται χωρίς καταναγκασμό. Σήμερα εκλογή δεν υπάρχει, μας επιβάλλεται. Είναι άτεγκτη, κυκλώνει κάθε άνθρωπο, τον τυλίγει σ’ ένα παγωμένο σεντόνι και οι πύλες των διεξόδων είναι κλειστές. 



Μέσα σ’ αυτά τα ασφυκτικά πλαίσια που απορροφούν το οξυγόνο της ζωής, η μόνη διέξοδος είναι η επικοινωνία με το συνάνθρωπο. Επικοινωνία απαλλαγμένη από σκοπιμότητες και συμφέροντα. Επικοινωνία ψυχική. 



Ο δρόμος όμως, που οδηγεί στην ψυχή του άλλου, έχει ναρκοθετηθεί. Κι έτσι, βουλιάζουμε στη μοναξιά μας, φυλακισμένοι στο κλουβί του ατομισμού. Στη λύσσα της βίας, κινούμαστε σ’ έναν κόσμο με αχρηστευμένη την αίσθηση της ζωής. Μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο τα προσωπικά οράματα νεκρώνονται, η φωνή δεν ακούγεται και το χειρότερο, μια σαθρή κοινωνία επιτρέπει την ανάδειξη σαθρών. Σήμερα δεν έχουμε φίλους, έχουμε γνωστούς. Σήμερα λείπει από τις ανθρώπινες σχέσεις η αγάπη. 



Εκείνο όμως που θα διώξει τη μοναξιά της ζωής μας είναι η προσφορά στο συνάνθρωπο. Η αίσθηση της βοήθειας θα πληρώσει το μόριο της ύπαρξής μας με μια πρωτόγονη χαρά. Κάνοντας λιγότερο λυπημένη κάποιαν άλλη ψυχή, κάνεις περισσότερο χαρούμενη τη δική σου ψυχή και ικανή να πολεμήσει με τη μοναξιά, το άγχος, την πλήξη και την ανία που λεηλατούν τη ζωή μας. Το έργο μας επομένως, είναι να συντρίψουμε έτσι τα όρια της μοναξιάς, να αφήσουμε το εγώ και να ταυτίσουμε τη ζωή μας με το εσύ. Να γίνουμε άνθρωποι της προσφοράς και να μη λησμονούμε ότι η καρδιά υπάρχει, για να ακούει το διπλανό μας. 



Τα λόγια του καθηγητή διαχρονικά. Και πόσο ανθρώπινα! Χάνεται η επικοινωνία στις μέρες μας, γιατί όλοι γινόμαστε σαλιγκάρια και χελώνες: κλεινόμαστε στο καβούκι μας. Έχουμε ξεχάσει να μοιραζόμαστε τις έννοιες και τους φόβους μας με τους ανθρώπους. Λησμονήσαμε να λέμε «ευχαριστώ» και «να είσαι καλά». Ίσως, γιατί δεν αγαπάμε πια και τίποτα δεν μας δίνει χαρά. 

Πιθανότατα γιατί δεν στρέψαμε μια ματιά στο παρελθόν να ευχαριστήσουμε εκείνους που μας έδωσαν τη δύναμη να πορευτούμε στο σκληρό μονοπάτι που λέγεται ζωή. Γονείς, πνευματικούς οδηγούς και κυρίως δασκάλους. 

Αλήθεια, τι μπορεί να χωρέσει η ψυχή ενός ανθρώπου, όταν ανατρέξει σε μνήμες του παρελθόντος και αναλογιστεί πόσα πράγματα του πρόσφεραν οι δάσκαλοι; Μεταλαμπάδευση γνώσεων; κληροδότηση αξιών; Σφυρηλάτηση χαρακτήρα; Άραγε να μπορεί ένα ταπεινό ευχαριστώ να υπερβεί τα συναισθήματά μου και να δαμάσει όλα τα ευχαριστώ που θέλω να πω σ’ όσους στάθηκαν δίπλα μου; Αδύνατον! Κι αν ακόμη μια τόσο δα μικρή λέξη είναι ικανή να μεταμορφώνει ψυχές, θα τη χάριζα στους γονείς μου και έπειτα στους καθηγητές μου. Η φράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου φωτεινή επιγραφή στο μυαλό μου: «Στους γονείς μου χρωστώ το ζῆν, στο δάσκαλό μου το εὖ ζῆν». Μπορεί ο Κομφούκιος να πρεσβεύει: "Εκείνος που ξέρει τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις, μιλάει χωρίς λόγια", αλλά με την παρουσία ενός ικανού δασκάλου, μαθαίνεις να κυβερνάς τη γλώσσα και να απελευθερώνεις το μυαλό. 

Θυμάμαι λοιπόν κάτι που εμένα με είχε αγγίξει,όταν βρισκόμουν στην αρχή (σχεδόν) της καριέρας μου! Τότε, κάποιος μαθητής μου είχε πει: " Δεν ξέρω αν υπάρχουν καλοί και κακοί καθηγητές. Δεν ξέρω αν υπάρχουν καλοί και κακοί δάσκαλοι. Όμως, για μένα υπάρχουν σωστοί άνθρωποι που με το μεράκι τους μου δίνουν φτερά ενθουσιασμού, για να σηκωθώ ψηλότερα".