Θαυμαστές διηγήσεις μέρος 72ο

 

Η θεία λατρεία αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην πνευματική μας ζωή. Λέγεται ότι εάν λατρεύουμε τον Θεό έτσι όπως πρέπει, δεν χρειάζεται τίποτε άλλο για την πνευματική μας πρόοδο. Ο ίδιος ο Κύριος είχε διδάξει στη Σαμαρείτιδα ότι πρέπει να λατρεύουμε τον Θεό "ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ (Ιω. δ, 23)", δηλαδή με τον εσωτερικό μας κόσμο, με το πνεύμα μας και με επίγνωση της Λατρείας που Του αρμόζει. Τι σημαίνει όμως αυτό; 

Ο άγιος Ιάκωβος ο αδελφόθεος, αναφερόμενος στην επιστολή του στα ολισθήματα της γλώσσας, γράφει: "Ἐν αὐτῇ εὐλογοῦμεν τόν Θεόν καί πατέρα, καί ἐν αὐτῇ καταρώμεθα τούς ἀνθρώπους τούς καθ' ὁμοίωσιν Θεοῦ γεγονότος· ἐκ τοῦ αυτοῦ στόματος ἐξέρχεται εὐλογία καί κατάρα. Οὐ χρή, ἀδελφοί μου, ταῦτα οὕτω γίνεσθαι, μήτι ἡ πηγή ἐκ τῆς αὐτῆς ὀπῆς βρύει τό γλυκύ καί το πικρόν; μή δύναται, αδελφοί μου, συκῆ ἐλαίας ποιῆσαι ἤ ἄμπελος σῦκα: οὕτως ούδεμία πηγή ἁλυκόν καί γλυκύ ποιῆσαι ὕδωρ (Ιακ. γ, 9-12)". 

Με άλλα λόγια μας διδάσκει ο Άγιος ότι δεν είναι δυνατόν η ίδια πηγή να αναβλύζει γλυκό και πικρό νερό· δηλαδή, από το ίδιο στόμα να βγαίνουν λόγια δοξολογίας προς τον Θεό, αλλά και -έστω κι αν συμβαίνει σε άλλη περίσταση- λόγια κατάρας προς τους συνανθρώπους μας, οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί, για να μοιάσουν στον Θεό. Οφείλουμε δηλαδή να κρατούμε καθαρό το στόμα μας όχι μόνο από την κατάρα, αλλά και από οποιαδήποτε ρυπαρό, εφάμαρτο λόγο. Η παραπάνω επισήμανση του Αγίου ισχύει πολύ περισσότερο για τον νου και την καρδιά μας, στην περίπτωση της λατρείας του Θεού. 

Στη θεία λατρεία συμμετέχουμε κατ' εξοχήν με τον εσωτερικό μας κόσμο. Πώς όμως θα μιλήσουμε στον Κύριο με την καρδιά μας, η οποία ολόκληρη την εβδομάδα ενδεχομένως αδιαφόρησε για το θέλημα του Θεού, στράφηκε στα γήινα, επιθύμησε αμαρτωλά, θύμωσε, δεν ανέπεμψε καμιά δοξολογία στον Κύριο, ασχολήθηκε με εμπάθεια με το ελάττωμα του συνανθρώπου και γενικά έζησε χωρίς ιδιαίτερο φόβο Θεού και νήψη;

Όποιος έχει το ελάχιστο φιλότιμο και τη στοιχειώδη γνώση της θείας λατρείας, θα νιώσει ντροπή να παραστεί ενώπιον του Θεού. Η "ἐν πνεύματι" λοιπόν ''καί ἀληθείᾳ" λατρεία του Θεού κατ' αρχάς σημαίνει συναίσθηση του ποιος είναι ο Θεός στον Οποίο απευθυνόμαστε και ποιοι είμαστε εμείς που προσήλθαμε στον ναό, για να Τον λατρεύσουμε. Ο Θεός είναι άγιος, "ὁ πάσης ἐπέκεινα καθαρότητος". Οι άγιοι Άγγελοι, ασύγκριτα μεγαλύτερης καθαρότητας από εμάς, ποτέ δεν συνηθίζουν το θείο μεγαλείο, αλλά αδιάλειπτα, νύχτα και ημέρα, δοξολογούν την Αγία Τριάδα, με συνεχή και αδιάπτωτο ενθουσιασμό και με ευφρόσυνο τρόμο! 

Η αληθινή αυτογνωσία επομένως μας υποδεικνύει ένα πρώτο στοιχείο της θεάρεστης λατρείας: τη συντριβή, την ειλικρινή μετάνοια· τη βαθιά συναίσθηση ότι κανονικά δεν έχουμε δικαίωμα να μιλήσουμε στον Κύριο και να παραστούμε ενώπιόν Του, διότι στην καθημερινή μας ζωή δεν συμπεριφερόμαστε σαν παιδιά του, είμαστε αμαρτωλοί, εμπαθείς, ακάθαρτοι. Το λέει τόσο όμορφα ένα τροπάριο που διαβάζουμε στο Μέγα Απόδειπνο: 

"Κύριε, εἰ μή τούς ἁγίους σου εἴχομεν πρεσβευτάς καί τήν ἀγαθότητά σου συμπαθοῦσαν ἡμῖν, πῶς ἐτολμῶμεν, Σῶτερ, ὑμνῆσαι σε, ἄν εὐλογοῦσιν ἀπαύστως ἄγγελοι; Καρδιογνῶστα, φεῖσαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν". Κύριε, αν δεν είχαμε τους αγίους σου να πρεσβεύουν για μας και την αγαθότητά σου να μας συμπαθεί, πώς θα τολμούσαμε, Σωτήρα, να υμνήσουμε Εσένα, τον Οποίο ακατάπαυστα δοξολογούν οι Άγγελοι; Εσύ, που γνωρίζεις τις καρδιές μας, λυπήσου τις ψυχές μας. Το να μιλάμε στον Θεό χωρίς ταπείνωση, χωρίς μετάνοια, δείχνει αναισθησία και μας απομακρύνει από τον Θεό. 

Ο Κύριος βδελύσσεται και αποστρέφεται τον υπερήφανο, ενώ ελεεί τον συντετριμμένο. Στο βιβλίο του Ησαΐα, ο Κύριος ελέγχει τους Ιουδαίους για τις θυσίες τους, γιατί ναι μεν γίνονταν  κατά το τυπικό που είχε ορίσει ο Θεός, η ζωή τους όμως δεν ήταν σύμφωνη με το θείο θέλημα. Τους έλεγε λοιπόν ο Κύριος: Τι να τις κάνω τις πολλές θυσίες που μου προσφέρετε; Αν μου προσφέρετε σιμιγδάλι, θα είναι αυτό μάταιο· το  θυμίαμα που μου προσφέρετε είναι σιχαμερό για μένα. Μισώ τις γιορτές σας. Όταν απλώνετε τα χέρια σας σ' εμένα ικετευτικά, θα αποστρέφω τα μάτια μου από σας κι αν μακρύνετε τη δέησή σας, δεν θα σας ακούω. Γιατί; Διότι τα χέρια σας είναι γεμάτα αίματα. 

Μετανοήστε για τις αδικίες που κάνετε σε βάρος των συνανθρώπων σας, σπλαχνισθείτε τους πονεμένους συνανθρώπους σας και τότε θα σας ακούσω.... Ενώ ακόμη θα με επικαλείσθε, εγώ αμέσως θα έρχομαι κοντά σας, βοηθός και συμπαραστάτης σας (Ησ. α, 1-2, νη [58] 1-11). 

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!