Παναγία: ένα πρόσωπο-λύτρωση για το ανθρώπινο γένος

Η τιμή και η αγάπη προς το πρόσωπο της Παναγίας έχει ρίζες θεολογικές. Το πρόσωπό Της αποτελεί κομβικό σημείο πραγματοποίησης του λυτρωτικού έργου του Θεού για χάρη του ανθρώπου. Ο τρόπος συμμετοχής Της στο έργο αυτό αποκαθιστά κατ’ αρχήν την αξία του ανθρώπου μετά την πτώση. Η Παναγία εκπροσωπεί μιαν ανθρωπότητα, με την οποία ο Θεός επιθυμεί να ανοίξει διάλογο, σεβόμενος απόλυτα το δώρο της ελευθερίας, που της χάρισε από την πρώτη κιόλας στιγμή της δημιουργίας της. Και ποιος είναι αυτός ο εκπρόσωπος; 

Μια άσημη κόρη από την Παλαιστίνη, άγνωστη, αδιάφορη για τους ισχυρούς και τους επωνύμους. Ακόμη και πριν από την ενανθρώπισή Του, ο Θεός επιλέγει με συνέπεια να κινείται στις αθέατες πλευρές τη ανθρώπινης δημοσιότητας, κάνοντας όργανα της χάριτός Του τους μωρούς και άσοφους του κόσμου τούτου. Διότι εκεί βρίσκει πάντα τη μια και μοναδική προϋπόθεση, προκειμένου να αποκαλυφθεί και να λυτρώσει: Την ταπεινοφροσύνη. 

Μια ταπεινοφροσύνη, η οποία στο πρόσωπο της Θεοτόκου, συνδυάζεται με την αξιοπρέπεια του διαλόγου με τον απεσταλμένο άγγελο, αλλά και με την αρχοντική αποδοχή του θελήματος του Θεού. Κι αυτή, όχι ως μια τυφλή υποταγή, αλλά ως ελεύθερη προσφορά του νου, της καρδιάς, ολόκληρου του είναι Της. Αυτή η ταπεινοφροσύνη της Παναγίας γίνεται η αιτία να φανερωθεί και το αληθινό πρόσωπο του Θεού προς τους ανθρώπους. 

Το πρόσωπο της απέραντης πατρικής αγάπης, της διάκρισης, της συγκατάβασης και της άφεσης. Το πρόσωπο εκείνο, που ο Διάβολος κατάφερε να το εγκαταστήσει παραμορφωμένο στον νου και στην καρδιά του Αδάμ και της Εύας. Η προπατορική παράβαση έμαθε τον άνθρωπο να ανταγωνίζεται, πρώτα με τον Θεό και μετά με τον συνάνθρωπο, τον σύντροφο, τον συνοδοιπόρο. Η διαβολή του Πειρασμού γέμισε την ανθρώπινη ψυχή με φόβο για έναν Θεό, που ξέρει μόνο να στέλνει κεραυνούς και να συντρίβει το πλάσμα Του, ζητώντας από αυτό θυσίες εξιλασμού και σπαρακτικά καλοπιάσματα. 

Κι όμως! Μια κόρη αγνή στο σώμα, κυρίως, όμως, αγνή στην καρδιά και την διάθεση, ήταν αρκετή για να βρει άνοιγμα ο Θεός της αγάπης στην ανθρώπινη ιστορία, προκειμένου να φανερώσει το αληθινό Του πρόσωπο. 

Πρόσωπο αγάπης σφοδρής, μανικής, ικανής να Τον οδηγήσει στην κένωση από την παντοδυναμία Του και στην πρόσληψη της μορφής του δούλου, για να αποκατασταθεί η σχέση Πατέρα με υιούς και θυγατέρες.
Ποτέ δεν θα μάθουμε, αν, χωρίς την Παναγία, θα πραγματοποιείτο, τουλάχιστον εκείνη τη χρονική στιγμή, η είσοδος του Θεού στον δικό μας, τον κοσμικό χρόνο. Αυτό που ξέρουμε, όμως, με βεβαιότητα, είναι πως σε εποχές σαν τη δική μας, εποχές που νιώθουμε ασήμαντοι και ανίσχυροι, η Παναγία μας θυμίζει πως ένας άνθρωπος αρκεί, για ν΄ αλλάξει τη ροή της ιστορίας.  

Μπορεί ο Θεός να έχει για θρόνο Του το σύμπαν και, ακόμη περισσότερο, την καρδιά του καθενός μας, όμως, ο χώρος πρέπει να ανοιχτεί με δική μας απόφαση και δικό μας κόπο. Η διαδικασία αυτή μπορεί να μας μεταβάλει σε μήτρες αγάπης, έτοιμες να γεννήσουν αγάπη και αγιότητα, που ο κόσμος διψάει όσο τίποτε άλλο.

Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της θεοτοκίας της Παναγίας μας: πέραν του ότι προσέφερε χώρο, προκειμένου ο Αχώρητος να βρει καταφύγιο ως βρέφος, άνοιξε την πόρτα της ανθρωπότητας, προκειμένου να μπορέσει ο Θεός να κάνει το τελευταίο βήμα από τα άπειρα που διήνυσε με δική Του πρωτοβουλία, για να υλοποιήσει το όνομά Του: «Εμμανουήλ»: ο Θεός με τους ανθρώπους.

Πίσω, όμως, από τα βαθύτερα θεολογικά μηνύματα, ξέρουμε όλοι πως μια σχέση πολύτιμη πραγματοποιείται ανάμεσα στην Παναγία και σε κάθε άνθρωπο, που προστρέχει στην προστασία Της. Να είναι η απεικόνιση στο πρόσωπό Της της μητρικής παρουσίας, που όλοι κάποτε δεχτήκαμε από τη φυσική μας μάνα; Να είναι η διαίσθηση, πως θα αποτελεί για πάντα οδό, που οδηγεί απευθείας στην αγκαλιά του Θεού;

Σημασία έχει, πως στη ζωή της Εκκλησίας, ο θάνατός Της βιώνεται ως κοίμηση και ως μετάσταση, δηλ. συνάντηση με τον Πλάστη και Υιό Της. Και σ΄ αυτή Της την ανάβαση προς την ανεκλάλητη Θεϊκή αγκαλιά, νιώθουμε -επειδή είναι αλήθεια- να παρασύρει ολόκληρη την ανθρωπότητα και τον καθένα από μας ξεχωριστά.
 (Η Παναγία μας θυμίζει ότι ένας άνθρωπος αρκεί για να αλλάξει την Ιστορία, Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, Εφημερίδα Δημοκρατία, 2/8/2014)

Όπως λέγει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, η σάρκωση του Κυρίου δεν ήταν έργο μόνο του Τριαδικού Θεού, "αλλά και της θελήσεως και της πίστεως της Παρθένου". Διότι η ενανθρώπιση δεν μπορούσε να γίνει αναγκαστικά σε βάρος της ελευθερίας μας. Έπρεπε και οι άνθρωποι να συμφωνήσουμε και να δεχτούμε να λυτρωθούμε με την παρουσία του Θεού ανάμεσά μας. Αυτήν ακριβώς τη θέληση της ανθρωπότητας την εξέφρασε η Παναγία μας με τα συγκλονιστικά εκείνα λόγια: "Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά τό ῥῆμα σου (Λουκά, α, 38). 

Έγινε με τον τρόπο αυτό η Μητέρα του ενσαρκωθέντος Θεού. Τον κράτησε στα σπλάχνα Της. Τον γέννησε. Τον ανέθρεψε. Θαύμα ασύλληπτο. Έτσι υπηρέτησε η Υπεραγία Θεοτόκος τον ερχομό του Θεού στη γη και με τον τρόπο αυτό ετοίμασε το λιμάνι της σωτηρίας των ανθρώπων (Σκέψεις ιεράρχη). 

Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἐπιστάμεθα πάντες, Παρθένον ἀληθῶς, καὶ μετὰ τόκον φανεῖσαν, οἱ πόθῳ καταφεύγοντες, πρὸς τὴν σὴν ἀγαθότητα· σὲ γὰρ ἔχομεν ἁμαρτωλοὶ προστασίαν, σὲ κεκτήμεθα, ἐν πειρασμοῖς σωτηρίαν, τὴν μόνην Πανάμωμον(Θεοτοκίον)

Όταν ήλθε η ώρα να αναχωρήσεις από τον πρόσκαιρο και φθαρτό κόσμο και να εγκατασταθείς στον άφθαρτο και θεσπέσιο κόσμο των ουρανίων σκηνωμάτων, δεν εγκατέλειψες τον κόσμο.  Ενώ έφυγες από τη γη και πέταξες με τη χάρη του Υιού και Θεού Σου στον ουρανό, εξακολουθείς να είσαι κοντά μας. Σε νιώθουμε δίπλα μας. Σε αισθανόμαστε να μας βλέπεις στοργικά με το πανάγιο και όλο αγάπη βλέμμα σου, σαν Μητέρα μας (Ο Σωτήρ)

Καλημέρα σας! 

Πολύχρονοι όσοι και όσες γιόρταζαν! Εύχομαι η Παναγία να μας σκεπάζει όλους με τη ζεστή αγκαλιά Της! 

(Η ανάρτηση της Δευτέρας πραγματοποιείται σήμερα, λόγω διακοπών!)