Παραινέσεις προγόνων

Η παιδεία και η μόρφωση προσφέρονται από την παιδική ηλικία κι είναι διαπαιδαγώγηση προς την αρετή. Κάνει τον πολίτη να επιθυμεί και να του αρέσει να γίνει τέλειος, να ξέρει δηλαδή να εξουσιάζει και να εξουσιάζεται με δικαιοσύνη (Πλάτων). 
Ἀβουλίᾳ γάρ πολλά βλάπτονται βροτοί: οι άνθρωποι επειδή δεν σκέπτονται σωστά παθαίνουν πολλές συμφορές (αρχαίο ρητό)

Χωρίς να φεισθούν τα ιερά κτήματα ούτε και τα δημόσια, κλέβουν αρπάζοντας ο ένας από εδώ και ο άλλος απ' εκεί. Δεν κάνουν εξαίρεση ούτε και του ιερού ναού της Δικαιοσύνης. Και όμως αυτή και με τη σιωπή της γνωρίζει τα παρόντα και τα παρελθόντα. Με την πάροδο του χρόνου, εξάπαντος, έρχεται, για να τιμωρήσει τους φταίχτες (Σόλων). 

Όπως οι γεωργοί τοποθετούν μικρούς πασσάλους, για να στηρίξουν τα μικρά φυτά, έτσι και οι καλοί παιδαγωγοί τοποθετούν κατάλληλα στηρίγματα στους νέους με τις καλές συμβουλές και νουθεσίες  τους, ώστε να βλασταίνουν σωστά και ίσια τα ήθη τους (Πλούταρχος).

Έχεις ένα χωράφι με γόνιμο χώμα. Εάν όμως παραμεληθεί, τότε καταντά να γίνει χέρσο, γεμάτο χόρτα. Όσο από τη φύση του έτυχε να είναι καλό και γόνιμο, τόσο από την αμέλεια και την αδιαφορία να καλλιεργηθεί μένει παρατημένο και ακαλλιέργητο και γι' αυτό πηγαίνει τελείως χαμένο (Πλούταρχος). 

Εὖ μέν τραφέντων καί τρεφομένων τῶν νέων πάντα ἡμῖν κατ' ὀρθόν πλεῖ: όταν οι νέοι έχουν ανατραφεί και συνεχίζουν να ανατρέφονται σωστά, όλα ευοδώνονται και οι υποθέσεις μας όλες πηγαίνουν καλά (Πλάτων).
Πλείστη δέ χάρις κατά μέτρον ἰούσης (γλώσσης): όταν η γλώσσα ακολουθεί το μέτρο, τότε τα λόγια έχουν χάρη (Ησίοδος). 

Ἐπιπολάζειν οὔ τι χρή  τόν θυμόν, ἀλλά τόν νόον: δεν πρέπει να κυριαρχεί και να υπερισχύει ο θυμός και η οργή (στις ενέργειες του ανθρώπου), αλλά η σκέψη (Επίχαρμος).
Ἥδιον, οὐδέν οὐδέ μουσικώτερον ἔστ' ἤ δύνασθαι λοιδορούμενον φέρειν: τίποτε δεν είναι πιο ευχάριστο και δείγμα πνευματικής καλλιέργειας, αλλά και ανωτερότητας, από το να μπορείς να υπομένεις τους πειρακτικούς λόγους και την περιφρονητική συμπεριφορά των άλλων (αρχαίο ρητό).

Να αγαπάς τη μόρφωση, τη σωφροσύνη, τη φρονιμάδα, την αλήθεια, την πίστη, την εμπειρία, την επιδεξιότητα, τη συνεργασία, την επιμέλεια, την οικονομία, την τέχνη και την ευσέβεια (Θαλής ο Μιλήσιος).
Δεῖ καρτερεῖν ἐπί τοῖς παροῦσι καί θαρρεῖν περί τῶν μελλόντων: πρέπει να δείχνει κάποιος καρτερία και υπομονή για όσα του συμβαίνουν τώρα και να αισιοδοξεί για τα μέλλοντα (Ισοκράτης). 

Ξενιτείη βίου αὐτάρκειαν διδάσκει· μᾶζα γάρ καί στιβάς λιμοῦ καί κόπου γλυκύτατα ἰήματα: η ξενιτιά διδάσκει αυτάρκεια και ολιγάρκεια στη ζωή. Γιατί η φτωχική ζωή και το αχυρένιο στρώμα είναι τα πιο γλυκά γιατρικά για την πείνα και τον κόπο (Δημόκριτος).

Τούς βουλομένους ἀθανάτους εἶναι, δεῖ ζῆν εὐσεβῶς καί δικαίως: αυτοί που θέλουν να κερδίσουν την αθανασία πρέπει να ζουν με ευσέβεια και δικαιοσύνη, δηλαδή με αρετή (Αντισθένης).
Ἡ τῶν χρηστῶν ὁμιλία ἄσκησίς ἐστι τῆς ἀρετῆς, ἡ δέ τῶν πονηρῶν κατάλυσις: η συναναστροφή με καλούς ανθρώπους είναι άσκηση της αρετής, ενώ η συναναστροφή με κακούς είναι εξαφάνιση της αρετής (Ξενοφών).

Ἄριστον μάθημα τό ἀπομαθεῖν τά κακά: το καλύτερο μάθημα είναι να μπορέσει κάποιος να ξεμάθει τις κακές συνήθειες που έχει αποκτήσει (Σόλων).  
Ὀψιμαθῆ εἶναι μᾶλλον ἤ ἀμαθῆ: καλύτερα να μαθαίνει κάποιος και να διδάσκεται σε προχωρημένη ηλικία παρά να μένει αγράμματος (Κλεόβουλος ο Ρόδιος). 

Τά ἀφανῆ τοῖς φανεροῖς τεκμαίρου: να κρίνεις τα άγνωστα από τα γνωστά και τα φανερά (Σόλων). 
Αἰδώς σωφροσύνης πλεῖστον μετέχει: ο σεβασμός είναι αρκετά συνδεδεμένος με τη σωφροσύνη (Θουκυδίδης).

Η σκέψη του ανθρώπου περισσότερο από τα φτερά, χρειάζεται παπούτσια με μολύβδινες σόλες, για να στηρίζεται πάντοτε στερεά επάνω στο έδαφος της πραγματικότητας (Βάκων)

Ἄνευ τοῦ μαθεῖν οὐκ ἐστιν οὐδέν χρησίμως ποιεῖν: χωρίς γνώση και μάθηση δεν είναι δυνατόν κάποιος να επιτύχει τίποτε χρήσιμο στη ζωή του (Πλούταρχος).
Μή ἐπί παντί λυποῦ: να μη
λυπάσαι για το καθετί (Ηράκλειτος)

Λύπης δέ πάσης γίνετ΄ἰατρός χρόνος: ο χρόνος θεραπεύει οποιαδήποτε λύπη (αρχαίο ρητό)
Τίς ἄριστος οἶκος; Ὅπου τά κτήματα μήτε κτωμένοις ἀδικίᾳ μήτε φυλάττουσιν ἀπιστίᾳ μήτε δαπανῶσι μετανοίᾳ πρόσεστι: ποιο σπίτι (νοικοκυριό) θεωρείται το καλύτερο; Εκείνο όπου τα κτήματα ούτε αποκτήθηκαν με αδικίες, ούτε διατηρούνται με απάτη, ούτε μετανιώνουν οι άνθρωποι για ό, τι ξόδεψαν (Σόλων).

Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη που αντέχει ακόμη, μολονότι κάποιοι έχουν εξαπολύσει όλα τα θεριά, για να τη φάνε. Έφαγαν όσο μπόρεσαν, αλλά απομένει. Έτσι θα' λεγα, παραφράζοντας τον Μακρυγιάννη. Δεν ξέρω πόσο θα βαστάξει ακόμη. Εκείνο που ξέρω είναι ότι η μαγιά λιγοστεύει και δεν μένει καιρός, για να μείνουμε αμέριμνοι (Χ.Ε.)

Κατά τον Σωκράτη, οι νέοι καλούνται να έχουν απλότητα στην καρδιά, σιωπή στο στόμα, αιδώ στην όψη. Οι Αρχαίοι Σπαρτιάτες, για να προφυλάξουν τους νέους, διδάσκοντάς τους παράλληλα ήθος, ώστε να αποφεύγουν το κρασί, χρησιμοποίησαν ως παράδειγμα μεθυσμένους δούλους. Μερικές μέρες μεθούσαν τους δούλους με κρασί. Οι νέοι, όταν τους έβλεπαν πώς καταντούσαν κάτω απ' την επήρεια της μέθης, ένιωθαν πλέον αποστροφή προς το κρασί. Να παραδειγματιζόμαστε από την ενάρετη ζωή, όπως ήταν η ζωή του αγίου Νικολάου. Να αποστρεφόμαστε την αμαρτία που καθιστά ράκος τον άνθρωπο.

Οὐ γάρ ποτ' ἄν γένοιτ' ἀν ἀσφαλής πόλις, ἐν ἧ τά δίκαια καί σώφρονα λάγδην πατεῖται: ποτέ δεν μπορεί να σταθεί ένα κράτος με ασφάλεια, όταν το δίκαιο και οι συνετοί τρόποι διαβιώσεως καταπατούνται (Σοφοκλής). 
Ἄνθρωπον ὄντα δεῖ φρονεῖν τ' ἀνθρώπινα: αφού γεννήθηκες άνθρωπος οφείλεις οι σκέψεις σου και τα αισθήματά σου να κινούνται μέσα στα όρια της ανθρώπινης φύσεως (αρχαίο γνωμικό). 

Ὁ κόλαξ κάκιστον τῶν ἡμέρων θηρίων: ο κόλακας είναι το χειρότερο από τα ήμερα ζώα (Θαλής ο Μιλήσιος).
Κατηγορεῖν οὐκ ἐστι καί κρίνειν ὁμοῦ: δεν είναι δυνατόν ο ίδιος άνθρωπος να είναι κατήγορος και δικαστής (αρχαίο ρητό). 

Μαθηταί διδασκάλων ἀκροῶνται πρός τό συνετόν καί πιθανόν ἁρμοζὀμενον βίον: οι μαθητές διδάσκονται διάφορα μαθήματα από τους δασκάλους, για να γίνουν στη ζωή τους συνετοί και ειλικρινείς άνθρωποι (Πλούταρχος). 
Στέργε μέν τά παρόντα, ζήτει δέ τά βελτίω: να είσαι ικανοποιημένος με την παρούσα κατάστασή σου χωρίς να δυσανασχετείς· ταυτόχρονα να επιδιώκεις τη βελτίωση της θέσης σου (Ισοκράτης) 

Ἄνθρωπος ὤν οὐδείς ἄλυπος τόν βίον διήγαγεν, οὐδέ μέχρι τέλους ἔμεινεν εὐτυχῶν: εφόσον είναι κάποιος άνθρωπος, ας μάθει ότι κανείς δεν πέρασε τη ζωή του χωρίς λύπες και στενοχώριες, ούτε και μέχρι το τέλος του βίου του παρέμεινε ευτυχισμένος (Ευριπίδης).  

Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 

Ας είναι χαρούμενος και δημιουργικός ο μήνας Μάιος!