Ένα θερμό ευχαριστώ

Στις 21/8/2011 το ιστολόγιο αυτό είχε τα γενέθλιά του: έκλεισε δυο χρόνια ύπαρξης. Σε όλους τους αναγνώστες, φίλους, σχολιαστές, χρωστώ ένα θερμό ευχαριστώ που διάβασαν όσα έγραψα και με στήριξαν σε εποχές δύσκολες. 

Κι επειδή το ιστολόγιό μου αναφέρεται στην εκπαίδευση, ας παραθέσω σήμερα τις απόψεις του Σωκράτη για τη μόρφωση:

Ο κατά Σωκράτη ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου:

Όταν ρωτήσανε τον Σωκράτη να τους δώσει τον ορισμό του μορφωμένου ανθρώπου, δεν ανέφερε τίποτε για την συσσώρευση γνώσεων.«Η  μόρφωση, είπε, είναι θέμα συμπεριφοράς...
Κι έτσι, ο φιλόσοφος συνέχισε:
Ποιους ανθρώπους λοιπόν θεωρώ μορφωμένους;
 

1. Πρώτα απ' όλους αυτούς που ελέγχουν δυσάρεστες καταστάσεις, αντί να ελέγχονται από αυτές.
 
2. Αυτούς που αντιμετωπίζουν όλα τα γεγονότα με γενναιότητα & λογική.

 
3. Αυτούς που είναι έντιμοι σε όλες τους τις συνδιαλλαγές.

 4. Αυτούς που αντιμετωπίζουν γεγονότα δυσάρεστα και ανθρώπους αντιπαθείς καλοπροαίρετα.
 
5. Αυτούς που ελέγχουν τις απολαύσεις τους.
 
6. Αυτούς που δεν νικήθηκαν από τις ατυχίες  & τις αποτυχίες τους.
 
7. Τελικά αυτούς που δεν έχουν φθαρεί από τις επιτυχίες και την δόξα τους.
                                             ΣΩΚΡΑΤΗΣ

 

Στεναγμὸς καρδιᾶς πρὸς τὴν Παναγίαν τὴν Προυσιώτισσα

Τέτοιες μέρες αναπολώ τα παιδικά μου χρόνια και φέρνω στη σκέψη μου την Παραμονή της Κοιμήσεως, παλιότερων δεκαετιών. Βρισκόμουν επάνω στη ραχούλα του χωριού μου και οι εξαδέλφες μου μού έλεγαν μια ιστορία. Ότι το φαναράκι της Παναγίας, ένα υπέρλαμπρο αστέρι, ξεκινά από την Παναγία του Βλοχού και καταλήγει στην Παναγία του Προυσσού. Κι εγώ κοιτούσα στον ουρανό και λαχταρούσα να δω αυτή τη φωτίτσα, αλλά ποτέ μέχρι σήμερα δεν αξιώθηκα να δω το φλογάτο άστρο. 
Σήμερα, δημοσιεύω μια προσευχή η οποία διανεμήθηκε πριν από λίγο καιρό στην εκκλησία. Πρόκειται για μια δέηση στην Παναγία την Προυσιώτισσα, της οποίας η μνήμη εορτάζει αύριο 23/8, στα εννιάμερα της Θεοτόκου.

«Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σὺ προΐστασαι πρόμαχος»

Ρἰξε βλέμμα συμπαθές, Κυρία Θεοτόκε, ἐπάνω στὸ ἔθνος τῶν Ἑλλήνων καὶ ἴδε τὴν κάκωση ποὺ μᾶς βρῆκε. Κλῖνον τὸ οὖς σου, Ἀγνή, καὶ ἄκουσε τὴν ὀδύνη μας καὶ τὸν στεναγμὸν μας. Σε σένα προστρέχουμε, Μῆτερ ἁγία, στὴ μητρικὴ σου πρεσβεία καταφεύγουμε, στὴ δικὴ σου παρρησία πρὸς τὸν Υἱὸ σου θαρρεύουμε, Παναγία. «Θλίψεις, ὀδύναι καὶ κακώσεις ἤδη εὕροσαν Ἑλλάδα τὴν ἀθλίαν, καὶ πιστῶν σου, Ἀγνή, τὸ πλήρωμα βοᾷ σοι, ῥῦσαι ἡμᾶς, Πανύμνητε, τῆς δεινῆς πανωλεθρίας».

Ἐδῶ ποὺ γιὰ πάνω ἀπό χίλια τόσα χρόνια διάλεξες τὸν τόπο γιὰ ἐνδιαίτημὰ σου, Κυρία Προυσιώτισσα, ἀπ’ ὅταν ἡ ἱερὰ σου εἰκόνα, κατατρεγμένη ἀπό τὴ μανία τοῦ εἰκονομάχου αὐτοκράτορα, κατέφυγε ἀπὸ τὰ ἱερὰ χώματα τῆς Μικρασίας στὰ ἀπάτητα τοῦτα λημέρια, ἐδῶ, στὶς ἀπόκρημνες ἀετοφωλιές καὶ τὰ κράκουρα, διαγράφεις τὴ σεμνὴ σου παρουσία γενεὲς γενεῶν τώρα, γιὰ να ὑποδέχεσαι τὸ δάκρυ καὶ τὸν στεναγμὸ κάθε ἀναγκεμένου ποὺ προστρέχει στὴν ἄμαχη παρουσία καὶ σκέπη σου. 

Μέσα στὸ ἱλαρὸ σου βλέμμα, ὅπως ἀποτυπώνεται στὴν ἁγία μορφὴ σου, μπορεῖ κανεὶς νὰ ἱστορήσει ὅλα τὰ πάθια καὶ τοὺς καημούς τοῦ γένους τῶν Ἑλλήνων στὸ διάβα τῆς ἱστορίας τους. Σύ, Μητέρα τοῦ Θεοῦ, στέκεσαι μάρτυς τῶν θλίψεων καὶ δεινῶν ὁποὺ ἐπέρασε ἡ ἑλληνικὴ φυλή, συγκοινωνὸς καὶ Σὺ τῆς κακουχίας τῆς πονεμένης ρωμιοσύνης. Ἀπὸ τὸ σεμνὸ σου κονάκι πέρασαν, ἁγία Παρθένε, οἱ λιοκαμένες ὄψεις τῶν παλληκαριῶν ποὺ πολεμοῦσαν στὴ Ρούμελη καὶ τὸ Μωριὰ τὸν Ἀγαρηνό, τότε στὴν Ἐπανάσταση τοῦ Γένους. Πέρασαν γιὰ νὰ κολλήσουν ἕνα κερὶ στὴ χάρη σου καὶ νὰ ζητήσουν τὴν ἀντίληψη καὶ προστασία σου. Φτωχοὶ καὶ πεινασμένοι καὶ ξυπόλυτοι, μὰ μὲ τὸ μεράκι ταῆς λευτεριᾶς ζωγραφισμένο στα πρόσωπά τους. Και σύ, Μάνα, τοὺς εὐλογοῦσες τὸν ἀγώνα τους. Καὶ κρατοῦσαν γερά…

Μὰ καὶ τώρα, Δέσποινα Θεοτόκε, δὲν εἶναι μικρότερος ὁ ἀγώνας ποὺ δίνει τὸ Ἔθνος. «Ἐπιδρομαὶ τῶν ἀλαστόρων (ἀσεβῶν, κακούργων) θλίβουσιν Ἑλλάδα τὴν ταπεινήν, καὶ πολλαὶ κακώσεις εὕροσαν τοὺς δούλους σου, ἡμᾶς, Θεοχαρίτωτε, ἀλλὰ τῇ θεαυγεῖ σου εἰκόνι (εἰκόνα ποὺ λάμπει μὲ θεία αὐγὴ) πόθῳ προστρέχοντες λύσιν τῶν δεινῶν ἐξαιτούμεθα.» Μόνο ποὺ τώρα οἱ «ἀλάστορες», οἱ κακοῦργοι, δὲν εἶναι φανεροί, μήτε κι οἱ έπιδρομές τους μὲ ὅπλα καὶ κανόνια. Τώρα ξέρουν νὰ κρύβονται, γιὰ νὰ μὴν πάψουν νὰ δείχνουν πολιτισμένοι, καὶ τὰ μηχανεύματὰ τους εἶναι τέτοια ποὺ νὰ μὴ σύρουν ἐπάνω τους τὴν παγκόσμια κατακραυγή. Γι’ αὐτὸ καὶ πιὸ πανοῦργα στέκονται τώρα τὰ σχέδιὰ τους, πιὸ σατανικὲς οἱ δολιεύσεις τους.

Καθὼς τότε τοὺς πολιορκημένους στὸ Μεσολόγγι κοιτοῦσαν μὲ τὴν πείνα νὰ τοὺς κάνουν νὰ λυγίσουν, παρόμοια καὶ τώρα οἱ ἰσχυροὶ τῆς γῆς ἔβαλαν βουλὴ νὰ πολιορκήσουν τὴν ὄμορφη αὐτὴ πατρίδα, τὴν ἀγαπημένη. Εἶπαν: «Θὰ σᾶς ἀναγκάσουμε νὰ μᾶς προσκυνήσετε μέσα ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ ἐξαθλίωση ὅπου θὰ σᾶς ὁδηγήσουμε. Γιατὶ ἐσεῖς οἱ  Ἕλληνες εἶστε τραχιὰ γενιά, ἀπροσκύνητη, καὶ πρέπει νὰ βρεθεῖ ἕνας τρόπος να καμφθεῖτε, νὰ λυγίσετε». Καὶ μᾶς ἐπέβαλαν λοιπὸν τὰ «μέτρα τους», μᾶς ἔδεσαν μὲ τὰ σκοινιὰ τους καὶ πέρασαν γύρω ἀπὸ τὸ λαιμὸ μας τὴ θηλειά. Πρέπει πάςῃ θυσίᾳ τὸ μικρὸ τοῦτο ἁλωνάκι νὰ ἁλωθεῖ. Πρέπει τὸ κάστρο τῆς Ὀρθοδοξίας νὰ πατηθεῖ. Ἀλλιῶς δὲν μποροῦν νὰ ἁπλωθοῦν τὰ σατανικὰ τους πλοκάμια ἐπάνω σ’ ὅλη τὴ γῆ.

Καὶ λοιπόν, ‘Υπεραγία Θεοτόκε, στενάζουμε. «Στεναγμοὶ τῆς σῆς ποίμνης, θρῆνοὶ τε καὶ δάκρυα νῦν ἐπληθύνθησαν· αἱ γὰρ ἀνομίαι κεφαλὴν τὴν αὐτῆς ὑπερήραντο. Ἄξια γοῦν ὄντως ὧνπερ εἰργάσατο ἀφρόνως τὰ ἐπίχειρα ἤδη κομίζεται». Ὁμολογοῦμε, Παρθένε, ὅτι ἁμαρτήσαμε. Ἁμαρτήσαμε πολύ. Δώσαμε μὲ τὴν πολιτεία μας τὴ λαβὴ νὰ μᾶς κατασπαράξουν. Στηρίξαμε τὴν εὐτυχία μας στὸ Μαμωνά. Αὐθαδιάσαμε ῥιγμένοι μὲς στὰ πολλὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἀλαζονευτήκαμε. Φουσκώσαμε ἀπό ἔπαρση. Καὶ τώρα λαμβάνουμε «τὰ ἐπίχειρα» αὐτῆς μας τῆς διαγωγῆς. Oἱ συνέπειες τῆς ἀποστασίας μας ἀπὸ τὸν Θεὸ πέφτουν τώρα στὶς κεφαλὲς μας καὶ μᾶς κάνουν νᾶ θλιβόμαστε καῖ να δακρύζουμε.

Μετανοοῦμε, Παναγία μας, μετανοοῦμε καὶ προστρέχουμε καὶ πάλι –ποῦ ἀλλοῦ;- στὴν πηγὴ τοῦ ἐλέους καὶ τῆς συμπαθείας σου. Καὶ Σὲ παρακαλοῦμε, τὶς τίμιες παλάμες σου καὶ τὸ ἱλαρό σου βλέμμα ὕψωσὲ τα ἱκετευτικὰ πρὸς τὸν Υἱὸν καὶ Θεὸ σου, ὑπὲρ τοῦ ἐν περιστάσει εὑρισκομένου λαοῦ σου. Σὺ, ἀειπάρθενε Κόρη, «τὸ πένθος τῆς Ἑλλάδος καὶ κατηφὲς εἰς χαρὰν μεταποίησον, Ἄχραντε, καὶ χαρμονήν, ὅτι Σὲ προστάτιν ἐν πειρασμοῖς, λιμένα τε πανεύδιον κέκτηται ἐν σάλῳ τῶν συμφορῶν». Σὲ Σένα στηρίζουμε τὶς ἐλπίδες τῆς σωτηρίας καὶ ἐξόδου μας ἀπὸ τὴ δεινὴ αὐτὴ περίσταση που διερχόμαστε.

Ὑπεραγία Θεοτόκε, ἴδε ὅλους μας συναγμένους στὴ χάρη σου καὶ «προσπίπτοντας ἐξ’ ὅλης καρδίας τῇ φωταυγεῖ σου εἰκόνι». Βρισκόμαστε ἐδῶ «περιπαθῶς ἐξαιτοῦντες τὰ πρόσφορα», ζητώντας μὲ ζέση ψυχῆς τὶς εὐλογίες σου. Καὶ εἴμαστε βέβαιοι ὅτι δὲν θὰ μᾶς ἀποπέμψεις κενούς. Διότι «τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης σὺ προΐστασαι πρόμαχος, πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ», Προυσιώτισσα Κόρη. 

(Ανάτυπο από το περιοδικό Ο Σωτήρ, τεύχος 2006, σελ. 357-358. Τα εντός εισαγωγικώς υμνολογικά παραθέματα προέρχονται από τον Παρακλητικό κανόνα της Παναγίας Προυσιωτίσσης)

Αποστάγματα σοφίας πατέρων

Τὸ μὴ κρίνετε ἵνα μὴ κριθῆτε, περὶ βίου ἐστίν, οὐ περὶ πίστεως. (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

Το να εφησυχάζει κανείς, όταν το κινδυνευόμενον είναι η Πίστις, τούτον είναι  ίδιον της αρνήσεως, το δε να ελέγχει είναι ομολογία ειλικρινής. (Μέγας Βασίλειος)

Ἐντολὴ γὰρ Κυρίου μὴ σιωπᾶν ἐν καιρῷ κινδυνευούσης πίστεως. Ὥστε, ὅτε περί πίστεως ὁ λόγος ἐστιν εἰπεῖν, ἐγὼ τὶς εἰμί; Ἱερεύς, ἄρχων, στρατιώτης, γεωργός, πένης;...Οὐά οἱ λίθοι κεκράξουσι καὶ σὺ σιωπηλὸς καὶ ἀφροντὶς; 

(Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης)

Τῆς σιωπῆς τὸ κρίμα φοβερὸν ἐστι. (Μέγας Βασίλειος)

Ὁ μὴ λέγων τὴν Θείαν ἀλήθειαν ὑπεύθυνος ἐστι τοῦ αἵματος τουτέστι τῆς σφαγῆς τῶν ψυχῶν τῶν πλανωμένων. (Ἀγιος Ιωάννης ο Χρυσότομος)

Τίποτε δεν υπάρχει ασφαλέστερο από το να σπλαχνιζόμαστε τους εχθρούς μας, ούτε πιο μεγάλο σφάλμα από το να θέλουμε να εκδικούμαστε και να αποκρούουμε τους εχθρούς μας. (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος)

Το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού είναι το μοναδικό που μας σώζει. Διότι λέει ο απόστολος ότι δεν είναι δυνατόν με κανένα άλλο όνομα να σωθούμε (Πραξ. δ, 12) και ότι ο Χριστός είναι ο Σωτήρας του κόσμου. Γι' αυτό και κατά την τελευταία ημέρα, αυτό το όνομα θα υμνήσουν και θα ομολογήσουν όλες οι γλώσσες, θέλοντας και μη θέλοντας, ότι δηλαδή Κύριος είναι ο Ιησούς Χριστός για τη δόξα του Θεού πατέρα.  (Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης)

Όσο κανείς προσεύχεται για εκείνους που τον συκοφαντούν και τον κατηγορούν, τόσο περισσότερο ο Θεός πληροφορεί τους εχθρούς του και του χαρίζει ανάπαυση με την καθαρή κι επίμονη προσευχή (Άγιος Πέτρος Δαμασκηνός) 

Δεν υπάρχει βαρύτερος πόνος της ψυχής από τη συκοφαντία, είτε στην πίστη είτε στη διαγωγή συκοφαντείται κάποιος. Και κανείς δεν μπορεί να μείνει απαθής όταν συκοφαντείται, παρά μόνο εκείνος που στρέφει τα μάτια του στο Θεό. Ο Οποίος μόνος μπορεί να λυτρώσει από τον κίνδυνο, να φανερώσει στους ανθρώπους την αλήθεια και να παρηγορήσει την ψυχή με την ελπίδα. 

('Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)

Τα δάκρυα είναι όπως ή βροχή, και ο άνθρωπος είναι σαν το γεωργό. Όταν λοιπόν έρχονται (τα δάκρυα), αυτός πού καλλιεργεί την καρδιά του πρέπει ν' αγωνίζεται για να μη χαθεί τίποτε από τη βροχή, αλλά να μαζευτεί όλο το νερό στον κήπο του και να τον ποτίσει. Σας λέω, παιδιά μου, ότι πολλές φορές μια μέρα βροχής είναι αρκετή για όλο το χρόνο και σώζει όλους τους καρπούς. Γι' αυτό πρέπει να προσέχουμε· και όταν καταλάβουμε ότι έρχεται, ας αγωνιστούμε να φυλάξουμε τους εαυτούς μας κι ας αφοσιωθούμε σε επίμονη ικεσία του Θεού. Γιατί δεν ξέρουμε αν θα δούμε και άλλη μέρα τη βροχή εκείνη. (αββάς Θεόδωρος)

Τα δάκρυα είναι ανάγκη να διευθύνονται από το λογικό και το μέτρο. Δηλαδή για ποιους πρέπει να δακρύζει κανείς και επί πόσο χρόνο και πότε και πώς αρμόζει. (Μέγας Βασίλειος, Περί ευχαριστίας)

Δεν έχεις ικανότητα πρόγνωσης, ώστε να γνωρίζεις τα όσα επιφυλάσσονται κατά την Κρίση. Μην καταδικάζεις λοιπόν τους συνανθρώπους σου πριν απ' αυτή, διότι δεν είσαι συ ο καρδιογνώστης. Είσαι κι εσύ άνθρωπος και περιμένεις να οδηγηθείς κι εσύ στο φοβερό βήμα του Χριστού, για να ακούσεις την απόφαση. Μην αρπάζεις λοιπόν εκ των προτέρων την κρίση του Θεού, αλλά μάλλον να παρακινείς σε μετάνοια και όχι στην απογοήτευση αυτούς που αμαρτάνουν. (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, Επιστολές)

Τα όνειρα πολλές φορές δημιουργούνται με απάτη από τον κρυφό εχθρό, γι' αυτό και ο σοφός άνδρας Σειράχ (στην Παλαιά Διαθήκη) αναφέρει: "Πολλούς ἐπλάνησε τὰ ἐνύπνια, καὶ ἐξέπεσαν ἐλπίζοντες ἐπ' αυτοῖς". 

 Γιατί ταράζεσθε που δεν πιστεύουν οι Ιουδαίοι στο Χριστό, τη στιγμή που ούτε στο νόμο πιστεύουν σωστά; Διότι γι' αυτό αγνόησαν και τη χάρη, επειδή ούτε την Παλαιά Διαθήκη κατενόησαν, ούτε τη λαμπρότητα που περιείχε εκείνη. Καθόσον λαμπρότητα του νόμου είναι η επιστροφή στο Χριστό. (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός)

Εφόσον  τα όνειρα παρουσιάζουν ποικιλία στον τρόπο και στην αιτία της εμφανίσεώς τους, τ΄όσο δύσκολα οφείλουμε να πιστεύουμε σ' αυτά, όσο δύσκολο είναι να διαφωτίσουμε την προέλευσή τους. Γιατί αν ο νους δεν είναι επιφυλακτικός απέναντι σ' αυτά, καταβυθίζεται από το απατηλό πνεύμα σε πλήθος ματαιοτήτων. Διότι ο διάβολος με τα όνειρα συνηθίζει να μπερδεύει την αλήθεια με το ψέμα, με σκοπό να ρίξει στα δίχτυα του την ψυχή. 

(Άγιος Γρηγόριος ο Μέγας) 

Το γιατρό που άλλα μέλη κόβει, άλλα καυτηριάζει κι άλλα τα αφαιρεί εντελώς από το σώμα, δεν τον κατηγορείς για τίποτε. Αλλά και χρήματα τον πληρώνεις και σωτήρα τον ονομάζεις, διότι σταματάει την αρρώστια. Όταν όμως ιδείς πόλη να σείεται από σεισμούς και να πέφτει πάνω στους κατοίκους της ή πλοίο να διαλύεται από τη θάλασσα και να καταποντίζεται αύτανδρο, γιατί βλασφημάς τον αληθινό Γιατρό και Σωτήρα; (Μέγας Βασίλειος)

Για τους άλλους ανθρώπους τα εγκώμια συνίστανται στο πλήθος των λόγων. Για τους Αγίους όμως, η αλήθεια των πράξεών τους είναι αρκετή, για να δείξει την υπεροχή της αρετής τους. Ώστε, όταν διηγούμαστε τη ζωή αυτών που διέπρεψαν στην ευσέβεια, δοξάζουμε κατά πρώτον τον Κύριο διά των δούλων Του. Και κατά δεύτερον εγκωμιάζουμε τους Αγίους για τον τρόπο της καλής τους ζωής, ώστε να ωφελούνται οι πιστοί με την ακοή των καλών τους έργων. (Μέγας Βασίλειος, Εις Γόρδιον τον μάρτυρα)

Όπως μια πέτρα, που τοποθετείται στη γωνία δυο τοίχων, συνδέει αυτούς με αδιαίρετη ένωση, έτσι και η ενανθρώπηση του Κυρίου, συνδέοντας και συνενώνοντας τους δυο λαούς της οικουμένης, τους Εβραίους και τους εθνικούς, σε ένα σώμα κι ένα πνεύμα, την Εκκλησία Του, κατέστη κεφαλή της πνευματικής αυτής οικοδομής, φυλάσσοντας με τη μεσολάβησή Του ακλόνητη την ένωσή Τους. (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, Επιστολές) 

Τυχαίνει να βλέπουμε πολλές φορές κάποιους να πλουτίζουν, να ζουν μέσα στην τρυφή, να φορούν πανάκριβα αρώματα, να μεθάνε καθημερινά, να καταδυναστεύουν τους συνανθρώπους τους, να βρίσκονται σε κατάσταση δόξας πολλής και μεγάλης υπερηφάνειας, να αμαρτάνουν και κανένα κακό να μην παθαίνουν. Να δακρύζουμε και να θρηνούμε γι' αυτούς, διότι βρίσκονται σε βαρύτατη πνευματική ασθένεια. Επιτείνουν δε την αρρώστια τους με την τρυφή και την άνεση, γινόμενοι χειρότεροι. 

(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

Τον καθένα μας κατά το πνευματικό συμφέρον του, τον σώζει ποικιλότροπα ο Σωτήρας μας. Για εκείνους που έχουν ανάγκη από χαρά και ευφροσύνη γίνεται "Άμπελος". Για εκείνους που έχουν ανάγκη να εισέλθουν στην Βασιλεία των Ουρανών, γίνεται "Θύρα". Για εκείνους που έχουν ανάγκη από κάποιον, ο οποίος θα προσφέρει τις προσευχές τους στο Θεό, γίνεται "Μεσίτης" και "Αρχιερέας". Πάλι για τους αμαρτωλούς γίνεται "Πρόβατο" και προσφέρεται να θυσιαστεί για τη λύτρωσή τους. (Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων)

Βλασφήμησε κάποιος; Μη μισήσεις αυτόν, αλλά τη βλασφημία και το δαίμονα που τον έβαλε και βλασφήμησε. Αν όμως μισείς εκείνον που βλασφήμησε, μίσησες κάποιον άνθρωπο κι έτσι αθέτησες την εντολή της αγάπης. Ό, τι έκανε εκείνος με το λόγο, εσύ το κάνεις με το έργο. Αν στην  πράξη τηρείς την εντολή της αγάπης, δείξε την αγάπη σου κι όσο μπορείς βοήθησε αυτόν που βλασφήμησε να απαλλαγεί από το κακό. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)

Αν νομίσεις ότι δεν έχεις ανάγκη συμβουλής, έγινες ο πιο ανόητος και ο πιο αδύνατος από όλους. Διότι ένας τέτοιος άνθρωπος και θα στερήσει τον εαυτό του από κάθε βοήθεια και στα σφάλματά του κανείς δεν θα βρεθεί ούτε να τον διορθώσει ούτε να τον συγχωρήσει και τον Θεό θα εξοργίσει με την αλαζονεία του και πολλά αμαρτήματα θα κάνει. 

(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

Για τον καθένα μας χωριστά και για όλους μαζί ο Χριστός μεταχειρίζεται για τη σωτηρία μας κάθε τρόπο που αρμόζει στη Θεανδρική Του υπόσταση, μένοντας αναλλοίωτος στην Ουσία Του, αυτό που είναι. Κι ενώ μένει στην Ουσία Του Θεός και διατηρεί αναλλοίωτο και απαράλλακτο το αξίωμα του Υιού του Θεού ως Θεάνθρωπος, σαν ο πιο καλός και ο πιο ικανός γιατρός και δάσκαλος, ανταποκρίνεται σε κάθε ασθένεια και ανάγκη μας με ξεχωριστό τρόπο. 

(Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων)

Γι’ αυτό χαίρονται οι μάρτυρες, όταν θυσιάζονται. Διότι ο πόθος της μακαριωτέρας ζωής καθιστά ανενεργό τον πόθο της θυσίας. Ο μάρτυρας δεν βλέπει τους κινδύνους, αλλά τα στεφάνια. Δεν βλέπει τους δημίους που μαστιγώνουν εδώ κάτω, αλλά τους Αγγέλους που επευφημούν πάνω. (Μέγας Βασίλειος) 

Αν θέλεις αληθινά να προσφέρεις δώρα στο Θεό, μην ατιμάζεις τον Ιερέα, που είναι μεσίτης των δώρων. Τα χέρια του ιερέως ο Θεός τα αξίωσε να χρησιμοποιούνται ως υπηρέτες του. Διότι ο ιερέας είναι άγγελος του Παντοκράτορα Κυρίου και για την τέλεση του μυστηρίου της Θείας Λειτουργίας, αλλά και για τη διακονία της σωτηρίας των πολλών.

(Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης) 

Δεν είναι δυνατόν να κερδίσει κανείς την ψυχή του και να βρει την αγάπη του επουρανίου Πνεύματος, αν δεν αποξενώσει τον εαυτό του από όλα τα πράγματα αυτού του αιώνα, δε δοθεί στην αγάπη του Χριστού, και δεν απομακρυνθεί ο νους του από όλα τα υλικά αγαθά και τους γήινους περισπασμούς. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)

 

Ερωτήματα από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας

Μπορεί ο Σόλωνας να έλεγε ''Γηράσκω δ' ἀεὶ πολλὰ διδασκόμενος" και οι αρχαίοι μας πρόγονοι να έδιναν μεγίστη σημασία στην καλλιέργεια της ανθρώπινης ψυχής, όμως ο Μυριβήλης τόνιζε: "Η αλήθεια είναι ζήτημα απόψεως". Έτσι, ανατρέχω στο παρελθόν, για να ανακαλύψω με ερωτήματα την αλήθεια και μέσω αυτής θα ανιχνεύσω το παρόν.

Ρώτησαν κάποτε το Δημοσθένη γιατί ο άνθρωπος έχει δυο αυτιά και μια γλώσσα. Εκείνος απάντησε: για να ακούει δυο φορές και να απαντάει μία.
Κάποτε ρώτησαν το Σόλωνα, έναν από τους επτά Έλληνες σοφούς και νομοθέτη της Αθήνας τι είναι νόμος. Η απάντησή του ήταν: Νόμος είναι ο ιστός της αράχνης που πιάνει τα μικρά και αδύνατα έντομα, ενώ αντίθετα τα μεγαλύτερα κι ισχυρότερα δεν τα πιάνει, αλλά τον καταστρέφουν (τον ιστό) και περνάνε ελεύθερα.

Τι είναι η προσευχή: Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος έλεγε ότι η αληθινή βάση της προσευχής είναι αυτή κατά την οποία ελέγχεις τους λογισμούς και με μεγάλη ησυχία και γαλήνη προσεύχεσαι, ώστε να μη σκανδαλίσεις κανένα. Διότι αυτός που προσεύχεται έτσι, αν δεχθεί τη χάρη και την τελείωση του Θεού, μέχρι το τέλος, αν έτσι προσεύχεται, θα ωφελήσει και πολλούς άλλους. 

Περί υπομονής: Ο Άγιος Κύριλλος των Ιεροσολύμων μας θυμίζει τα λόγια του Κυρίου:"Έχω εξουσία να θυσιάσω την ψυχή μου κι έχω εξουσία να την πάρω πάλι". Αναφέρει μάλιστα ότι αν ο Θεός δεν ήθελε, δεν θα γινόταν η θυσία. Ήλθε επομένως με την προαίρεσή Του προς το Πάθος, όντας χαρούμενος για την πράξη Του αυτή, μειδιώντας για το στεφάνι της δόξας, πλήρης χαράς για τη σωτηρία των ανθρώπων, χωρίς να ντρέπεται για το Σταυρό, διότι έσωζε την Οικουμένη. Δεν ήταν ο πάσχων τιποτένιος άνθρωπος, αλλά ο Θεός που ενανθρώπησε και αγωνίστηκε στο άθλημα της υπομονής.

Περί εξουσίας: Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφέρει ότι όσο είναι δύσκολο στον άνθρωπο να εξουσιάζεται, τόσο δυσκολότερα θα μάθει να εξουσιάζει τους ανθρώπους. Και μάλιστα, όταν παίρνει εξουσία, όσο μεγάλο είναι το ύψος και το αξίωμά της, άλλο τόσο μεγάλος είναι κι ο κίνδυνος. 

Ποιο είναι το πιο βαρύ πράγμα στον κόσμο; Ο Έλληνας φιλόσοφος Χρήστος Μαλεβίτσης έλεγε ότι είναι το ανθρώπινο δάκρυ. Είναι η μόνη περίπτωση όπου η ψυχή του ανθρώπου γίνεται ύλη και στάζει σε μια σταγόνα.
Τι είναι η αγάπη; Ένα οκτάχρονο κοριτσάκι λέει ότι Αγάπη
είναι όταν είσαι στο δωμάτιό σου τα Χριστούγεννα κι ανοίγεις τα δώρα. Αν σταματήσεις το άνοιγμα... θ' ακούσεις την αγάπη. 

Ποιες είναι οι επτά αιτίες που δημιουργούν τις ανθρώπινες πράξεις; Ο Αριστοτέλης έλεγε: τύχη, φύση, παρόρμηση,
συνήθεια, λογική, πάθος, πόθος.
Τι είναι το κράτος; Ο Νίτσε θεωρούσε ότι είναι το πιο παγερό από όλα τα παγερά τέρατα.

Ποια είναι η βάση, αλλά και το θεμέλιο του κράτους; Ο Πυθαγόρας πίστευε ότι είναι η καλή αγωγή και η μόρφωση των νέων.
Ποια βασιλικά λόγια εκφράζουν γενναιότητα; 
Πριν από τη μάχη των Θερμοπυλών ο θρυλικός βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας απευθύνθηκε στους στρατιώτες του με τέτοια λόγια:"Ελάτε να προγευματίζουμε καλά, γιατί το γεύμα θα το πάρουμε στο βασίλειο του Άδη".

Τι είναι κόμμα; Σύμφωνα με τον πεζογράφο και κριτικό,  Εμμανουήλ Ροΐδη: Κόμμα = Ὁμάς ἀνθρώπων, εἰδότων ν' ἀναγιγνώσκωσι καὶ ν' ἀρθογραφῶσιν ἐχόντων χεῖρας καὶ πόδας ὑγιεῖς, ἀλλά μισούντων πᾶσαν ἐργασίαν, οἵτινες ἐνούμενοι ὑπὸ ἕναν οἰονδήποτε ἀρχηγόν, ζητοῦσι ν' ἀναβιβάσωσιν αὐτὸν διὰ παντὸς μέσου εἰς τὴν ἕδραν πρωθυπουργοῦ, ἵνα παρέχῃ αὐτοῖς τὰ μέσα νὰ ζῶσι χωρὶς νὰ σκάπτωσι.

Τι είναι το Ελληνικό κοινοβούλιο; Ένας 14χρονος μαθητής αναφέρει: "...σύνολο διεφθαρμένων ανθρώπων. Όλοι οι βουλευτές είναι κλέφτες και προδότες. Έχουν κατακλέψει το ελληνικό δημόσιο κι αυτό βέβαια το πληρώνει ο ελληνικός λαός, ενώ αυτοί μένουν ατιμώρητοι. Έχουν τη βουλευτική τους ασυλία κι έτσι κάθε ρουφιάνος βουλευτής κάνει ό, τι θέλει, χωρίς καμιά συνέπεια. Ακόμα κι εμένα που είμαι μόλις 14 χρονών, έχουν καταφέρει να με κάνουν να τους μισήσω. Ο ελληνικός λαός πεθαίνει κι αυτοί βασιλεύουν. Άνθρωποι έχουν μπει στη φυλακή για 1000 ευρώ, ενώ άλλοι έχουν κλέψει δισεκατομμύρια... Αλλά, αφού είναι βουλευτές, όλα ξεχνιούνται και δεν τρέχει τίποτα. Πλέον η μόνη λύση, για να αλλάξει αυτό, είναι να φάνε όλοι ξύλο και να φύγουν, ώστε να έρθουν νέοι αξιόλογοι άνθρωποι από τον απλό λαό".

Κι όμως κάποτε υπήρξε ένας πραγματικός Έλληνας. Τα λόγια του με κάνουν να νιώθω περηφάνια: «Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα ανθρώπου Έλληνος. Να σκοπός μιας ζωής! Δουλεύοντας για τον Ελληνισμό, δουλεύω για τον εαυτό μου. Θέλω να ξοδέψω την ψυχή μου μέσα στο έθνος μου, σε μια αλληλεγγύη με τους ομοφύλους μου»( Ίων Δραγούμης)
Τελικά, ποιο είναι το δυσκολότερο πράγμα; Ο Θαλής ο Μιλήσιος, αλλά και ο Σωκράτης έλεγαν: να γνωρίσεις τον εαυτό σου. 

Ο Μακαριστός Γέροντας Παΐσιος συμβουλεύει

Τις ημέρες του Πάσχα μου δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσω δυο ντοκιμαντέρ με την ιστορία ζωής ενός σύγχρονου Αγίου, του Αγίου Παϊσίου. 

Αν κι επισήμως δεν έχει αγιοποιηθεί, η βιβλική αυτή μορφή έζησε μια πολυτάραχη ζωή στην Αθωνική πολιτεία. Ήταν ο άγιος που ανάπαυε ψυχές και απάλυνε τον πόνο. Με τις διδαχές του ξεκούραζε τον ανθρώπινο καημό, ενώ μέσα από την προσευχή του μετέφερε τα μηνύματα του Ουρανού στην καθημερινότητα των ανθρώπων. 

Μια από τις φράσεις του πατρός Παϊσίου που αγαπώ, είναι η εξής:

"Αν δεν ήταν η αγάπη(του Θεού), ποιος ξέρει πού θα αλήτευα!"

Αλλά αγαπώ και τη φράση: 

"Εδώ δίνουμε εξετάσεις, για να περάσουμε στην άλλη ζωή. Ο Θεός επιτρέπει να δοκιμαζόμαστε από το Διάβολο και δεν θέλει να μας ταλαιπωρεί". 

Παρακάτω περιέχονται παραινέσεις του σοφού γέροντα: 

-Αναζητήστε σανίδα σωτηρίας κοντά στο Θεό.

-Περιορίστε τις υλικές ανάγκες σας, γιατί δημιουργούν τεράστια βάρη και άγχη.

-Μη ζηλεύετε ανθρώπους που έχουν χρήματα, ανέσεις, δόξα και ισχύ, αλλά εκείνους που ζουν με αρετή, λογική και ευσέβεια.

-Μη ζητάτε από τον Θεό πράγματα που στηρίζουν μόνο το σώμα σας, αλλά, κυρίως, ό,τι είναι καλό και ωφέλιμο για τη ψυχή σας.

-Αλλάξτε ζωή, ανακαλύψτε το νόημα της ζωής, κερδίστε τον χρόνο που χάσατε στη μέχρι τώρα πορεία σας στη γη.

-Μην εμπιστεύεστε το φρόνημα κοσμικών ανθρώπων.

-Θεραπευτείτε από αρρώστιες που κυριαρχούν στη ζωή ανθρώπων που δεν έμαθαν να νηστεύουν, να εγκρατεύονται, να προσεύχονται, να ελπίζουν.

-Μην απελπίζεστε. Ο Θεός είναι πανταχού παρών και αγαπάει τον άνθρωπο.

-Κόψτε κάθε σχέση με το κακό, ζήστε ελεύθερα, σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου.

-Αποδείξτε την πίστη σας και με έργα αγάπης προς τον πλησίον.

-Αποφασίστε, τι θέλετε πιο πολύ: τη συμπάθεια του κόσμου ή την επιστροφή κοντά στο Θεό;

-Σχεδόν όλα τα προβλήματα ξεκινούν από το στόμα (από το πώς μιλάς) και, επίσης, από το πόσο εξαρτάσαι από τα πάθη σου.

-Να αγαπάς τη γυναίκα σου πιο πολύ απ’ τον εαυτό σου. Με έργα, όχι με λόγια. Και να μη της μιλάς ποτέ άσχημα, γιατί καμιά φορά η γλώσσα σκοτώνει και καταστρέφει την αγάπη. Επίσης, να προσέχετε, γιατί μερικοί γονείς χαϊδεύουν πολύ τα παιδιά τους και τους κάνουν όλα τα χατίρια. Και όταν χαϊδεύεις πολύ το παιδί, θα γίνει εγωιστής και θα πάρει στραβό δρόμο. Πολλοί γονείς φροντίζουν περισσότερο να δώσουν υλικά πράγματα στα παιδιά τους. Αυτό είναι λάθος. Το σώμα έχει πολλές υλικές επιθυμίες, αλλά σύντομη ζωή. 

Η ψυχή έχει συνέχεια, άλλη πορεία. Η ψυχή δεν καταλήγει στο χώμα, άλλα στο Θεό. Όλοι σήμερα ασχολούνται με το σώμα τους, όχι με τις ανάγκες της ψυχής τους.

-Ποιες είναι οι ανάγκες της ψυχής;

-Να, πώς να στο πω; Οι ανάγκες της ψυχής είναι διαφορετικές. Και οι χαρές της ψυχής είναι αλλιώτικες από τις χαρές του σώματος. Το σώμα εύκολα το βολεύεις, τη ψυχή όχι. Αν έχεις λεφτά και μπεις σε ένα μεγάλο μαγαζί, το σώμα βολεύτηκε. Αλλά τι μπορείς να βρεις σε ένα, πώς τα λένε αυτά τα μεγάλα μαγαζιά, ναι, σούπερ μάρκετ, για τη ψυχή σου; Η ψυχή χρειάζεται άλλα πράγματα. Η ψυχή έχει ανάγκη από ειρήνη, ησυχία, επικοινωνία με το Θεό. Για να συντηρηθεί το σώμα, χρειάζονται αργύρια και επιούσιος άρτος. Η ψυχή για να συντηρηθεί χρειάζεται θεία τάλαντα, τον επουράνιο Άρτο».

(Τάσος Μιχαλάς, «Τέσσερις ώρες με τον π. Παΐσιο»)

Μάλιστα, πολλές φορές έχουμε διαβάσει φράσεις του Γέροντα γεμάτες διάθεση, μεγαλείο ή χιούμορ:   

Όσο απομακρύνεται κανείς από τον Θεό, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα. Μπορεί να μην έχει κανείς τίποτα, άμα έχει τον Θεό, δεν θέλει τίποτε! Αυτό είναι! Ενώ, αν τα έχει όλα, άμα δεν έχει τον Θεό, είναι μέσα του βασανισμένος. Γι΄αυτό, όσο μπορεί κανείς, να πλησιάσει τον Θεό. Μόνο κοντά στον Θεό βρίσκει κανείς την πραγματική και αιώνια χαρά. Φαρμάκι γευόμαστε, όταν ζούμε μακριά από τον γλυκύ Ιησού. 

• Να κάνετε ένα εργοστάσιο καλών λογισμών. 
• Η μετάνοια για τον αγωνιζόμενο είναι ένα εργόχειρο που δεν τελειώνει ποτέ. Τους πεθαμένους τους κλαίνε, τους θάβουν, τους ξεχνούν. Τις αμαρτίες θα τις κλαίμε συνέχεια, μέχρι να πεθάνουμε.

Ο μεγαλύτερος και καλύτερος πολύτεκνος είναι ο άνθρωπος που αναγεννήθηκε πνευματικά και βοηθάει για την πνευματική αναγέννηση των παιδιών όλου του κόσμου, για να εξασφαλίσουν τις ψυχές τους στον Παράδεισο.

   Μια μέρα δύο φίλοι πήγαιναν βόλτα. Ό ένας είχε κουστούμι και ήταν καθαρός. Ό άλλος φορούσε παλιόρουχα και ήταν λερωμένος. Σε κάποιο σημείο συνάντησαν λάσπη. Τότε ο λερωμένος πήρε λάσπη και λέρωσε τον άλλο που ήταν καθαρός. Ο κακός άνθρωπος θέλει και οι ενάρετοι να γίνουν σαν κι αυτόν, δηλαδή κακοί. Γι' αυτό να προσέχετε στη ζωή σας και να διαλέγετε ως φίλους σας τους ενάρετους. 

-Γέροντα, τι χρειάζεται για να ξεπεράσεις τον πόνο; 

-Παλικαριά, βία χρειάζεται. 

-Και τον ανυπόφορο πόνο πως τον αντιμετωπίζει κανείς;  
-Αν είναι κοσμικός, με το τραγούδι, αν είναι πνευματικός άνθρωπος με την ψαλμωδία. 

• 

  Κορυφαία όμως είναι η ακόλουθη:
  -Παιδιά μου, αυτή η ζωή είναι σαν το Γυμνάσιο των παιδιών. Να αγωνιστούμε να πιάσουμε τη βάση.       

  -Γέροντα, η βάση στο Γυμνάσιο είναι 10.Αν πιάσουμε 8,5 τι θα γίνει;                                       

  -Ε, ευλογημένε! Πιάσε εσύ 8,5 και θα σου ρίξει ο Θεός μια κλωτσιά και θα σε βάλει στον Παράδεισο!!!

  
  

  Ο τάφος του αγιασμένου Γέροντα βρίσκεται στη Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης. 

  Ας έχουμε την ευλογία του!
  Καλημέρα σας και καλό μήνα!