Η παιδεία είναι εκ φύσεως λιμάνι-καταφύγιο- για όλους τους ανθρώπους (Μένανδρος)--Το πιο σημαντικό είναι να μη σταματάς ποτέ να ρωτάς. Η περιέργεια έχει το δικό της λόγο ύπαρξης (Άλμπερτ Αϊνστάιν)--Μάθε να αγαπάς αυτούς που δεν πληγώνουν την αγάπη (Γ. Ρίτσος)--Τα εμπόδια δεν με πτοούν: καθένα από αυτά ενδυναμώνει τη θέληση για το ξεπέρασμά του (Λεονάρντο ντα Βίντσι)--Η πεμπτουσία της γνώσης είναι όταν την έχεις να την εφαρμόζεις κι όταν δεν την έχεις να ομολογείς την άγνοιά σου (Κομφούκιος) --Όλοι σκέπτονται να αλλάξουν τον κόσμο και κανείς τον εαυτό του (Λέων Τολστόι) --Ό, τι επαναλαμβάνουμε μας καθορίζει (Αριστοτέλης) --Δεν αγαπούν αυτοί που δεν δείχνουν την αγάπη τους (Σαίξπηρ) --Η αρετή είναι μια κατάσταση πολέμου και για να ζήσουμε μ' αυτήν πρέπει να πολεμάμε με τον εαυτό μας (Ζαν Ζακ Ρουσσώ) --Ό,τι είναι η γλυπτική για ένα κομμάτι μάρμαρο, είναι και η μόρφωση για την ψυχή (Τζότζεφ Άντισον) --Ο μέτριος δάσκαλος λέει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. Ο ανώτερος δάσκαλος επιδεικνύει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει (Γουίλιαμ Άρθουρ Γουόρντ)--Ο αληθινά σοφός δάσκαλος δεν σε προσκαλεί στον οίκο της σοφίας του, αλλά σε οδηγεί στο κατώφλι του δικού σου πνεύματος (Χαλίλ Γκιμπράν)



Δευτέρα 20 Μαρτίου 2017

Νηστεία και χριστιανοί μέρος 2ο





δ. Η νηστεία δεν νοείται μόνον ως αλλαγή φαγητού. Χρειάζεται να γίνει νηστεία και στην ποιότητα, αλλά και στην ποσότητα. Λένε οι άγιοι της εκκλησίας μας: «Ο τό βραδυφαγσαι τοτο μόνον νηστεία στίν, λλά καί τό βραχυφαγσαι καί τό μή ποικιλοφαγσαι». Η τροφή πρέπει νάναι μετρημένη. Και προπάντων όχι πολυδάπανες νηστίσιμες ποικιλίες που είναι παρωδία και εμπαιγμός της νηστείας.

ε. Η σωματική νηστεία χρειάζεται να συνοδοιπορεί με την πνευματική νηστεία. Π.χ. δεν έχει νόημα να απέχουμε από κάποιες τροφές και από την άλλη να επιβουλευόμαστε το συνάνθρωπό μας. Λέει ένας άγιος άσκητής. «Καλύτερα να φας κρέας και να πιεις κρασί, παρά να φας τις σάρκες των αδελφών σου με τους ψιθύρους και την κατάκριση».
Η νηστεία, ακόμη χάνει το νόημά της όταν χωριστεί από την αγάπη. Πολλοί άνθρωποι νηστεύουν με επιμέλεια, τηρούν κατά γράμμα το τυπικό της νηστείας, αλλά στην καρδιά τους φωλιάζει το μίσος για τον αδελφό τους, δεν του λένε ούτε μία «καλημέρα» και αυτό συνήθως για ασήμαντες αφορμές. Αυτή η νηστεία είναι άχρηστη.

στ. Υπάρχει και η κοινωνική διάσταση της νηστείας, κάτι που σήμερα λησμονούμε. Όπως τονίζουν οι άγιοι της εκκλησίας μας, η νηστεία θα πρέπει να συνδυάζεται με την ελεημοσύνη. Ο πιστός χρειάζεται να κόβει κάτι από τον έαυτό του και να το προσφέρει σε κάποιον που το έχει ανάγκη. Είναι, δηλαδή, μία κίνηση αγάπης. Σήμερα αυτή τη διάσταση την ξεχνούμε και η νηστεία καταντάει πολλές φορές, αλλαγή φαγητού. Και μάλιστα πολυέξοδου.
ζ. Η αληθινή νηστεία είναι έκφραση ειλικρινούς μετάνοιας. Χωρίς τη μετάνοια η νηστεία είναι ανάπηρη. Όχι μόνο δεν μας ωφελεί, αλλά μπορεί να μας παραπλανήσει και να μας δημιουργήσει την ψευδαίσθηση της πνευματικής αυτάρκειας. Μας το υπογραμμίζει τόσο καθαρά ο Θεός με το στόμα του προφήτη Ησαΐα. 
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο φλογερός προφήτης εξ ονόματος του Θεού είναι πολύ σκληρή αλλά και αφυπνιστική. (Ησ. 58,2-7): «Απαιτούν από μένα δίκαιη κρίση, θέλουν να με πλησιάσουν. Λένε όμως, “για ποιό λόγο να κάνουμε νηστεία, αφού εσύ δεν το βλέπεις; Και γιατί να ταλαιπωρούμαστε, αφού εσύ σ’ αυτό δε δίνεις προσοχή; ”». Κι ο Κύριος απαντάει: Εσείς τη μέρα που νηστεύετε παλεύετε για τα συμφέροντά σας, και βασανίζετε όλους αυτούς που σας δουλεύουν. 
Νηστεύετε και ταυτόχρονα μαλώνετε και φιλονικείτε, χτυπάτε ο ένας τον άλλο με γροθιές. Μ’ αυτό τον τρόπο που νηστεύετε, δεν πρόκειται να εισακουστεί η προσευχή σας. Η νηστεία όπως εγώ την θέλω, δεν είναι να κακουχείστε για μία μέρα, και το κεφάλι κάτω να το σκύβετε, καθώς το βούρλο, με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη. 
Νηστεία το λέτε εσείς αυτό, μέρα αρεστή σ’ εμένα, τον Κύριο; Η νηστεία που θέλω εγώ είναι ετούτη: Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους ν’ απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό. 
Νηστεία είναι με τον πεινασμένο το ψωμί σας να μοιράζεστε, τον άστεγο να φέρνετε στο σπίτι, αν κάποιον βλέπετε γυμνόν με ρούχα να τον ντύνετε και την βοήθεια στο συνάνθρωπό σας να μην την αρνιέστε». Αυτό ακριβώς το πνεύμα εκφράζουν και τα τροπάρια που ακούμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
«Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εύάρεστον τ Κυρί. ληθής νηστεία, τν κακν λλοτρίωσις, έγκράτεια γλώσσης, θυμο ποχή, πιθυμιν χωρισμός, καταλαλις, ψεύδους καί πιορκίας, τούτων νδεια, νηστεία στίν, ληθής και εύπρόσδεκτος».«Νηστείαν, οκ ποχήν βρωμάτων μόνον τελέσωμεν, λλά παντός λικού πάθους λλοτρίωσιν, να τήν καθ’ μν τυρρανοσαν, σάρκα δουλώσαντες, ξιοι γενώμεθα τς τού Ἀμνο μεταλήψεως…».
«Νηστεύoντες δελφοί σωματικς, νηστεύσωμεν καί πνευματικς, λύσωμεν πάντα σύνδεσμον δικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς βίαιων συναλλαγμάτων, πσαν συγγραφήν δικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινσιν ρτον, και πτωχούς στέγους εσαγάγωμεν είς οκους, να λάβωμεν παρά το Χριστο το Θεο, το μέγα λεος».
…Κι επειδή τα πνευματικά οφέλη από τη νηστεία είναι μεγάλα, επόμενο είναι ο διάβολος να φέρνει στο δρόμο μας εμπόδια και προφάσεις για να μας αποτρέψει. Κι αν δεν τα καταφέρει θα προσπαθήσει να καταστρέψει την προσπάθειά μας είτε με την τυποποίηση της νηστείας, είτε με την υπερηφάνεια, κατά το παράδειγμα του Φαρισαίου. Αναφέρουμε μερικά εμπόδια και προφάσεις, ή ενστάσεις και απορίες πάνω στο θέμα της νηστείας. 
α) Πολλοί επικαλούνται την «ανθρώπινη αδυναμία». «Η νηστεία είναι δύσκολη», διατείνονται. Και παραιτούνται από κάθε προσπάθεια. Λησμονούν όμως πως η χριστιανική ζωή είναι ένας συνεχής και αδιάκοπος αγώνας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Χριστός τονίζει πως για να μπει κανείς στη βασιλεία του Θεού απαιτείται «βία». «Η βασιλεία τού Θεού βιάζεται και οι βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». 
Και αυτό ισχύει όχι μόνον για τη νηστεία, αλλά και για όλες τις άλλες «ανθρώπινες αδυναμίες», όπως θέλουμε να αποκαλούμε τα πάθη και τις αμαρτίες μας, σα μία προσπάθεια να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα και να κατασιγάσουμε (μάταια όμως) τη συνείδησή μας. 
Η χριστιανική ζωή είναι «κόπος», καθώς τονίζουν οι πατέρες. Αγώνας σκληρός, με βία, «και μή θελούσης της καρδιάς». Γι’ αυτό και όπως υπογραμμίζει ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος, «ουδείς ανήλθεν εις τον ουρανόν μετά ανέσεως». Το πνεύμα της εποχής μας με τις απίστευτες ανέσεις που μας προσφέρει, στέκεται στους αντίποδες της ασκητικής ζωής που προτείνει η εκκλησία. Η νηστεία θεωρείται άχρηστη, ίσως και ανόητη. Γι’ αυτό και απαιτείται από το σημερινό χριστιανό περισσότερη εγρήγορση και αγωνιστική διάθεση.
β) «Η νηστεία δεν είναι τίποτα. Άλλα ζητάει ο Θεός, καθαρή καρδία κ.λπ.». Είναι μία εύκολη και φτηνή δικαιολογία. Προέρχεται από ανθρώπους που βλέπουν την πίστη και την χριστιανική ζωή εντελώς επιφανειακά και αποσπασματικά.
Κόβουν το Ευαγγέλιο στα μέτρα τους και το προσαρμόζουν στις δικές τους αντιλήψεις. Αναρωτιέται όμως κανείς, αν οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν τόσο καλά το θέλημα του Θεού, περισσότερο και από τους αγίους που μίλησαν για τη νηστεία, ή αν διαθέτουν τόσο «καθαρή καρδιά» και δεν έχουν ανάγκη της νηστείας!
γ) «Έχω βαρύ επάγγελμα» ή «είμαι άρρωστος δεν επιτρέπεται να νηστεύω». Ως ένα σημείο είναι εύλογες ενστάσεις, αλλά τις περισσότερες φορές είναι όμορφες δικαιολογίες. Πολλές φορές οι αρρώστειες είναι ψευτοαρρώστειες και μεγαλοποιούνται. Η εκκλησία αυτές τις περιπτώσεις, όταν δεν είναι προφάσεις εν αμαρτίαις, τις βλέπει με συμπάθεια και οικονομία. 
Άλλωστε, όπως τονίσαμε, η νηστεία δεν είναι «σωματοκτόνος», αλλά «παθοκτόνος». Δεν θα ήταν όμως καθόλου ανεπίκαιρο να σημειώσουμε ότι η ιατρική επιστήμη σήμερα υπογραμμίζει την αξία της νηστείας στην διατήρηση της υγείας. 
Οι πιο βασικές αιτίες ορισμένων ασθενειών που οδηγούν στην αναπηρία ή στο θάνατο (π.χ. καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνος κ.λπ.) προέρχονται από το ότι οι «πολιτισμένοι» λαοί των πλουσίων χωρών δεν τρώνε για να συντηρηθούν, αλλά μέχρι πλήρους κορεσμού. 
Κινδυνεύουν από την υπερκατανάλωση ζωικών τροφών. Δηλαδή, από την απόρριψη της νηστείας. Δεν είναι τυχαίο που οι πλέον σοβαροί επιστήμονές στέκονται σήμερα με θαυμασμό στη σοφία των αγίων Πατέρων, που μίλησαν για τη νηστεία και θέσπισαν τις περιόδους νηστείας. 
Έλεγε ένας διάσημος Αμερικανός γιατρός: «Η καλύτερη αγωγή κατά της χοληστερίνης και κατά συνέπεια των καρδιαγγειακών παθήσεων, είναι η ακριβής τήρηση της νηστείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας!» Αλλά και πάλι οι άνθρωποι σήμερα δέχονται μέν τις σοβαρές αυτές επισημάνσεις των επιστημόνων, απορρίπτουν όμως τη νηστεία της εκκλησίας, για να μην χαρακτηριστούν οπισθοδρομικοί ή συντηρητικοί και την αντικαθιστούν με τη «δίαιτα» ή τα «κέντρα αδυνατίσματος».
Παρ’ όλ’ αυτά και πάλι θα πρέπει να το ξανατονίσουμε ότι η νηστεία δεν μπορεί να ταυτίζεται με την νεομοδίτικη δίαιτα «που κάνει καλό στην ύγεία». Είναι κυρίως στάδιο πνευματικού αγώνα.

δ) «Γιατί την εβδομάδα της Τυρινής επιτρέπονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα και όχι το κρέας, επιτρέπονται τα αυγά και όχι το κοτόπουλο; Ή γιατί τη Μ. Τεσσαρακοστή δεν τρώμε ψάρια και τρώμε τα θαλασσινά και το χαβιάρι, ή στην ξηροφαγία τρώμε ελιές και όχι λάδι;»
Είναι μία συνηθισμένη απορία και ένσταση, όμως για την εκκλησία υπάρχουν άλλα κριτήρια: Η θρεπτική αξία, η γευστική, η ποσότητα, η ποιότητα. Εύστοχη απάντηση στο ερώτημα δίνει ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος. Γράφει σ’ ένα γιατρό: 
«Κατηγορείς τον φίλο σου επειδή την εβδομάδα της Τυρινής τρώγει αυγά δεν τρώγει όμως την κότταν που γεννά τα αυγά… Αλλά ποια σύγκρισις ημπορεί να γίνει μεταξύ του αυγού, που δεν είναι ζώο και της κόττας, που είναι ζώον; Το αυγό είναι πολύ κατώτερον από την όρνιθα. Και ως απόδειξη επικαλούμαι την ιδικήν σας γνώμην, δηλαδή την γνώμην των ιατρών. Εις όσους είναι άρρωστοι και αρχίζουν να εισέρχονται εις το στάδιον της αναρρώσεως ορίζετε ως τροφή τα μικρά και τρυφερά κοτόπουλα και όχι μίαν μεστωμένην όρνιθα.
Διά ποιον λόγον το κάμνετε αυτό; Διότι, λέγετε, το παχύ και λιπαρόν φαγητόν θα βλάψει αυτόν που τώρα αρχίζει να συνέρχεται από την ασθένειά του, επειδή ο στόμαχός του δεν έχει ακόμη την δύναμιν να δεχθή και να χωνέψει βαρείας τροφάς.
Αφού λοιπόν υπάρχει διαφορά μεταξύ μικρού κοτόπουλου και μεγάλης κότας και το κοτόπουλον είναι ως τροφή, πολύ κατώτερον εις δύναμιν από την κόταν και ουδείς γιατρός είπε ποτέ ότι αυγό, κοτόπουλον, κότα είναι όμοια τροφή και έξ ίσου κατάλληλος διά τους ασθενείς, δεν είναι φανερόν ότι ανοήτως μας κατηγορούν διατί τρώγομεν αυγά και όχι όρνιθας;… Μας κατηγορούν ακόμη διατί τρώγομεν ελαίας, όχι όμως και έλαιον, ενώ μέσα εις τας ελαίας υπάρχει έλαιον. Αλλά και μέσα εις τα σταφύλια υπάρχει οίνος. Όσα όμως σταφύλια και αν φάγωμεν δεν πρόκειται να μεθύσωμεν, το πολύ – πολύ να βαρυστομαχιάσωμεν…».
Άλλωστε οι ελιές αποτελούν ξηροφαγία. Τρώγονται, δηλαδή, ως καρπός με ψωμί και ξηρούς καρπούς σε περίοδο αυστηράς νηστείας, ενώ το λάδι αφορά τα φαγητά -πολυάριθμα και νοστιμότατα- που παρασκευάζονται με το λάδι. Για τα πανάκριβα θαλασσινά και το χαβιάρι δεν θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο. Αποτελούν παρωδία νηστείας.

(Η Νηστεία, το αληθινό νόημα και το περιεχόμενό της, Εκδόσεις Επιστροφή) 

συνεχίζεται...


Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα! 




 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails